Trwa ładowanie...

Badanie radiologiczne gruczołu piersiowego

Avatar placeholder
05.09.2013 14:43
Badanie radiologiczne gruczołu piersiowego
Badanie radiologiczne gruczołu piersiowego

Badanie radiologiczne gruczołu piersiowego nazywane jest również mammografią. Nazwa zwyczajowa to prześwietlenie sutka. Do badania zalicza się: mammografię klasyczną, kseromammografię, galaktografię (mammografię kontrastową), pneumocystomammografię. Mammografia należy do podstawowych badań radiologicznych piersi. Pozwala na wczesne rozpoznanie i wykrywanie guzków o średnicy około 0,5 cm i tzw. zmian bezobjawowych.

spis treści

1. Rodzaje badań radiologicznych gruczołu piersiowego

Mammografia klasyczna to metoda obrazowania gruczołu piersiowego (sutka) z użyciem promieni rentgenowskich. Badanie gruczołu piersiowego wykonuje się specjalnym aparatem rentgenowskim (mammograf), który pozwala uzyskać tzw. promieniowanie miękkie (25-45 kV) i odróżnić dzięki niemu poszczególne struktury oraz zmiany patologiczne w sutku.

Kseromammografia jest badaniem alternatywnym w stosunku do klasycznej mammografii. To radiologiczna metoda badania piersi, w której używa się innego rodzaju detektora promieniowania rentgenowskiego. Kseromammografia opiera się na zjawisku przewodnictwa świetlnego w półprzewodniku (selen) pod wpływem promieni X. Utajony w półprzewodniku obraz uwidacznia się za pomocą rozpylonego, naładowanego elektrycznie proszku, który przenosi obraz na papier i utrwala go. Zaletą tej metody jest możliwość uwidaczniania na zdjęciach profilowych całego sutka wraz ze ścianą klatki piersiowej. Wadą jest możliwość pojawienia się błędów w czasie obróbki płyty kserograficznej i wysoki koszt badania.

Zobacz film: "Badania krwi - bilirubina"

Galaktografia, czyli inaczej tzw. mammografia kontrastowa, to badanie radiologiczne gruczołu piersiowego połączone z podaniem do wydzielającego przewodu mlecznego środka cieniującego, który silnie pochłania promieniowanie rentgenowskie.

Pneumocystomammografia to badanie piersi połączone z punkcją torbieli i wtłoczeniem powietrza w miejsce płynu. Badanie to jest wykonywane wtedy, gdy stwierdza się guzki piersi, które w badaniu klinicznym lub badaniu USG prezentują obraz typowy dla torbieli.

2. Wskazania do badania radiologicznego gruczołu piersiowego

Badanie palpacyjne sutka pozwala wykryć guzy o średnicy powyżej 1 cm. Skuteczność diagnostyczna mammografii połączona z badaniem palpacyjnym oceniana jest na 80-97%. Szczególnie przydatna jest w badaniach przesiewowych. Pozwala też na pobieranie materiału do badania mikroskopowego, właściwe ukierunkowanie biopsji, śródoperacyjną kontrolę wyciętego materiału, obiektywną kontrolę wyników chemioterapii lub radioterapii raka sutka.

Galaktografia pozwala ustalić lokalizację niewyczuwalnych i niewidocznych w klasycznej mammografii zmian patologicznych w obrębie gruczołu piersiowego. Ta metoda prześwietlania sutka nie pozwala na różnicowanie rozrostu zmian w przewodach gruczołowych. Galaktografię wykonuje się wtedy, gdy stwierdza się wyciek z sutka, zwłaszcza wyciek krwisty, któremu nie towarzyszą zmiany zapalne.

Celem pneumocystomammografii jest wykluczenie lub potwierdzenie obecności procesu rozrostowego (łagodnego bądź złośliwego) w obrębie ściany torbieli.

Wskazania do badania:

  • badanie profilaktyczne u kobiet od 40. roku życia, przerwa pomiędzy badaniami powinna wynosić dwa lata, po 50. roku życia mammografię powinno się wykonywać raz w roku;
  • u kobiet powyżej 40. roku życia ze zwiększonym ryzykiem raka sutka (występowanie raka sutka w rodzinie, dysplazja gruczołu piersiowego);
  • przed rozpoczęciem terapii hormonalnej;
  • przy podejrzeniu zmian w sutku: guz, wciągnięcie brodawki lub skóry, wyciek z brodawki, ograniczone bóle, torbiel, karcinofobia;
  • po amputacji sutka jako badanie kontrolne;
  • po pneumocystografii;
  • po sześciu tygodniach od nakłucia torbieli w sutku;
  • po radio- i/lub chemioterapii do oceny stopnia regresji guza sutka;
  • w przypadku niejednoznacznych objawów ropnia sutka.

Badanie radiologiczne piersi wykonywane jest na zlecenie onkologa, chirurga lub ginekologa.

3. Przebieg i powikłania badania radiologicznego gruczołu piersiowego

Przed mammografią czasami wykonuje się USG lub biopsję cienkoigłową gruczołu piersiowego. Przed galaktografią lekarz powinien wykonać klasyczną mammografię. Badanie piersi nie wymaga specjalnego przygotowania, ale zaleca się jego przeprowadzanie w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego.

Aby wykonać mammografię klasyczną czy kseromammografię, pacjentka musi się rozebrać od pasa w górę. Zdjęcia rentgenowskie wykonuje się w dwóch podstawowych projekcjach. W projekcji góra-dół oraz w projekcji bocznej, pacjentka pozostaje w pozycji stojącej. Badana pierś jest uciśnięta między podstawką z kasetą rentgenowską a plastikową płytą kompresyjną. W starszych typach mammografów, aby wykonać projekcję boczną, pacjentka musi się położyć na boku. Projekcję boczną wykonuje się w celu uwidocznienia zmian leżących głęboko w gruczole piersiowym, zwłaszcza blisko ściany klatki piersiowej. Podstawowe projekcje uzupełnia się czasem projekcją skośną dla oceny pachowych węzłów chłonnych.

Aby wykonać galaktografię, pacjentka musi pozostawać w pozycji siedzącej lub leżącej z rękoma założonymi za głowę. Po odkażeniu brodawki i skóry do ujścia wydzielającego przewodu mlecznego wprowadza się cienką igłę lub sondę galaktograficzną połączoną ze strzykawką. Podaje się nią około 1 ml środka kontrastowego, a następnie wykonuje się zdjęcia mammograficzne.

Przy pneumocystomammografii pacjentka pozostaje w pozycji siedzącej lub leżącej. Po odkażeniu skóry pacjentki nad guzem lekarz wykonuje punkcję typowym zestawem do biopsji i opróżnia nakłutą torbiel z płynu. W to miejsce wprowadza powietrze – nieco mniej niż ilość pobranego płynu, potem wykonuje zdjęcia mammograficzne. Płyn z torbieli po odwirowaniu poddawany jest badaniu mikroskopowemu. Podanie powietrza do światła torbieli, poza ułatwieniem diagnozy, ma też działanie lecznicze. Wynik badania przekazywany jest w postaci opisu, niekiedy z dołączonymi kliszami fotograficznymi. Mammografia klasyczna i kseromammografia trwają kilka minut, galaktografia i pneumocystomammografia 20-30 minut.

Badanie gruczołu piersiowego należy do badań bezpiecznych. Czasami występują po nim bóle sutka lub podskórne krwiaki. Do rzadkich powikłań, w przypadku galaktografii, należy odczyn zapalny i wynaczynienie środka kontrastowego. Po pneumocystomammografii może wystąpić infekcja torbieli.

Badanie piersi może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentek w różnym wieku, poza dziewczętami, u których gruczoł piersiowy się jeszcze nie wykształcił. Badania radiologicznego gruczołu piersiowego nie przeprowadza się u kobiet ciężarnych i kobiet w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, jeśli istnieje podejrzenie zajścia w ciążę.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze