Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Aleksandra Katarzyńska

Ból brzucha a kamica żółciowa. Bóle pęcherzyka żółciowego

Kamica żółciowa powoduje bardzo silny, uporczywy ból brzucha
Kamica żółciowa powoduje bardzo silny, uporczywy ból brzucha (123RF)

Ból brzucha może mieć wiele przyczyn. Może być wynikiem niewłaściwej diety, zatrucia pokarmowego, innym razem wskazywać na stany zapalne żołądka i jelit. Czasem jednak dolegliwości są bardzo silne, a ich przyczyna leży zupełnie gdzie indziej. Czasem istotą bólu jest tworzenie się w pęcherzyku żółciowym lub drogach żółciowych złogów nazywanych właśnie kamieniami. Jak radzić sobie z tym problemem?

spis treści

1. Co to jest kolka żółciowa

Kolka żółciowa to kolokwialne pojęcie, oznaczające przeszywający, uporczywy ból brzucha, jaki towarzyszy kamicy żółciowej, określanej jako jedna z najczęściej pojawiających się chorób jamy brzusznej.

Schorzenie to kilkakrotnie częściej występuje u kobiet, zwłaszcza otyłych i po czterdziestym roku życia. Do innych czynników ryzyka należą np. przebyte ciąże, zaburzenia metaboliczne np. hipercholesterolemia, cukrzyca, przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, czy stan po resekcji żołądka i jelita.

Zobacz film: "5 niepozornych objawów kamicy żółciowej"

Żółć, niezbędna do trawienia, wytwarzana jest przez komórki wątrobowe, czyli hepatocyty w ilości od 500 do 1500 ml na dobę. Wydalanie żółci jest możliwe dzięki systemowi dróg żółciowych wewnątrzwątrobowych i zewnątrzwątrobowych. Narządem okresowo magazynującym żółć jest pęcherzyk żółciowy leżący pod dolną powierzchnią wątroby.

Dzięki właściwej regulacji nerwowo-hormonalnej oraz prawidłowej czynności dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego, żółć przemieszczana jest z wątroby do przewodu pokarmowego, zapewniając odpowiedni przebieg procesów trawienia.

Głównym miejscem tworzenia się kamieni żółciowych jest właśnie pęcherzyk żółciowy. Mechanizm powstawania kamicy nie jest do końca poznany. Najprawdopodobniej kluczowe znaczenie ma zagęszczenie i zastój żółci pęcherzykowej prowadzący do wytrącania się z żółci choesterolu i bilirubiny niesprzężonej, w postaci złogów. Głównymi składnikami kamieni żółciowych są w różnych proporcjach: cholesterol, barwniki żółciowe, jony nieorganiczne i białka.

Kamienie w pęcherzyku mogą drażnić błonę śluzową pęcherzyka, wywołując jej odczyn zapalny prowadzący do wydzielania wapnia, który odkłada się w kamieniach. Kamienie zalegające przez długi czas są więc bogato uwapnione.

Produkty spożywcze i środki z apteki zalecane w kamicy nerkowej
Produkty spożywcze i środki z apteki zalecane w kamicy nerkowej [6 zdjęć]

Kamica nerkowa diagnozowana jest u co dziesiątej osoby na świecie. Częśćiej dotyczy mężczyzn. Powstaniu

zobacz galerię

2. Objawy kolki i kamicy żółciowej

Atak kolki występuje nagle, najczęściej w nocy lub nad ranem, kiedy to pojawia się bardzo silny ból w okolicy prawego łuku żebrowego lub powyżej pępka. Ból może promieniować do tyłu lub pod prawą łopatkę. Towarzyszą mu nudności i wymioty niedające ulgi oraz wzdęcia brzucha. Chory jest cierpiący, niespokojny i stale zmienia swoje ułożenie, ponieważ żadna pozycja nie łagodzi bólu.

Kolka jest objawem towarzyszącym kamicy żółciowej. Pomiędzy kolejnymi napadami bólu chory może nie odczuwać absolutnie żadnych objawów lub czuje tylko niewielkie bóle brzucha.

Napad kolki występuje najczęściej w kilka godzin po spożyciu pokarmów tłustych i ciężkostrawnych, i jest spowodowany rozciąganiem ściany pęcherzyka żółciowego na tle zastoju żółci. Czasem kolka żółciowa może być spowodowana przez duży wysiłek fizyczny lub silne emocje. Zastój żółci wywołany jest zwykle okresowym zaklinowaniem szyjki pęcherzyka lub przewodu pęcherzykowego kamieniem lub silnym skurczem zwieracza Oddiego - zwieracza utworzonego przez kompleks mięśni gładkich otaczających końcowy odcinek przewodu żółciowego.

Po przesunięciu się kamienia lub ustąpieniu skurczu zwieracza Oddiego ból ustępuje. W sytuacji, gdy zaklinowanie szyjki pęcherzyka żółciowego lub przewodu pęcherzykowego przez kamień przedłuża się, zastoinowa żółć drażni błonę śluzowa pęcherzyka wywołując w efekcie ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. Objawami tego ostrego stanu są: długotrwały i stały ból, wysoka gorączka, obrona mięśniowa w okolicy prawego podżebrza oraz leukocytoza.

Objawy ostrego zapalenia pęcherzyka mogą ustąpić, jeśli kamień przesunie się i zawartość pęcherzyka żółciowego ulegnie opróżnieniu. Następstwem może być rozwijające się przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego.

3. Diagnoza i leczenie kolki i kamicy żółciowej

Rozpoznanie kamicy pęcherzyka żółciowego na podstawie typowych objawów nie jest trudne. Wskazane jest jednakże potwierdzenie diagnozy badaniami dodatkowymi. Badaniem pierwszego rzutu jest ultrasonografia, bardzo czuła i powtarzalna metoda. Pozwala na wykrycie wszelkich zmian, które mogą odpowiadać za dolegliwości.

Postępowanie w przypadku wystąpienia napadu kolki żółciowej polega na pozajelitowym podawaniu silnych leków rozkurczowych np. papaweryny i środków przeciwbólowych np. pyralginy. Czasem pyralgina nie jest dość skuteczna i wówczas lekarz podaje opioidowy lek przeciwbólowy - petydynę. Podkreślić należy, iż przeciwwskazane jest podawanie morfiny, ponieważ nasila ona skurcz zwieracza Oddiego i może maskować objawy ewentualnego zapalenia otrzewnej. Po ustąpieniu bólów wskazane jest podawanie prostych leków rozkurczowych przez około dwa tygodnie, aby zapobiec kolejnym napadom kolki.

Przez kilka dni po napadzie zaleca się również ścisłą dietę, niemalże głodową z dużą ilością płynów, a w okresach między napadami stosowanie diety lekkostrawnej i unikanie alkoholu. Zalecane są również dostępne w aptece bez recepty leki żółciotwórcze (pobudzające wytwarzanie żółci) i żółciopędne (wywołujące opróżnianie pęcherzyka), które zwalczają zastój żółci, przyczyniając się do oczyszczania i odkażania dróg żółciowych.

4. Kamica a ból pęcherzyka żółciowego

Ból pęcherzyka żółciowego jest niepokojącym objawem, który może być oznaką ataku pęcherzyka żółciowego. Atak może być spowodowany przemieszczaniem się kamienia żółciowego przewodem żółciowym lub kanałem żółciowym w stronę dwunastnicy.

Ból może być również wynikiem zgromadzenia żółci w pęcherzyku żółciowym, który pęcznieje i powoduje dyskomfort. Dolegliwości bólowe mogą mieć także związek z infekcją pęcherzyka żółciowego, w którym rozwija się stan zapalny.

Zobacz też:

4.1. Objawy ataku pęcherzyka żółciowego

Sporadyczny ból może pojawiać się w centralnej partii górnej części brzucha lub tuż pod żebrami po prawej stronie. Ból może promieniować na prawe ramię lub łopatki. Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć nudności i wymioty, a także gazy. Atak bólu pęcherzyka żółciowego może trwać od kilku minut do 2-3 godzin.

Częstotliwość ataków i ich postać mogą być różne u poszczególnych osób. Dolegliwości bólowe mogą następować po spożyciu tłustych produktów spożywczych, na przykład czekolady, sera żółtego lub wyrobów cukierniczych. Warto pamiętać, że rozróżnienie bólu pęcherzyka żółciowego od objawów wrzodów żołądka, problemów z kręgosłupem, bólu serca, zapalenia płuc i kamieni nerkowych nie jest łatwe.

Jak poznać, że ból brzucha ma związek z atakiem pęcherzyka żółciowego? Wystarczy dotknąć skóry tuż pod żebrami na prawo od żołądka. W tym miejscu znajduje się bowiem pęcherzyk żółciowy. Jeśli to on jest odpowiedzialny za niepokojące dolegliwości, w chwili dotknięcia można poczuć silny ból, który aż zapiera dech w piersiach. Osoby, które doświadczają ataku pęcherzyka żółciowego, mogą nie być w stanie chodzić bez schylania się.

4.2. Jak sobie radzić z atakiem pęcherzyka żółciowego

Dolegliwości bólowe mogą oznaczać nie tylko atak pęcherzyka żółciowego, ale i inne problemy zdrowotne. Aby ustalić przyczynę bólu, konieczne są badania i rozmowa z lekarzem. Jeśli ból jest bardzo silny, należy określić, czy jego przyczyna leży w pęcherzyku żółciowym, żołądku, trzustce lub wątrobie.

Jeżeli okaże się, że za dolegliwości bólowe odpowiedzialne są problemy z pęcherzykiem żółciowym, należy znaleźć ich przyczynę. Głównym czynnikiem prowadzącym do chorób pęcherzyka żółciowego jest niedoczynność tarczycy. Tarczyca jest bowiem odpowiedzialna za przemianę materii. Gdy nie funkcjonuje ona optymalnie dobrze, metabolizm zwalnia.

Trawienie ulega spowolnieniu, ruchy jelit są wolniejsze, podobnie jak proces opróżniania pęcherzyka żółciowego. Nawet procesy myślowe mogą przebiegać wolniej niż zwykle. Choroby pęcherzyka żółciowego mogą być spowodowane także przez alergie pokarmowe. Alergie wywołują wydzielanie histaminy, co może prowadzić do gromadzenia się zbyt dużych ilości płynów w przewodach żółciowych oraz ich cofanie.

W związku z tym wskazane jest rozpoznanie alergenów pokarmowych u danego pacjenta i wyeliminowanie ich z diety. Można to zrobić poprzez stopniowe wprowadzanie pojedynczo poszczególnych produktów i obserwowanie reakcji organizmu. Z czasem na pewno uda się ustalić winowajców.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Kolka żółciowa
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze