Trwa ładowanie...

Alergiczne zapalenie zatok - objawy, czynniki ryzyka, leczenie

Alergiczne zapalenie zatok
Alergiczne zapalenie zatok (123RF)

Alergiczne zapalenie zatok objawia się najczęściej katarem, nieżytem nosa i bólami głowy w okolicy czoła. Choć zwykle przebiega bez gorączki, a chory jest w dobrym stanie ogólnym, to nieleczone może prowadzić do poważnych skutków, takich jak polipy nosa i astma. Jak leczyć alergiczne zapalenie zatok? Jakie domowe sposoby łagodzą objawy choroby?

spis treści

1. Co to jest alergiczne zapalenie zatok?

Alergiczne zapalenie zatok to schorzenie, które charakteryzuje się stanem zapalnym dotyczącym błony śluzowej zatok. Powiązane jest z narażeniem na kontakt z czynnikiem alergicznym. W przeciwieństwie do infekcji na tle wirusowym, czy bakteryjnym, może utrzymywać się nawet przez wiele miesięcy. Często ma charakter nawrotowy i sezonowy. Nieleczone może prowadzić do polipów nosa i astmy.

Alergia a zatoki

Zobacz film: "Migrenowe bóle głowy a zatoki"

Według specjalistów nieleczone alergie powodują utrzymujące się zaburzenia drożności nosa i zatok. Z kolei zmniejszona drożność nosa i zaczopowane ujście zatok stwarzają optymalne warunki do rozwoju stanów zapalnych.

2. Funkcje nosa

Nos to skomplikowany organ, który można porównać do urządzenia klimatyzacyjnego. Jego zadaniem jest dostosowanie wdychanego powietrza do warunków, jakie panują w oskrzelach. Służą do tego rzęski znajdujące się na błonie śluzowej. Osadzają się na nich m.in. zanieczyszczenia, które zostają wydalone podczas kichania lub odkrztuszania.

Po przejściu przez nos powietrze jest też odpowiednio nawilżone, ogrzane, czy schłodzone. Jego temperatura, bez względu na warunki pogodowe, jest sprowadzona do poziomu ciepłoty ciała człowieka.

Powietrze w nosie jest również uwolnione od drobnoustrojów. Do unieszkodliwiania bakterii, wirusów i grzybów służą specjalne zespoły komórek i substancji bakteriobójczych. Ponadto nos stanowi barierę uniemożliwiającą toksycznym związkom wnikanie do wnętrza organizmu.

Stabilność stanu nosa ma zatem bardzo duże znaczenie. W przypadku jej naruszenia łatwo może dojść do infekcji lub powstania alergii.

3. Co zaburza funkcje nosa?

Wiele złego wyrządzamy sobie sami, nawet o tym nie wiedząc. Na przykład zbyt często przeprowadzany zabieg oczyszczania nosa noworodkom za pomocą zwykłej gumowej gruszki narusza stabilność rzęsek śluzówki i niszczy pierwszą linię obrony przed bakteriami i alergenami.

Przewlekłe stosowanie kropli do nosa również może uszkodzić delikatną strukturę rzęsek. Mikroorganizmy mają wówczas ułatwiony dostęp do głębszych struktur nabłonka śluzówki i dalszych partii układu oddechowego: zatok, gardła, krtani oraz oskrzeli. Krople oleiste i obkurczające naczynia śluzówki nosa przyczyniają się do jej stopniowego zaniku. U osób obciążonych genetycznie skłonnością do alergii łatwo rozwija się wtedy uczulenie na pyłki, pleśń i roztocza.

4. Objawy alergicznego zapalenia zatok

Alergiczne zapalenie zatok przynosowych przebiega zazwyczaj bez gorączki. Śluzówka nosa jest obrzęknięta, pokryta przezroczystą wydzieliną śluzową i ma różowo-siwy kolor. Charakterystyczny jest przewlekły lub nawrotowy katar ze stale spływającą wydzieliną, którą pacjent połyka lub odkrztusza. Nie obserwuje się natomiast wydzieliny ropnej.

Objawy zapalenia alergicznego zatok:

  • zatkany nos, czy bezbarwna wydzielina z nosa,
  • wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła,
  • zaburzenia węchu,
  • niesmak w ustach,
  • ból zatok, ból u nasady nosa,
  • bóle głowy,
  • uczucie swędzenia, drapanie w nosie,
  • częste kichanie.

U niektórych pacjentów obserwuje się także uczucie zatkanego nosa bez kataru.

Alergicznemu zapaleniu zatok może w niektórych przypadkach towarzyszyć także zaczerwienienie i łzawienie oczu.

5. Czynniki ryzyka alergicznego zapalenia zatok

Wśród czynników sprzyjających pojawieniu się alergii wymienia się przede wszystkim podatność genetyczną.

Ryzyko alergicznego zapalenia zatok zwiększają też następujące czynniki:

6. Zapalenie zatok na tle alergicznym – diagnostyka

Skuteczne leczenie możliwe jest tylko po ustaleniu dokładnej przyczyny zapalenia zatok. Rozpoznanie odbywa się na podstawie szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz badań diagnostycznych, np. cytologii nosa, testu ALCAT, czy testów śródskórnych.

Test ALCAT i testy skórne pomocne są w wykrywaniu szkodliwości pokarmowych. Alergię na grzyby pleśniowe wykrywa się za pomocą testów śródskórnych i donosowych testów prowokacyjnych. Nietolerancja aspiryny wykrywana jest za pomocą testów prowokacyjnych z kwasem acetylosalicylowym.

7. Leczenie alergicznego zapalenia zatok

Podstawą leczenia jest przede wszystkim ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie kontaktu z czynnikiem uczulającym. Stosuje się także leczenie farmakologiczne. Jakie leki na alergiczne zapalenie zatok?

Choć w sprzedaży dostępne jest wiele leków bez recepty, alergiczne zapalenie zatok zaleca się leczyć pod okiem lekarza. Specjalista najczęściej zaleca stosowanie glikokortykosteroidów, leków obkurczających naczynia, czy leków przeciwhistaminowych.

W niektórych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie operacji. Zwykle jednak operacja nie jest pierwszym wyborem. Przeprowadza się ją dopiero wtedy, gdy inne metody leczenia zawodzą, a objawy nadal się utrzymują.

8. Domowe sposoby na alergiczne zapalenie zatok

Terapia alergicznego zapalenia zatok może być wspierana domowymi sposobami. Warto jednak pamiętać o tym, że metody te nie powinny stanowić jedynego sposobu leczenia, a jedynie uzupełniać leczenie specjalistyczne.

Wśród domowych metod wymienia się inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych, nieinwazyjne płukanie zatok z wykorzystaniem soli fizjologicznej oraz dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu.

9. Profilaktyka alergicznego zapalenia zatok

Profilaktyka alergicznego zapalenia zatok sprowadza się przede wszystkim do:

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Płukanie zatok
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze