Brak wsparcia ze strony innych a depresja

Wsparcie należy do znaczących zasobów odporności na stres. Zasoby te są nam dostarczane poprzez kontakty z innymi ludźmi. Człowiek „osadzony” w tzw. sieci społecznej, a więc doświadczający realnie istniejących kontaktów z innymi osobami, ma poczucie, że życie jest bardziej przewidywalne i stabilne. Jednak brak wsparcia ze strony otoczenia powoduje zakłócenie poczucia bezpieczeństwa, wzmaga poziom stresu, jest źródłem doświadczenia samotności i zaniżonej samooceny. Może stać się potencjalną przyczyną depresji.

1. Brak wsparcia a depresja

Wsparcie odnosi się także do zasobów interpersonalnych, chroniących przed negatywnymi skutkami stresu, poprzez zaspokajanie specyficznych potrzeb, powstałych 
w wyniku stresujących zdarzeń. Jednak brak wsparcia ze strony najbliższych osób, przyjaciół, pociąga za sobą określone skutki. Rodzi poczucie osamotnienia, izolację, wzmaga lęk. Ponadto brak wsparcia może stać się przyczyną depresji.

Brak wsparcia ze strony innych osób implikuje poczucie osamotnienia. Towarzyszyć temu może poczucie beznadziejności, bezsilności, brak radości życia, przekonanie, że nie jest się nikomu potrzebnym itp. Taki stan rzeczy może rodzić ryzyko depresji. Jeśli poczucie braku wsparcia i towarzyszące temu poczucie osamotnienia doświadczane jest permanentnie, narasta proces prowadzący do dezintegracji osobowości. Pojawia się problem doświadczania alienacji, poczucia winy, braku zaufania czy wstydu. Niepowodzenia w próbie poszukiwania wsparcia powoduje wzmaganie się napięcia i trwałe podwyższenie poziomu lęku, co w efekcie prowadzi do coraz większej samotności, rezygnacji z nawiązywania kontaktów społecznych, przekonania o własnej bezwartościowości itp. Utrzymujący się stan może powodować samotność chroniczną, co wzmaga podatność na zaburzenia psychiczne czy psychosomatyczne.

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Utrzymujący się stan doświadczania braku wsparcia i towarzysząca temu depresja uruchamiają mechanizmy obronne, których celem jest redukowanie cierpienia, bólu 
i doświadczenia lęku. Do spektrum mechanizmów obronnych zaliczyć można m.in.:

• mechanizmy zaprzeczania,
• mechanizmy tłumienia,
• mechanizmy wyparcia.

Implikuje to dalsze konsekwencje w postaci różnych form uzależnień. Mechanizmy te pogłębiają stan samoalienacji i poczucie wyobcowania. Działanie mechanizmów obronnych w perspektywie czasu zaczyna jednak zawodzić, co skutkuje ucieczką w świat nierzeczywisty, np. poprzez działanie mechanizmu, określanego jako „fuzja złudzeń”. Oznacza to proces zlania w wyobraźni z konkretnymi osobami, istniejącymi realnie lub będącymi wytworem naszej wyobraźni.

2. Rodzaje wsparcia

• Wsparcie informacyjne – obejmuje udzielanie informacji, rad lub informacji zwrotnych o czyimś postępowaniu. Informacje mogą pomóc ludziom 
w łatwiejszym rozpoznawaniu własnych problemów i poradzeniu sobie z nimi. Często dostajemy wsparcie instrumentalne i informacyjne od osób, z którymi łączą nas kontakty towarzyskie. Są to ludzie, na których możemy liczyć, 
z którymi zawsze można się gdzieś wybrać i coś razem zrobić. Warto dodać, że posiadanie znajomych, przyjaciół, którzy odpoczywają i bawią się razem 
z nami, jest również formą wsparcia.
• Wsparcie instrumentalne – polega na udzielaniu bezpośredniej pomocy 
w formie pożyczek, darów lub usług. Ten rodzaj wsparcia działa poprzez bezpośrednie rozwiązanie problemu lub przez zwiększenie ilości czasu na odpoczynek lub rozrywkę. Ktoś, kto pożycza nam pieniądze, przepisuje na maszynie pracę semestralną lub poprawia poduszkę, kiedy jesteśmy chorzy, dostarcza nam wsparcia instrumentalnego.
• Dowartościowanie – daje nam poczucie, że inni ludzie nas cenią i darzą szacunkiem. Wysoka samoocena odgrywa istotną rolę w skutecznym radzeniu sobie ze stresem. Jak pokazały badania, jest także ważna dla ograniczenia depresji. Wzmacnianie samooceny i inne rodzaje wsparcia uzyskujemy od ludzi, z którymi jesteśmy w bliskich i zażyłych stosunkach. Takie związki upewniają nas, że jesteśmy kochani i komuś na nas zależy.

3. Skutki braku wsparcia a poczucie osamotnienia

Człowiek jest istotą społeczną i potrzebuje drugiego człowieka. Czasem sama obecność kogoś bliskiego, komu na nas zależy, wystarcza, aby czuć, że jesteśmy wspierani. Bywa jednak tak, że nie mamy nikogo, z kim moglibyśmy porozmawiać, podzielić się swoimi sprawami, problemami, kogo moglibyśmy prosić o radę albo po prostu, z kim moglibyśmy spędzać czas. Skutkiem braku wsparcia jest poczucie osamotnienia. Osamotnienie oznacza nie tylko brak partnera, ale również brak właściwych, bliskich relacji z innymi. Trwanie w poczuciu osamotnienia powoduje, że coraz trudniej jest nam nawiązywać kontakty z ludźmi, coraz trudniej nawiązywać przyjaźnie.

4. Samotność a depresja

Warto dodać, że samotności możemy doznawać na kilka sposobów. Możemy posiadać szerokie grono znajomych, przyjaciół i jednocześnie nie czuć możliwości wsparcia, przy jednoczesnym doświadczaniu samotności. Można też być po prostu całkiem samotnym człowiekiem. I ten właśnie rodzaj samotności wydaje się szczególnie trudny, bolesny. Można wskazać na wiele czynników psychologicznych, które zwiększają prawdopodobieństwo poczucia osamotnienia. Jednym z takich czynników jest niska samoocena, która przyczynia się do unikania kontaktów z innymi ludźmi. Unikanie z kolei często wynika z obawy przed odrzuceniem. W efekcie powstaje pewien ciąg charakterystycznych zachowań – niskie poczucie własnej wartości implikuje brak zaufania (do innych oraz do własnych możliwości), co z kolei przyczynia się do unikania kontaktów społecznych, a to powoduje samotność, której konsekwencją jest utrwalanie się niskiej samooceny. Doświadczaniu samotności sprzyja także obawa przed bliskością emocjonalną. Wskazuje się także na unikanie ryzyka społecznego, które de facto wiąże się 
z nawiązywaniem więzi z innymi osobami, emocjonalny dystans i ograniczanie kontaktów 
z innymi ludźmi. Taki stan rzeczy niweluje potencjalne możliwości doświadczania wsparcia ze strony innych osób.

5. Jak sobie pomóc w depresji?

Brak wsparcia i współistniejąca z nim depresja mogą utrudniać możliwości podejmowania działań, zmierzających w kierunku zmiany. Jednak warto próbować podejmowania aktywności w tym kierunku, bo każdy najmniejszy sukces, jaki możemy odnieść w drodze do zmiany, może dodawać nam siły i umacniać wiarę w siebie. Dobrym krokiem może okazać się udział w jakiejś grupie wsparcia. Taki udział stanowi nieocenione źródło nowych sił, potrzebnych w trudnych sytuacjach. Grupa wsparcia może nie tylko zapewnić dodatkową pomoc, ale również dostarczyć poczucia przynależności i identyfikację, szansę na niezwykłe „terapeutyczne” udzielanie pomocy innym i okazję do nawiązywania nowych kontaktów i przyjaźni. Aby jednak udział w grupie wsparcia był dla nas realnie korzystny, musimy szczerze pragnąć zmiany myśli i uczuć. Musimy również otworzyć się na problemy innych uczestników, umieć ich słuchać i znaleźć w sobie chęć niesienia pomocy. Ludzie nieśmiali czy z jakiegokolwiek innego powodu niechętni omawiania własnych przeżyć 
w szerszym gronie mają mniejsze szanse na odniesienie korzyści w grupie wsparcia i są jednocześnie mniej skłonni do podejmowania takich prób. Jednak nie oznacza to, że powinni je z góry wykluczyć. Początkowe skrępowanie jest zupełnie naturalne, ale może szybko minąć. Po przełamaniu pierwszych lodów wielu ludzi ze zdziwieniem odkrywa, że cieszą ich kolejne spotkania i potrzebują ich bardziej, niż mogliby się tego wcześniej spodziewać.

Brak wsparcia jest przyczyną poczucia osamotnienia. Często towarzyszy ono osobom, które pomimo iż mają wielu znajomych, z żadnym z nich nie mogą nawiązać bliższych więzi.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.