Antykoncepcja długoterminowa – nie tylko dla zapominalskich
Tabletki antykoncepcyjne, najbardziej powszechna metoda antykoncepcji hormonalnej, wymagają szczególnej staranności i regularności stosowania. Tymczasem badania pokazują, że wiele z nas ma z tym problem. Co piąta kobieta zapomina przyjąć dwie lub więcej tabletek w cyklu. Warto zainteresować się rozwiązaniami, które zapewniają nie tylko większą wygodę, ale i wyższą skuteczność ochrony antykoncepcyjnej.
Antykoncepcja hormonalna – głównie z uwagi na jej wysoką skuteczność - należy do najczęściej stosowanych metod kontroli urodzeń. Pamiętajmy jednak, że na skuteczność zasadniczy wpływ ma nie tyle droga podania hormonów, ale dokładność i regularność ich przyjmowania. Tymczasem badania wykazały, że 15% kobiet ma trudności z prawidłowym, codziennym przyjmowaniem tabletek, a 22% zapomina przyjąć 2 lub więcej tabletek w cyklu.
1. Wygoda i skuteczność
Błędy w przyjmowaniu tabletek, w tym przerwy dłuższe niż siedem dni, znacznie zmniejszają skuteczność metody. Z tych powodów najczęściej podawane są dwa wskaźniki skuteczności każdej metody hormonalnej: jeden dla idealnego, drugi dla typowego jej stosowania. Nieregularne połykanie tabletek czy naklejanie plastrów lub zakładanie pierścienia z hormonami do pochwy ma również znaczenie dla występowania powikłań, w tym krwawień i plamień podczas cyklu. Uciążliwość objawów jest częstą przyczyną rezygnacji z kontynuowania danej metody. Dlatego też jednym z kierunków rozwoju współczesnych metod antykoncepcyjnych jest opracowywanie nowych, dogodnych dla kobiet dróg podania. Przy czym nie chodzi jedynie o wygodę, ale również o skuteczność, tolerancję i akceptację metody. Powyższe warunki idealnie spełnia antykoncepcja długoterminowa.
2. Raz i na długi czas
Co kryje się pod pojęciem antykoncepcji długoterminowej? Rozwiązania, które polegają na przyjęciu hormonu w celach antykoncepcyjnych raz na dłuższy czas. Taką możliwość zapewniają nowoczesne systemy wewnątrzmaciczne i implanty podskórne. Ich dodatkową zaletą jest to, że - w odróżnieniu od tabletek, plastrów czy pierścienia - zawierają tylko jeden rodzaj hormonu. Jest to progestagen, związek o działaniu bardzo podobnym do naturalnego progesteronu, hormonu II fazy cyklu miesiączkowego.
Taki skład jest istotny również z powodów zdrowotnych. Środki te zaleca się, gdy są przeciwwskazania do stosowania estrogenów, na przykład w przypadku podwyższonego ryzyka zakrzepicy czy też rozwoju nowotworów estrogenozależnych. Mogą je stosować kobiety, które rodziły, jak i nie rodziły oraz te, które palą ponad 15 papierosów dziennie.
3. Także dla młodych kobiet
Warto również zaznaczyć, że antykoncepcja długoterminowa została zaakceptowana do stosowania po porodzie, u kobiet karmiących piersią od 6 tygodnia po porodzie, a u niekarmiących, nawet wcześniej. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) taka antykoncepcja może być stosowana przez młode kobiety, które jeszcze nie rodziły. Oczywiście wszystkie metody antykoncepcji hormonalnej pozostają formalnie lekami dostępnymi jedynie w aptekach i tylko na receptę lekarską.
Nowoczesna antykoncepcja długoterminowa w postaci wkładek z hormonem (inaczej wewnątrzmacicznych systemów hormonalnych) i implantów podskórnych z przeznaczeniem dla młodych kobiet od bardzo wielu lat jest stosowana na świecie. W Polsce implant i nowy system dostępne jest od niedawna. Zdobywa jednak coraz większą popularność, przede wszystkim z powodu wygody i skuteczności. Uwalnia ona kobiety od konieczności przestrzegania ścisłego reżimu terminów przyjmowania hormonów.
Nie bez znaczenia są również ogólne koszty związane ze stosowaniem antykoncepcji. Wprawdzie zarówno wkładka wewnątrzmaciczna wolno uwalniająca hormon jak i implant to jednorazowy, spory wydatek, ale relatywnie tańszy w porównaniu do tabletek, plastrów czy pierścieni stosowanych przez tak samo długi okres.
4. Wiele rozwiązań
W ramach hormonalnej antykoncepcji długoterminowej pacjentki mają do wyboru wkładki uwalniające hormony, implant podskórny oraz zastrzyk hormonalny a w niehormonalnej - wkładki wewnątrzmaciczne.
Zastrzyk hormonalny zawiera związek steroidowy, będący pochodną progesteronu, który podawany jest domięśniowo raz na 3 miesiące. to Nie ma możliwości przerwania działania podanego już zastrzyku - można tylko czekać aż skończą się jego efekty.
Zasadnicze różnice pomiędzy wkładkami z hormonem a wkładkami miedzianymi dotyczą mechanizmu działania antykoncepcyjnego oraz długości i obfitości krwawień miesiączkowych.
Hormon uwalniający się z wkładki ma przede wszystkim działanie miejscowe, zmienia śluz szyjkowy, tak, że staje się on nieprzepuszczalny dla plemników oraz działa na błonę śluzową macicy, wywołując zmiany zanikowe. W efekcie krwawienia są zwykle skąpe, krótkie i mniej bolesne. U kobiet z obfitymi krwawieniami można zatem osiągnąć wymierny efekt terapeutyczny. Działanie ogólnoustrojowe jest słabe i ogólnoustrojowe działania niepożądane występują dość rzadko.
W przypadku wkładek z miedzią mechanizm polega na działaniu plemnikobójczym miedzi oraz na zmianie w błonie śluzowej macicy utrudniającej zagnieżdżenie. Niemniej jednak wkładki te są mniej skuteczne w porównaniu do środków hormonalnych.
Implant to cienki pręcik o wymiarach 4 cm x 2 mm, umieszczany podskórnie w okolicy ramienia. Okres działania antykoncepcyjnego wynosi 3 lata. Jego założenie i usunięcie musi przeprowadzić lekarz.
5. Mały może więcej
Od niedawna dostępny jest nowy, hormonalny system wewnątrzmaciczny. Wprawdzie zawiera ten sam hormon co dostępna od lat wkładka wewnątrzmaciczna, ale różni się mniejszymi wymiarami oraz obniżoną zawartością hormonu. W porównaniu z odpowiednią tabletką antykoncepcyjną, nowy system dostarcza do organizmu aż 25 (dwadzieścia pięć) razy mniej hormonu na dobę, biorąc pod uwagę trzyletni okres jego stosowania.
Jak widać, mniejszy system wewnątrzmaciczny ma nie tylko mniejsze wymiary, ale również uwalnia mniejszą dawkę hormonu. Ma działanie w pełni odwracalne i nie zaburza płodności. Po starannym rozważeniu korzyści i ryzyka nowy system może być stosowany u kobiet, które jeszcze nie rodziły.
Zdecydowana większość metod hormonalnych antykoncepcji to leki dostępne w aptekach wyłącznie na receptę. Finalną decyzję o ich zastosowaniu podejmuje lekarz na podstawie wywiadu, badania lekarskiego i (o ile to potrzebne) badań dodatkowych.
Antykoncepcja hormonalna jest bezsprzecznie najlepszą formą planowania rodziny o ile nie występują przeciwwskazania do jej stosowania. Nie warto jednak zamykać się w kręgu powszechnie znanych rozwiązań. Nowoczesne metody są nie tylko skuteczniejsze a ich stosowanie bardziej komfortowe niż tradycyjnych tabletek, ale mogą powodować szereg dodatkowych działań.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.