Trwa ładowanie...

Aminotransferaza alaninowa – normy, wyniki i wskazania do badania

Avatar placeholder
15.12.2023 15:21
Aminotransferaza alaninowa jest enzymem wewnątrzkomórkowym obecnym w komórkach wątroby.
Aminotransferaza alaninowa jest enzymem wewnątrzkomórkowym obecnym w komórkach wątroby. (Adobe Stock)

Aminotransferaza alaninowa jest enzymem wewnątrzkomórkowym obecnym w hepatocytach, czyli w komórkach wątroby. W badaniach jest czułym wskaźnikiem ich uszkodzenia. Wzrost aktywności ALT może wskazywać na wirusowe zapalenie wątroby, marskość bądź stłuszczenie narządu. Jakie są wskazania do jego wykonania? Jak przedstawiają się normy? O czym świadczy ich przekroczenie?

spis treści

1. Co to jest aminotransferaza alaninowa?

Aminotransferaza alaninowa (ALT) to enzym z grupy aminotransferaz, który występuje głównie w komórkach wątroby (hepatocytach), ale i nerkach, mięśniu sercowym oraz mięśniach szkieletowych.

ALT jest wykładnikiem uszkodzenia wątroby. To dlatego jego stężenie jest określane w badaniach laboratoryjnych z krwi. Ma to związek z tym, że gdy hepatocyty ulegają zniszczeniu w wyniku procesu zakaźnego lub toksycznego, stężenie aminotransferazy w surowicy wzrasta.

2. Badanie ALT – wskazania i znaczenie

Zobacz film: "Badania krwi - AIAT"

Gdy w surowicy krwi aminotransferazy są w podwyższonym stopniu, to znak, że doszło do uszkodzenia hepatocytów lub miocytów. Przy wzroście aktywności aminotransferazy alaninowej mówi się o uszkodzeniach komórek wątrobowych. Jednak badanie aminotransferazy w surowicy ma także znaczenie kliniczne w diagnostyce dróg żółciowych, schorzeń serca czy uszkodzenia mięśni (rabdomiolizy).

Badanie ALT jest wykorzystywane w diagnostyce i monitorowaniu leczenia:

  • ostrego wirusowego zapalenia wątroby wywołanego przez wirusy zapalenia wątroby typu A, B, C, E,
  • ostrego wirusowego zapalenie wątroby (np. zakażenie EBV i CMV),
  • ostrego zapalenia wątroby,
  • chorób wątroby i dróg żółciowych oraz trzustki.

Zwykle z aminotransferazą alaninową bada się także takie wskaźniki jak AST, enzymy cholestazy, takie jak ALP (fosfataza alkaliczna), GGT (gammaglutamylotranspeptydaza), a także bilirubina całkowita i bilirubina bezpośrednia.

Badanie ALT – kto powinien wykonać?

Badanie aminotransferazy alaninowej jest zalecane, gdy pojawiają się takie dolegliwości jak nudności, dyskomfort w żołądku, utrata apetytu, wymioty, także zażółcenie skóry i oczu oraz zmęczenie.

Ponadto poziom aminotransferazy alaninowej jest rutynowo oznaczany u pacjentów z ostrym i przewlekłym zapaleniem wątroby, wirusowym zapaleniem wątroby lub zapaleniem wątroby wywołanym przewlekłym nadużywaniem alkoholu (mogą prowadzić do stłuszczenia wątroby i rozwoju marskości) oraz przy długotrwałym stosowaniu leków, które mogą uszkodzić wątrobę (np. leki przeciwpsychotyczne, NLPZ, leki przeciwdrgawkowe, przeciwgrzybicze, antybiotyki czy immunomodulatory).

Cena badania ALT wynosi około 11 złotych. Można je także wykonać osobno lub w ramach pakietu prób wątrobowych (np. zawierającego ALT, AST, ALP, BIL, GGTP). Jego cena wynosi około 55 złotych. Możliwe jest także wykonanie badania bezpłatnie, jeśli lekarz NFZ wystawi na nie stosowne skierowanie. Badanie ALT nazywane jest także ALAT lub GPT.

3. Aminotransferaza alaninowa - norma ALT

Badanie ALT wykonuje się z krwi. Jego celem jest określenie poziomu aminotransferazy alaninowej, który jest enzymem wątrobowym. Wartości referencyjne zależą od wieku i płci. Jak prezentują się normy?

Norma ALT u kobiet

  • noworodki < 25 U/l,
  • niemowlęta < 30 U/l,
  • dzieci 1-3 lata < 30 U/l, 3-6 lat < 25 U/l, 6-9 lat < 25 U/l, 9-18 lat < 20 U/l,
  • >18 lat < 33 U/l.

Norma ALT u mężczyzn:

  • noworodki < 25 U/l,
  • niemowlęta < 35 U/l,
  • dzieci 1-3 lata < 30 U/l, 3-6 lat < 20 U/l, 6-9 lat < 25 U/l, 9-18 lat < 30 U/l,
  • 18 lat < 41 U/l.

Trzeba pamiętać, że normy ALT mogą nieznacznie różnić się pomiędzy laboratoriami.

4. Aminotransferaza alaninowa podwyższona – przyczyny i diagnostyka

Podwyższona aminotransferaza alaninowa (ALT), czyli tak zwane ALT podwyższone, to skutek wzrostu aktywności aminotransferazy alaninowej. Nieprawidłowość świadczy o uszkodzeniu komórek wątrobowych (także serca lub mięśni szkieletowych) z powodu:

  • toksycznego uszkodzenia wątroby (np. po zatruciu tlenkiem węgla, grzybami trującymi), wirusowego zapalenia wątroby, ostrego wirusowego zapalenia wątroby, polekowego uszkodzenie wątroby, autoimmunologicznego zapalenia wątroby,
  • cholestazy (zastój żółci), żółtaczki zastoinowej,
  • niedokrwienia wątroby,
  • mononukleozy zakaźnej,
  • niealkoholowego stłuszczenia wątroby,
  • alkoholowej choroby wątroby,
  • przewlekłego zapalenia wątroby typu B i C,
  • choroby mięśni szkieletowych.

Podwyższony poziom aktywności dodatkowo obserwuje się w przebiegu zapalenia trzustki i leczenia dużymi dawkami salicylanów. W przypadku podwyższonego poziomu ALT należy ustalić przyczynę problemu. Z tego powodu zlecane są różne badania diagnostyczne (laboratoryjne i obrazowe), takie jak:

Uwaga! W czasie ciąży może wystąpić zmniejszenie aktywności ALT (tzw. ALT obniżone).

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Zapalenie wątroby
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze