Badanie pod lampą Wooda
Lampa Wooda, wykorzystująca zjawiska fluorescencji, stosowana jest w dermatologii jako prosta i szybka metoda do wstępnej diagnostyki mykologicznej. Jest to przenośna lampa kwarcowa, która emituje długofalowe promieniowanie ultrafioletowe (UV), nazywane też czarnym światłem lub światłem Wooda. Nazwa ta bierze się od stosowanego w niej specjalnego czarnego filtra zbudowanego z krzemianu baru z dodatkiem 9 proc. tlenku niklu, którego pasmo przepustowości wynosi od 320 do 400 nm, z maksimum w 365 nm.
1. Czym jest lampa Wooda?
Składa się ona z czterech świetlówek, które eksponują promienie nadfioletowe przez szklany filtr. Przed zastosowaniem lampy Wooda należy ją rozgrzewać przez około 3 minuty. Odległość, jaką należy zachować pomiędzy skórą a lampą to około 20 centymetrów. Badanie przeprowadza się w zaciemnionych pomieszczeniach.
2. Diagnostyka mykologiczna
Diagnostyka zakażeń skóry oraz jej przydatków obejmuje bezpośrednie badanie mikroskopowe materiału pobranego od pacjenta oraz badanie hodowlane, umożliwiające identyfikację czynnika sprawczego. Doskonałym uzupełnieniem diagnostyki mykologicznej jest oglądanie chorobowo zmienionych miejsc w świetle lampy Wooda. Diagnozę stawia się na podstawie barwy światła emitowanego w wyniku zjawiska fluorescencji. Ta metoda jest szczególnie cenna w różnicowaniu infekcji w obrębie skóry głowy, pachwin oraz okolicy międzypalcowej.
3. Mikrosporiaza skóry owłosionej głowy
Grzybica owłosionej skóry głowy jest najczęstszą dermatofitozą wieku dziecięcego, rozpoznawaną między 2. a 10. rokiem życia. W zależności od czynnika etiologicznego dzieli się ją na:
- grzybicę drobnozarodnikową wywołaną przez grzyby z rodzaju Microsporum,
- grzybicę strzygącą spowodowaną przez grzyby z rodzaju Trichophyton (może mieć postać powierzchniową lub głęboką).
Typowym obrazem klinicznym tej grupy schorzeń są tworzące się wokół mieszków włosowych guzy ze skłonnością do rozmiękania, z których wydobywa się treść ropna. Zlewają się one ze sobą, tworząc pojedynczy, ostro odgraniczony, żywoczerwony wykwit z luźno osadzonymi, nieułamanymi włosami. W zależności od rodzaju dermatofitów, obraz kliniczny może się nieznacznie różnić, co wynika z odmiennych sposobów inwazji włosów przez te patogeny. W lampie Wooda obserwuje się fluorescencję na kolor zielonkawy lub seledynowy.
4. Grzybica woszczynowa
Grzybica woszczynowa jest odmianą grzybicy głowy, w rzadkich przypadkach występuje również na skórze gładkiej. Charakterystycznym wykwitem jest okrągła, szarawożółta tarczka, która w środkowej części jest lekko wklęśnięta i silnie przylega do skóry. Włosy w obrębie zmian stają się szare, szorstkie, pokręcone, łatwo się łamią i tracą elastyczność. Z ognisk chorobowych wydobywa się nieprzyjemny zapach. Grzybica ta, w odróżnieniu od grzybicy drobnozarodnikowej i strzygącej, powoduje rozległe blizny, a tym samym trwałe wyłysienie. W lampie Wooda obserwuje się fluorescencję na kolor matowozielony.
5. Łupież pstry
Łupież pstry jest schorzeniem wywołanym przez litofilne drożdżaki z gatunku Malassezia farfur. Choroba ta występuje na całym świecie u ludzi wszystkich ras, choć najczęściej w klimacie ciepłym i wilgotnym. Zmiany grzybicze są w postaci jasnobrązowych plam lub plamek z delikatnym złuszczaniem. Są one zlokalizowane w okolicach bogatych w gruczoły łojowe, na skórze klatki piersiowej, szyi oraz na kończynach górnych. W lampie Wooda obserwuje się fluorescencję na kolor ceglasty lub łososiowy.
6. Łupież rumieniowy
Łupież rumieniowy jest chorobą bakteryjną skóry wywoływaną przez maczugowce Corynebacterium minutissimum. Na jej obraz kliniczny składają się złuszczające ogniska rumieniowe, głównie w okolicy pachwin. Zmianom nie towarzyszy świąd. Lampa Wooda jest wykorzystywana w tym przypadku do różnicowania z grzybicą pachwin lub przestrzeni międzypalcowych, fluorescencja jest malinowa.
7. Lampa Wooda a rodzaj cery
Prócz diagnostyki mykologicznej, lampa Wooda jest wykorzystywana w kosmetyce do zbadania przydatków skóry oraz rodzaju cery, ponieważ emitowane promienie UV wywołują jej fluorescencję. Każde z miejsc na skórze charakteryzuje się innym odbiciem światła:
- skóra normalna – w kolorze niebiesko-fioletowym,
- skóra sucha, odwodniona – blado-różowe,
- skóra zawierająca odpowiednią ilość wody – ciemnoniebieskie lub ciemnofioletowe,
- skóra tłusta – prawie czarne,
- nadmierne rogowacenie skóry – białe.
8. Inne zastosowanie lampy Wooda
Lampy Wooda znajdują również zastosowanie w konserwacji zabytków, ponieważ emitowane promieniowanie UV wywołuje świecenie różnych materiałów. Uzyskuje się dzięki temu w trakcie badań obiektów zabytkowych informację o stanie zachowania wierzchnich warstw, głównie werniksów, oraz ujawnia się miejsca retuszy.
Należy podkreślić, że głównym kryterium upoważniającym do rozpoznania i leczenia grzybicy jest wyizolowanie i identyfikacja grzyba z materiału pochodzącego od pacjenta. Lampa Wooda niewątpliwie ma swój udział w procesie diagnostycznym – pomaga w łatwy i szybki sposób przybliżyć postawienie trafnego rozpoznania, a tym samym przyspieszyć wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.