Borelioza u zwierząt
Zwierzęta, tak samo jak ludzie mogą być zarażone chorobą odkleszczową - boreliozą inaczej zwana krętkowicą kleszczową lub chorobą z Lyme. Należy o tym pamiętać, zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim zabierając naszego pupila na spacer do lasu. W Polsce są sero-dodatnie konie, psy, bydło. Najwięcej zarażonych kleszczy jest w Polsce północno-wschodniej, ale w innych regionach również obserwuje się zachorowania na boreliozę po ukąszeniu kleszcza. Odsetek zarażonych pajęczaków w Polsce wynosi średnio 25%, w rejonach endemicznych nawet do 60%.
1. Etiologia boreliozy
Kleszcz z rodzaju Ixodes przenosi do krwi zwierzęcia bakterie z rodziny krętków - Borrelia burgdorferi. Niebezpieczne jest bytowanie kleszcza na zwierzęciu dłużej niż 48h, wtedy dochodzi do transmisji zarazka. Ważne jest aby pamiętać, że przy usuwaniu kleszcza nie należy go niczym smarować, bo działanie takie powoduje zwracanie pokarmu przez kleszcza tj. krwi wraz z bakteriami.
Krętki Borrelia wyposażone są w receptor glikozaminoglikanu i najczęściej łączą się z tkankami o znacznej zawartości włókien kolagenowych, takich jak: stawy, serce, osierdzie, mózg, opony mózgowo-rdzeniowe i to w tych narządach powodują najbardziej wyrażone zmiany.
2. Objawy boreliozy
Jedynie ok. 5% zarażonych zwierząt wykazuje objawy choroby. Jeśli już wystąpią to obraz kliniczny wygląda następująco:
- gorączka 40,5 °C
- spadek apetytu
- ogólne osłabienie
- po kilku tygodniach ⇒ kulawizny
Objawy te mogą ustępować samoistnie. Do powikłań boreliozy należy kłębuszkowe zapalenie nerek na skutek odkładania się kompleksów antygen-przeciwciało, co prowadzi do niewydolności tego narządu, a w konsekwencji do objawów takich jak: spadek masy ciała, wymioty, obrzęki obwodowe.
W nieleczonej chorobie dochodzi do objawów nerwowych. U koni sporadycznie występuje zapalenia stawów, zaburzenia wzroku, zaburzenia neurologiczne, a dla źrebiąt borelioza może okazać się śmiertelną chorobą. U zwierząt, w przeciwieństwie do ludzi, nie obserwuje się postaci z rumieniem wędrującym.
W rozpoznaniu choroby pomocne mogą być badania laboratoryjne krwi i moczu zwierzęcia. W krwi obserwuje się wzrost takich parametrów jak: leukocyty, eozynofile, mocznik, kreatynina oraz spadek albumin. W moczu natomiast: mikroalbuminuria, wzrost stosunku białka do kreatyniny, pojawiają się erytrocyty.
3. Diagnostyka boreliozy
Do specjalistycznych choć kosztownych metod diagnostycznych należą:
- immunofluorescencja (pozwala zobaczyć fosforyzujące przeciwciała pod mikroskopem),
- ELISA (wadą metody jest, iż nie odróżnia przeciwciał poszczepiennych od tych po zakażeniu),
- Western-Blot (bardziej dokładna od ELISA ale również wykrywa przeciwciała),
- PCR (pozwala wykryć DNA bakterii - jest to metoda niezwykle czuła),
- posiew i hodowla kultur bakterii na specjalnym podłożu (materiał z mazi stawowej) - wyhodowanie żywych bakterii stanowi niepodważalny dowód ich obecności,
- wykorzystanie mikroskopu z ciemnym polem (jest to specjalny rodzaj mikroskopu, który pozwala na wykrycie krętków borrelii).
Aby u psa potwierdzić boreliozę, muszą być spełnione 4 warunki
- inwazja kleszczy na terenach endemii boreliozy,
- typowe objawy kliniczne (ostra kulawizna),
- przeciwciała anty-Borrelia burgdorferi,
- wyraźna poprawa po antybiotykoterapii.
4. Profilaktyka boreliozy
Najważniejsze jest niedopuszczenie do inwazji pasożyta. W tym celu stosuje się środki odstraszające kleszcze w postaci oprysków lub preparatów Spot-On tzw. repelentów zawierających substancje czynne takie jak: permetryna, fipronil, amitraza, propoksur. Nie zawsze taki preparat ochroni zwierzę w 100%, dlatego po spacerze należy dokładnie obejrzeć i wyszczotkować psa.
Gdy zauważymy kleszcza należy go jak najszybciej usunąć (usunięcie do 48h zmniejsza ryzyko zarażenia boreliozą). Dostępne są także szczepionki przeciw boreliozie a w przypadku rozpoznania choroby stosuje się antybiotykoterapię. Do najczęściej używanych antybiotyków zalicza się doksycyklinę i amoksycylinę, terapia trwa 4 tygodnie.
Borelioza u zwierząt choć jest jedną z ważniejszych chorób odkleszczowych obok babeszjozy, jest znacznie rzadziej diagnozowana i pozostaje często w postaci subklinicznej, dając niespecyficzne objawy, które mogą być silniej wyrażone w przypadku immunosupresji lub na starość np. wspomniana niewydolność nerek, może być efektem przechorowania boreliozy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.