Ból żołądka - co pomaga, objawy, przyczyny, diagnostyka, leczenie

Ból żołądka w większości przypadków pojawia się nagle i równie szybko ustępuje, wskazując na niestrawność lub zatrucie pokarmowe. Zdarza się jednak, że jest objawem poważniejszych chorób, które wymagają leczenia. Jak boli żołądek? Od czego boli żołądek? Co na bolący żołądek?

1. Ból żołądka - czym jest?

Ból żołądka nie jest chorobą, ale objawem schorzeń i zaburzeń występujących najczęściej w obrębie przewodu pokarmowego. Ból może być chwilowy albo utrzymywać się przez dłuższy czas z różnym natężeniem. Bóle żołądka zwykle objawiają się uciskiem, skurczem, kłuciem lub pieczeniem.

Gdzie boli żołądek? Dolegliwości zlokalizowane są zazwyczaj pośrodku górnej części brzucha, choć warto pamiętać, że może być to pozorne wrażenie, a rzeczywisty ból pochodzić z innych obszarów, na przykład trzustki, jelita czy woreczka żółciowego.

2. Jakie są różnice między bólem ostrym a przewlekłym żołądka?

Zobacz film: "Jak należy postępować przy zatruciach pokarmowych u dzieci?"

Podstawowa różnica między dolegliwościami o charakterze ostrym a przewlekłym to czas ich trwania. Nagły, ostry ból żołądka pojawia się niespodziewanie i trwa maksymalnie 3 miesiące, choć u większości pacjentów ustępuje po upływie kilku minut, godzin lub maksymalnie dni.

Przewlekły ból żołądka (długotrwały ból żołądka) utrzymuje się powyżej 3 miesięcy i ma charakter ciągły. Dolegliwości żołądkowe tego rodzaju mają negatywny wpływ na funkcjonowanie, znacząco utrudniają przesypianie nocy, wywołują chroniczne zmęczenie i pogorszenie nastroju.

Bolący żołądek to przypadłość, która może przeszkadzać w aktywności fizycznej, pracy, a nawet kontaktach towarzyskich. Przewlekłe problemy z żołądkiem przekładają się również na problemy z pamięcią i koncentracją.

Mogą doprowadzić do sytuacji, gdy pacjent rezygnuje z jedzenia wielu produktów spożywczych z obawy przed uciskiem w żołądku czy nasileniem się bólu żołądka i mdłości.

3. Ból żołądka - przyczyny

3.1. Ból żołądka po jedzeniu

Ból lub pieczenie w żołądku po jedzeniu to jedna z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości. W większości przypadków jest efektem zatrucia pokarmowego lub problemów z niestrawnością.

Skurcze żołądka po jedzeniu, zgaga i ból brzucha, piekący ból żołądka i ucisk w żołądku po jedzeniu powinny skłonić nas do przeanalizowania diety z ostatnich dni oraz wyodrębnienia potencjalnie szkodliwych produktów.

Objawy problemów z żołądkiem bardzo często są efektem spożywania tłustych, smażonych i ciężkostrawnych potraw, żywności przetworzonej, dużej ilości słodyczy i picia gazowanych napojów.

Warto zamienić je na żywność pozbawioną nadmiaru sztucznych dodatków i konserwantów, świeże owoce i warzywa, jogurty naturalne i chude mięso. Do picia najlepiej sprawdzi się woda mineralna i herbaty ziołowe.

Częste bóle żołądka podczas jedzenia i kłucie w żołądku po jedzeniu może być wynikiem wybierania produktów o drażniącym wpływie na układ pokarmowy, na przykład kofeiny, cytrusów, ostrych przypraw, czekolady i alkoholu. Może zdarzyć się, że już jeden składnik znacząco pogarsza nasze samopoczucie, jest przyczyną bólu żołądka po jedzeniu i odbijania.

3.2. Ból żołądka na czczo

Ból brzucha na czczo to najczęściej efekt niewłaściwego odżywiania poprzedniego dnia, a w szczególności jedzenia obfitych, tłustych posiłków przed pójściem spać.

W takim przypadku sprawdzi się wprowadzenie lekkostrawnej diety na pewien czas i jedzenie 5-6 mniejszych posiłków w ciągu dnia, zwracając uwagę, by ostatni zjeść na kilka godzin przed nocnym odpoczynkiem.

Ból żołądka w nocy lub nad ranem może wskazywać również na tzw. bóle głodowe żołądka spowodowane zbyt długą przerwą między posiłkami. Wielogodzinne pozostawanie na czczo sprawia, że soki żołądkowe działają drażniąco na błony śluzowe układu pokarmowego. Z tego też względu może wystąpić ból żołądka po wypiciu wody o poranku lub pieczenie w żołądku po przebudzeniu.

3.3. Ból żołądka ze stresu

Napięcie nerwowe i nadmiar stresu sprawia, że błona śluzowa żołądka jest uwrażliwiona na działanie kwasów, które wytwarzane są w większej ilości pod wpływem hormonów, na przykład adrenaliny.

Z tego względu stres współwystępuje z objawami, jak

• pieczenie żołądka,
• silny ból żołądka,
• ucisk w brzuchu,
• ściskanie w żołądku,
• ból żołądka przy oddychaniu,
• ból żołądka i nudności.

Gdy dolegliwości występują od czasu do czasu warto sięgnąć po napary i herbaty ziołowe na bazie rumianku, melisy, anyżku, mięty i goździków. Świetne rezultaty przynoszą także techniki relaksacyjne i wdrożenie aktywności fizycznej.

3.4. Ból żołądka w ciąży

Dlaczego boli żołądek w ciąży? Objaw ten jest spowodowany kilkoma czynnikami, przede wszystkim zwiększeniem apetytu i zmianą upodobań żywieniowych. Przyszłe mamy często wybierają nietypowe połączenia smakowe i spożywają większe porcje, co przekłada się na wystąpienie palenia w żołądku, mdłości i bólu żołądka.

Problemy mogą być też skutkiem powiększającej się macicy, która wywołuje nacisk na narządy wewnętrzne. W połączeniu ze zwiększonymi porcjami powoduje ból w okolicach żołądka, uczucie pieczenia w żołądku i zgagę. Nasilenie uporczywych dolegliwości zauważalne jest przede wszystkim w 3 trymestrze ciąży.

3.5. Ból żołądka a karmienie piersią

Objawy bólu żołądka mogą wystąpić w okresie karmienia piersią ze względu na wytwarzanie przez organizm oksytocyny. Hormon ten wpływa na produkcję mleka, a także wywołuje obkurczanie się macicy.

Wszystkie te procesy mogą skutkować delikatnym lub mocniejszym bólem w żołądku, wszystko zależy od indywidualnych uwarunkowań. Co pomoże na ból żołądka w czasie karmienia piersią? Warto zastosować ciepłe okłady, delikatny masaż i ziołowe herbaty.

4. Ból żołądka - objawy towarzyszące

Ból żołądka może występować samodzielnie lub jednocześnie z innymi dolegliwościami:

• ból żołądka połączony z bólem pleców,
• ból żołądka i wymiotowanie,
• ból żołądka i gorączka,
• ból żołądka, mdłości i osłabienie,
• ból i pieczenie w żołądku i ból pleców,
• ból żołądka i zgaga.

Towarzyszące symptomy ułatwiają postawienie właściwej diagnozy, ból żołądka i dreszcze czy podwyższona temperatura świadczą o infekcji, natomiast ból w połączeniu z wymiotami może wskazywac na zatrucie pokarmowe.

Ból może mieć też zróżnicowany charakter. Pacjenci bardzo często zgłaszają, że ciężko im na żołądku, odczuwają ucisk żołądka, gniecenie w żołądku, tępy ból żołądka lub ściskający ból żołądka. Wszystkie te odczucia są istotne dla właściwego rozpoznania przyczyny problemu.

5. Choroby związane z bólem żołądka

5.1. Zatrucie pokarmowe

Zatrucie pokarmowe jest najczęstszą przyczyną bólu żołądka. Dochodzi do niego zazwyczaj wtedy, gdy spożyjemy posiłek, w którym znajduje się mleko, jajka, majonez, lody lub niedogotowane mięso.

To właśnie te produkty są siedliskiem bakterii mogących doprowadzić do zatrucia. Pierwszym objawem są bóle żołądka, potem pojawiają się mdłości, wymioty i biegunka.

Objawy te mogą wystąpić już w kilka minut po zjedzeniu posiłku, ale czasem dają o sobie znać dopiero kilka dni później. Warto wtedy przede wszystkim pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu, a jeśli bóle żołądka i inne objawy nie mijają, to konieczna może okazać się hospitalizacja.

5.2. Choroba wrzodowa

Jeśli bóle żołądka pojawiają się regularnie po 2–3 godzinach po posiłku, to możemy mieć do czynienia z chorobą wrzodową. Bólowi żołądka towarzyszy zazwyczaj niestrawność, zgaga, a także uporczywe nudności, czasem wymioty i zaparcia.

Przyczyną choroby wrzodowej jest najczęściej nadmierna produkcja kwasów żołądkowych, które podrażniają ściany żołądka i doprowadzają do powstawania owrzodzeń. Nie bez znaczenia jest również nadmierne spożywanie alkoholu, palenie papierosów i zakażenie bakterią Helicobacter Pylori.

Najczęściej w przypadku wrzodów żołądka stosuje się antybiotyki i inhibitory pompy protonowej, które mogą pomóc w złagodzeniu przykrych objawów.

Jeżeli bólowi żołądka towarzyszą wymioty lub zapalenie otrzewnej spowodowane wylaniem się treści żołądkowej, świadczy to o zaawansowaniu choroby.

5.3. Refluks żołądkowo-przełykowy

Silny ból żołądka może świadczyć także o refluksie żołądkowo-przełykowym, dodatkowymi objawami są przede wszystkim zgaga i niestrawność, a także ucisk i pieczenie w gardle, częste odbijanie i cofanie treści pokarmowej do przełyku. Tę dolegliwość można wyleczyć za pomocą doraźnych środków neutralizujących działanie kwasów żołądkowych.

5.4. Zapalenie żołądka

Objawy zapalenia żołądka występują zupełnie niespodziewanie, pojawia się ucisk w górnej części brzucha, bezpośrednio pod mostkiem. Bardzo często ostremu bólowi żołądka towarzyszą również wymioty oraz krwista biegunka.

Jeśli zapalenie żołądka ma przewlekły przebieg, to rzadko kiedy daje o sobie znać. Jedynie czasem po spożyciu ciężkostrawnego posiłku lub wypiciu dużej ilości alkoholu może pojawić się tępy ból, któremu towarzyszy brak apetytu i uczucie pełności w żołądku.

Przyczyną stanu zapalnego jest najczęściej niezdrowy tryb życia, stresująca praca, niewłaściwa dieta i jedzenie w pośpiechu. Czasem przyjmowanie leków, a także predyspozycje do rozwoju chorób układu pokarmowego.

5.5. Kamica żółciowa

Jeśli po zjedzeniu tłustego posiłku pojawi się napadowy, ostry ból brzucha oraz nudności i wymioty, można podejrzewać kamicę żółciową. Jednym z jej objawów jest właśnie kolka żółciowa, która poza nagłym bólem głównie w okolicach prawego podżebrza i śródbrzusza, może manifestować się również zgagą, wzdęciami, a także gorączką i dreszczami.

Atak kolki żółciowej ustępuje samoczynnie bądź pod wpływem leków. Utrzymująca się gorączka może wskazywać na ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Konieczna jest wówczas wizyta u lekarza.

Chorzy, u których występują wyżej wymienione objawy kamicy pęcherzyka żółciowego są kwalifikowani do planowego usunięcia pęcherzyka żółciowego, czyli tak zwanej cholecystektomii. Zabieg zazwyczaj wykonywany jest metodą laparoskopową, po której pacjent szybko wraca do normalnego funkcjonowania.

5.6. Rak żołądka

Rak żołądka jest najniebezpieczniejszą chorobą i jednocześnie najczęściej występującym rodzajem nowotworu w krajach wysokorozwiniętych u osób powyżej 40. roku życia.

O jego rozwoju decydują uwarunkowania genetyczne, stresujący tryb życia oraz nieleczone wrzody. Oprócz ciągłego bólu żołądka powinno nas także zaalarmować pieczenie w nadbrzuszu, wzdęcia, ciągłe odbijanie, wymioty, zgaga, utrata apetytu, suchość w jamie ustnej oraz ciągłe uczucie pełności.

Raka żołądka można zdiagnozować głównie poprzez wykonanie gastroskopii. Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

5.7. Choroby psychonerwicowe

Ból żołądka może być także wynikiem chorób wynikających z zaburzeń psychonerwicowych, najczęściej obserwuje się go przy okazji nerwic wegetatywnych i depresji. W tej sytuacji kluczowa jest rozmowa z psychologiem, w celu wyjaśnienia przyczyny zaburzeń i złagodzenia bólu żołądka poprzez terapię.

Zaburzenia nerwicowe sprzyjają też pojawieniu się tzw. bólu czynnościowego, czyli takiego, którego przyczyny nie da się jednoznacznie określić, pojawia się nagle i jest zazwyczaj krótkotrwały.

Ponadto ból żołądka możne wystąpić w przypadku łagodnych dolegliwości, takich jak przejedzenie, ale i poważnych, niezwiązanych z układem pokarmowym, na przykład zawału serca.

Leki na dyspepsję, zatrucie pokarmowe oraz inne dolegliwości żołądkowe znajdziesz dzięki wyszukiwarce KtoMaLek.pl. Wypróbuj jej możliwości i sprawdzaj dostępność leków w ponad 10 700 aptekach w Polsce! Zarezerwuj swój lek online i zapłać za niego w aptece.

6. Kiedy iść do lekarza z bólem brzucha?

Co zrobić, jak boli żołądek? Jeśli dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas i nie jesteśmy w stanie sami sobie z nimi poradzić, należy udać się do lekarza. Jeśli będzie on podejrzewał wrzody żołądka, zmiany nowotworowe czy stan zapalny, zleci dalsze badania i wdroży leczenie.

Ważną informacją jest to, że wszystkie problemy z żołądkiem nasilają się jesienią i wiosną. Wtedy należy szczególnie uważać na dietę, by uniknąć bólu w okolicy żołądka i ściskania żołądka.

7. Ból żołądka - diagnostyka

W przypadku utrzymującego się bólu, pieczenia lub ścisku w żołądku wskazana jest wizyta u lekarza. Specjalista przeprowadzi dokładny wywiad medyczny i sprawdzi, czy występuje ból żołądka przy dotyku.

Z pewnością zada pacjentowi pytania, które ułatwią określenie charakteru dolegliwości i momentu kiedy najczęściej się pojawiają (na przykład kłujący ból żołądka po jedzeniu lub ból żołądka po lekach).

W zależności od podejrzeń skieruje chorego na badania krwi, moczu, kału, test na obecność Helicobacter pyliori lub badania obrazowe. Określenie przyczyny bólu żołądka ułatwia gastroskopia lub kolonoskopia, pomocne może okazać się również badanie USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

8. Ból żołądka - co pomaga?

8.1. Domowe sposoby na ból żołądka

Co na ból żołądka? Domowe metody na ból żołądka to przede wszystkim picie herbat i naparów ziołowych. Największą popularnością cieszy się mięta (także w formie kropli), ze względu na wzmaganie wytwarzania żółci i soków żołądkowych, które ułatwiają procesy trawienne. Skutecznie łagodzi też nagły ból żołądka, ucisk na żołądku i uczucie ciężkości na żołądku.

Dobroczynny wpływ na układ pokarmowy ma także rumianek, nagietek i dziurawiec. Zioła te wykazują właściwości przeciwzapalne, rozkurczające i łagodzące.

Można zastosować je zarówno, gdy doskwiera nam ciągły ból żołądka, jak i ostry ból żołądka w nocy. Do picia poleca się również czarną herbatę, nalewkę na bazie orzechów włoskich lub pieprzu.

Spożywane potrawy warto doprawiać dodatkowo kminkiem i majerankiem, przyprawy te przeciwdziałają niestrawności i wspomagają trawienie. Mocny ból brzucha lub ból żołądka promieniujący do pleców złagodzi ciepły termofor oraz delikatny masaż.

8.2. Ból żołądka - leczenie farmakologiczne

Co jest dobre na silny ból żołądka? W sytuacji, gdy domowe metody na złagodzenie dolegliwości nie przyniosły oczekiwanego rezultatu warto wdrożyć leczenie farmakologiczne.

W przypadku bólu brzucha i żoładka wysoką skutecznością cechują się leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku, bez konsultacji z lekarzem można stosować je przez maksymalnie 14 dni.

Dostępne bez recepty są sole magnezu, wapnia lub glinu, zwykle w postaci tabletek do ssania. W aptekach znajdziemy również inhibitory pompy protonowej z substancją czynną o nazwie omeprazol lub pantoprazol. Są przeznaczone przede wszystkim do łagodzenia palącego bólu żołądka oraz bólu brzucha i zgagi.

Jak złagodzić ból żołądka? Często stosuje się także leki przyspieszające przemieszczanie się treści w układzie pokarmowym w postaci ziołowych kropli (bez recepty) lub środków zawierających itopryd (na receptę).

8.3. Leki przeciwbólowe, które można stosować przy bólu żołądka

Leki o działaniu przeciwbólowym nie powinny być pierwszym wyborem w przypadku bólu żołądka, ponieważ mogą działać drażniąco na układ pokarmowy i wzmagać występujące dolegliwości.

Zwykle stosuje się je, gdy ból współwystępuje z gorączką i innymi objawami infekcji lub w sytuacji, gdy pojawiają się silne bóle żołądka lub nocne bóle żołądka, które uniemożliwiają odpoczynek. W przypadku dolegliwości bólowych brzucha zalecany jest paracetamol.

9. Sposoby łagodzenia bólu

Warto wypróbować naturalne lekarstwa na ból brzucha. Sięgnijmy po herbatę z rumianku, sok z aloesu lub napar z mięty.

Ich właściwości przeciwzapalne pozwolą skutecznie pozbyć się bólu żołądka. Możemy też przygotować domowy napar z kminku i suszonych kwiatów rumianku. Na 1 łyżkę kminku do szklanki wsypujemy 3 łyżki wysuszonych kwiatów rumianku i zalewamy gorącą wodą. Gotujemy przez 20 minut na małym ogniu, a gdy wystygnie popijamy małymi łykami.

Warto pamiętać o kilku zasadach, dzięki którym unikniemy bólu. Przede wszystkim zwróćmy uwagę na to, co i jak jemy. Postawmy na niskokaloryczną i niskotłuszczową dietę, a przygotowane posiłki jedzmy bez pośpiechu.

Nie najadajmy się na noc – ostatni posiłek lepiej spożyć na 2–3 godziny przed pójściem do łóżka. Unikajmy alkoholu, palenia papierosów oraz picia gazowanych napojów, mocnej kawy i herbaty.

Nasza dieta powinna być też uboga w wysokoprzetworzone produkty oraz przetwory w octowej zalewie. Warto codziennie pić siemię lniane - reguluje ono pracę układu pokarmowego i nie dopuszcza do zalegania treści pokarmowej w żołądku i jelitach.

10. Bóle żołądka – powikłania

Od czego może boleć żołądek? W większości przypadków objaw ten wskazuje na niestrawność lub łagodne zatrucie pokarmowe. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy ból ten świadczy o poważniejszych schorzeniach, które wymagają leczenia.

Może na to wskazywać ból żołądka przy naciskaniu, ucisk w dołku, gorączka czy wymioty. Ból w okolicy żołądka może stanowić objaw kamieni żółciowych, problemów z wątrobą lub trzustką, a nawet niedrożności jelit. Z tego względu nie warto zwlekać z wizytą u lekarza, szczególnie, gdy ból żołądka trwa od kilku dni.

11. Profilaktyka - jak uniknąć bólu żołądka?

Ból żołądka w większości przypadków jest wynikiem niezdrowej diety, pod względem jej zbilansowania, sposobu przyrządzenia posiłków i pór jedzenia. W celu uniknięcia objawów niestrawności zaleca się dietę lekkostrawną, obfitującą w chude mięso, nabiał, owoce i warzywa.

Dania najlepiej przygotowywać na parze, gotować lub piec w folii i jeść niewielkie porcje co 3-4 godziny. Dzięki temu unikniemy napadów głodu, ustabilizujemy stężenie cukru i insuliny we krwi, a także poziom kwasów żołądkowych.

Warto zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu, używki mają katastrofalny wpływ na stan zdrowia. W celu złagodzenia ewentualnych dolegliwości, na przykład bólu żołądka wieczorem lub bólu żołądka po wymiotach, warto sięgnąć po herbatę z rumianku, mięty, kopru czy melisy.

Wpływ na zdrowie układu pokarmowego ma również ilość snu i aktywność fizyczna. Procesy trawienne skutecznie wspomagają spacery, fitness czy jazda na rowerze.

12. Czy dieta i styl życia mają wpływ na występowanie bólu żołądka?

Ból żołądka może mieć wiele przyczyn, wynikać z nadmiaru stresu, życia w pośpiechu, niezdrowej, obfitującej w smażone produkty diety, jedzenia w nocy, podjadania między posiłkami, siedzącego trybu życia i zbyt małej ilości snu.

Przewlekłe problemy z układem pokarmowym powinny skłonić do zastanowienia się nad obecnym trybem życia i wprowadzeniem zmian korzystnych dla organizmu.

13. Czy ból żołądka może być objawem poważniejszego schorzenia?

Dolegliwości bólowe w obrębie żołądka mogą świadczyć o niestrawności czy zatruciu pokarmowym, ale również wskazywać na chorobę wrzodową, problemy z innymi narządami (wątrobą czy trzustką), a nawet obecność nowotworu. Z tego względu nie zaleca się unikania wizyty u lekarza dłużej niż przez kilka dni.

Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.