Trwa ładowanie...

ASO - co to jest, na czym polega, normy, wskazania do badania

Badanie poziomu ASO zazwyczaj przeprowadza się kilkakrotnie
Badanie poziomu ASO zazwyczaj przeprowadza się kilkakrotnie (123rf.com)

ASO to badanie, które najczęściej wykorzystywane jest do wykrywania zakażeń organizmu paciorkowcami z grupy A. Są one jedną z przyczyn zapalenia gardła (anginy) czy zakażeń skóry. Badanie ASO wykorzystywane jest także w diagnostyce chorób reumatycznych. Co warto wiedzieć o ASO?

spis treści

1. Co to jest ASO?

ASO to skrót od badania o nazwie odczyn antystreptolizynowy. Badanie ASO zlecane jest przede wszystkim w celu stwierdzenia, czy dana osoba przebyła w niedawnym czasie zakażenie wywołane przez paciorkowce grupy A (np. Streptococcus pyogenes).

W większości przypadków zakażenia paciorkowcem (np. w postaci anginy, różyczki, szkarlatyny itd.) są rozpoznawane na podstawie objawów klinicznych i leczone antybiotykami.

Zobacz film: "Jak stosować antybiotyki? [Specjalista radzi]"

Zdarzają się jednak przypadki, gdy zakażenie paciorkowcem nie powoduje żadnych objawów i może się samoograniczać bez leczenia. Niezależnie od tego, czy zakażenie paciorkowcem przebiegało w postaci objawowej, czy też nie, prowadzić może do rozwoju groźnych powikłań, jak np. gorączka reumatyczna lub ostre popaciorkowcowe zapalenie nerek.

Badanie ASO jest wskazane głównie u osób z objawami sugerującymi rozwój wyżej wymienionych powikłań, w celu potwierdzenia ich popaciorkowcowej etiologii i różnicowania z innymi chorobami nerek, serca czy OUN, które mogą objawiać się w podobny sposób.

Reumatoidalne zapalenie stawów (prezentacja edukacyjna)
Reumatoidalne zapalenie stawów (prezentacja edukacyjna) [13 zdjęć]

Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)? Jest to choroba autoimmunologiczna, która powoduje

zobacz galerię

2. Na czym polega ASO?

ASO to badanie polegające na poszukiwaniu i oznaczaniu we krwi chorego przeciwciał produkowanych przez jego układ odpornościowy w odpowiedzi na dostanie się do organizmu paciorkowców.

Przeciwciała te, jak sama nazwa wskazuje, skierowane są przeciwko pozakomórkowemu antygenowi paciorkowca - streptolizynie O. Substancja ta to enzym wytwarzany przez paciorkowce.

Streptolizyna odpowiada za zdolność paciorkowców do hemolizy, czyli do niszczenia krwinek czerwonych, znajdujących się w pożywce, na której hoduje się te bakterie. Pożywka ta zawiera agar z krwinkami barana i ma kolor czerwony.

Gdy posieje się na niej paciorkowce, niszczą one krwinki baranie, co prowadzi do zmiany barwy podłoża na zieloną - w przypadku paciorkowców α-hemolizujących lub całkowicie przezroczystą - w przypadku groźniejszych i odpowiedzialnych za większość chorób paciorkowców β-hemolizujących.

Streptolizyna O jest substancją immunogenną, tzn. ma zdolność pobudzania układu immunologicznego do produkcji przeciwciał przeciw niej. To właśnie miano tych przeciwciał oznaczane jest w badaniu ASO i wykorzystywane jest jako wskaźnik świeżego lub przebytego zakażenia tymi bakteriami.

3. Normy ASO

ASO powinno być analizowane w oparciu o normy przedstawione na wyniku badania. Prawidłowy poziom ASO we krwi wynosi od 10 do 200 IU/ml. Za podwyższone wartości ASO uznaje się te przekraczające 250 IU/ml u dorosłych oraz 333 UI/ ml u dzieci powyżej 5 lat.

4. Wskazania do badania ASO

ASO powinno zostać zbadane głównie u osób, u których występują objawy sugerujące rozwój groźnych powikłań zakażenia paciorkowcami. Jednym ze wskazań jest gorączka reumatyczna, która oprócz gorączki, charakteryzuje się zapaleniem serca, zapaleniem stawów oraz objawami neurologicznymi w postaci pląsawicy.

Zmiany w stawach są zazwyczaj odwracalne, natomiast choroba może pozostawiać po sobie trwałe uszkodzenia zastawek serca, czyli prowadzić do rozwoju nabytej wady serca.

Innym wskazaniem do zbadania ASO jest ostre paciorkowcowe zapalenie kłębuszków nerkowych, będące zazwyczaj następstwem zakażeń skóry lub gardła, objawiających się obrzękami zwłaszcza na twarzy, rozwojem nadciśnienia tętniczego oraz oddawaniem ciemnego moczu z powodu zawartości w nim krwinek czerwonych.

Pomiar ASO w tym przypadku pomaga zdiagnozować powyższe powikłania, zaklasyfikować je jako popaciorkowcowe, zróżnicować od innych, podobnie przebiegających schorzeń i wprowadzić odpowiednie leczenie.

Przeciwciała ASO produkowane są zazwyczaj w okresie od tygodnia do miesiąca, od wystąpienia zakażenia paciorkowcem. Szczytowy poziom ASO pojawia się w ok. 4 do 6 tygodni od zakażenia, po czym następuje jego spadek.

Badanie poziomu ASO zazwyczaj przeprowadza się kilkakrotnie, w celu obserwacji ewolucji miana przeciwciał ASO w czasie. Jeżeli w kolejnych badaniach poziom ASO narasta, jest to pewne potwierdzenie przebycia zakażenia paciorkowcem β-hemolizującym grupy A.

Zmiany poziomu ASO w czasie mogą też służyć monitorowaniu skuteczności leczenia zakażenia paciorkowcem. Należy pamiętać, że na podstawie stężenia nie można przewidzieć, czy wystąpią powikłania po infekcji paciorkowcem, czy też nie, a także określić rodzaju i stopnia nasilenia choroby.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze