Trwa ładowanie...

Czerwonka bakteryjna (dyzenteria, szigeloza) - przyczyny, objawy, leczenie. Czerwonka pełzakowica

Czerwonka to ostra biegunka, której nie należy lekceważyć
Czerwonka to ostra biegunka, której nie należy lekceważyć (123rf)

Czerwonka, znana również jako dyzenteria to bardzo zakaźna choroba jelitowa, wywołana przez działanie bakterii chorobotwórczych. Jej objawy są wyjątkowo uporczywe. Leczenie dezynterii często odbywa się w szpitalu. Obecnie, dzięki zastosowaniu odpowiednich środków farmaceutycznych, czerwonka nie jest groźna i przechodzi zwykle po ok. 10 dniach, dawniej często prowadziła do śmierci. Najwięcej zachorowań na czerwonkę obserwuje się latem. Jak się przed nią bronić?

spis treści

1. Czym jest czerwonka

Czerwonka ostra to zakaźna biegunka wywołana przez bakterie Shigella lub ameby Entamoeba histolytica. Mikroorganizmy te powodują stany zapalne błony śluzowej żołądka i jelit. Prowadzi to do pojawienia się biegunki zawierającej śluz lub krew.

Zakażenie czerwonką następuje drogą pokarmową:

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"
  • przez bezpośredni kontakt z chorym,
  • przez zakażone kałem pokarmy (głównie owoce i warzywa, rzadziej wodę),
  • przez zakażone kałem przedmioty.

2. Przyczyny czerwonki

Czerwonka to choroba, która spowodowana jest inwazją bakterii, pierwotniaków lub pasożytów (nieco rzadziej jest skutkiem podrażnienia chemicznego lub zakażenia wirusami). Wśród patogenów, które najczęściej odpowiadają za zarażenie czerwonką wymienić należy gram-ujemne pałeczki Shigella, a także amebę Entamoeba histolytica. Czerwonka wywoływana bakteriami Shigella nazywa się czerwonką bakteryjną, z kolei czerwonka spowodowana amebą to pełzakowica lub czerwonka amebowa.

Muchy przenoszą patogeny powodujące tę chorobę zakaźną jelit. Przeważnie od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów mija od 2 do 5 dni. Miejscem namnażania się bakterii jest jelito grube. Drobnoustroje produkują toksynę, która uszkadza błonę śluzową jelita i prowadzi do powstania obrzęku, przekrwienia, a także owrzodzeń.

3. Czerwonka bakteryjna

Czerwonka bakteryjna, inaczej szigeloza to choroba zakaźna przewodu pokarmowego spowodowana przez bakterie z rodzaju Shigella. Zachorowania na tę chorobę odnotowuje się na całym świecie, jednak zakażenia występują znacznie częściej w krajach najuboższych, w których występuje utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej. Czerwonka bakteryjna stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka.

Jej niebezpieczeństwo polega głównie na możliwości wystąpienia niebezpiecznych powikłań. Nieleczona, może doprowadzić do odwodnienia, sepsy, zapalenia płuc, reaktywnego zapalenia stawów czy zespołu hemolityczno-mocznikowego.

3.1. Pałeczki Shigella - charakterystyka

Bakterie shigella związane są z czerwonką bakteryjną. Te ludzkie patogeny należące do rodzaju pałeczek gram-ujemnych po raz pierwszy zostały wyiozolowane oraz opisane przez w 1897 roku przez japońskiego lekarza i bakteriologa. W tamtym czasie Kiyoshi Shiga prowadził obszerne badania dotyczące dyzenterii.

Oto cztery najpopularniejsze bakterie, które doprowadzają do zakażeń czerwonką (szigelozą):

  • Shigella sonnei,
  • Shigella boydii,
  • Shigella flexneri,
  • Shigella dysenteriae.

Do zakażenia patogenami może dojść za pośrednictwem drogi fekalno-oralnej lub pokarmowej. Bakterie te często odpowiadają za zachorowania zbiorowe np. w przedszkolach, żłobkach czy na koloniach. Ryzyko zakażenia jest znacznie wyższe u osób, które nie przestrzegają zasad higieny osobistej (unikają mycia rąk), osób spożywających niemyte warzywa i owoce.

3.2. Epidemiologia Shigella

Na terytorium Polski istnieje obowiązek zgłaszania, a także rejestracji każdego pojedynczego przypadku zachorowania na czerwonkę. Badania pokazują, że w latach 2013-2017 w naszym kraju na czerwonkę wywołaną gram-ujemnymi pałeczkami Shigella zachorowało sto czterdzieści osób. Pięćdziesiąt jeden procent zachorowań odnotowano w grupie wiekowej od dwudziestego do czterdziestego czwartego roku życia.

4. Objawy czerwonki

Czerwonka ostra rozpoczyna się nagłym kolkowym bólem brzucha z parciem na stolec. Pojawia się biegunka i gorączka 38-39 stopni Celsjusza. Liczba wypróżnień sięga kilkudziesięciu na dobę. Stolec jest wodnisty, może zawierać śluz, ropę lub krew. Często pojawiają się wymioty, także zawierające krew.

Kontaktu z lekarzem wymaga każda biegunka u niemowlaka i małego dziecka, ostra, nasilona biegunka oraz biegunka, która utrzymuje się powyżej 48 godzin. Natychmiast należy udać się do lekarza, jeśli pojawia się:

  • osłabienie i apatia (z powodu odwodnienia),
  • przyśpieszenie tętna powyżej 100 uderzeń na minutę,
  • obecność krwi w stolcu,
  • bolesne kurcze nóg,
  • silne bóle brzucha).
7 oznak, że twoje bakterie jelitowe nie spełniają swoich funkcji
7 oznak, że twoje bakterie jelitowe nie spełniają swoich funkcji [8 zdjęć]

Mogłoby się wydawać, że nie ma bardziej oczywistej przypadłości niż jakakolwiek choroba jelit. Objawy

zobacz galerię

Czerwonka ustępuje zazwyczaj w ciągu kilku dni. Osoby nieleczone po przebyciu choroby mogą stać się nosicielami, Nie mają objawów czerwonki, ale w ich kale występują bakterie chorobotwórcze. Zazwyczaj zarażają inne osoby, które wejdą w kontakt z ich kałem.

4.1. Co robić w przypadku wystąpienia objawów czerwonki

W przypadku wystąpienia objawów czerwonki należy natychmiast zareagować, w przeciwnym razie u pacjenta może dojść do groźnych powikłań. Osoba dotknięta czerwonką najczęściej wymaga hospitalizacji oraz opieki specjalistów. Wezwanie pogotowia zalecane jest w sytuacji, w której oprócz odwodnienia u pacjenta występują takie objawy jak: rozwolnienie przebiegające z krwawieniem z odbytu, problemy z oddychaniem, objawy neurologiczne. Podczas pobytu w szpitalu pacjentowi podaje się niezbędne kroplówki oraz leki, które pozwalają wyeliminować patogeny z organizmu.

5. Leczenie czerwonki

Celem leczenia czerwonki jest nawodnienie i wyeliminowanie bakterii z ustroju. Jeśli biegunce towarzyszy odwodnienie, doustne nawadnianie nie jest możliwe ze względu na wymioty, leczenie odbywa się w szpitalu, z uwagi na konieczność nawadniania dożylnego. Stosuje się także przepisane przez lekarza antybiotyki, jeśli jest stwierdzona taka konieczność. Gdy czerwonka przebiega łagodnie, chory może pozostać w domu.

Niezbędne jest wypijanie odpowiedniej ilości płynów: zalecenia dla osób dorosłych to picie do 4 litrów wody dziennie. Płyny powinny zawierać mieszankę elektrolitową (jest dostępna w aptece). Ból brzucha mogą złagodzić ciepłe kompresy. Posiłki można spożywać od 2 lub 3 dnia choroby, należy zaczynać od kleików, lekkich rosołów i kaszek, stopniowo wprowadzać ziemniaki, gotowaną marchew czy kurczaka. Surowe warzywa i owoce można jeść dopiero po całkowitym wyzdrowieniu. Przez pierwsze dni trwania czerwonki trzeba odpoczywać w łóżku. Chorzy powinni przyjmować antybiotyki, przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych nieprzepisanych przez lekarza jest niewskazane.

6. Czerwonka pełzakowica

Pełzakowica, inaczej zwana amebozą lub czerwonką pełzakową to jedna z odmian czerwonki. Wywoływana jest przez pasożyta – pełzaka okrężnicy, który bytuje w jelicie grubym człowieka. Występuje on często w strefie tropikalnej i subtropikalnej, dlatego choroba rozwija się u osób, które odwiedzały te regiony. Pierwotniaki przemieszczają się do końcowego odcinka jelita cienkiego lub początkowej części jelita grubego. Tam ich otoczka ulega rozpuszczeniu.

Pierwotniaki szybko namnażają się, a mała postać pasożyta wędruje do jelita grubego. Ta forma pasożyta nie wywołuje żadnych objawów chorobowych u człowieka i może przebywać w jego organizmie wiele lat. W tym czasie człowiek jest nosicielem choroby i wydala cysty z kałem na zewnątrz. W sprzyjających dla pasożyta warunkach przekształca się on w postać dużą i powstaje wówczas ostra lub przewlekła postać jelitowa pełzakowicy, zwana czerwonką pełzakową.

Pasożyt uszkadza ściany naczyń włosowatych, wchłania krwinki czerwone, co przyczynia się do powstawania owrzodzeń, krwotoków z przewodu pokarmowego. Pełzaki mogą docierać do wątroby, płuc i serca i wywoływać tam ropnie.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

6.1. Rodzaje pełzakowicy

Pełzakowica może mieć wiele postaci, wśród nich wyróżnia się:

  • Bezobjawowe przewlekłe wydalanie cyst z kałem.
  • Ostra pełzakowica jelitowa (czerwonka amebowa).
  • Przewlekła pełzakowica jelitowa przypomina chorobę zapalną jelit.
  • Amoeboma powstaje na tle przewlekłego pełzakowego zapalenia błony śluzowej. Może powodować niedrożność kątnicy, a w badaniach dawać obraz podobny do raka kątnicy.
  • Ropień pełzakowy - powstaje jako ropień przerzutowy z jelita grubego. Może pojawić się pomimo braku wyraźnych objawów jelitowych, takich jak ból lub uczucie ucisku w okolicy ropnia, dreszcze, osłabienie, gorączka oraz stopniowa utrata masy ciała.

6.2. Zakażenie czerwonką pełzakowicą i jej objawy

Zakażenie chorobą następuje po spożyciu owoców, wody lub innych pokarmów zakażonych cystami, a nawet przez brudne ręce. Pełzakowica może objawiać się poprzez kliniczne objawy (bóle, wzdęcia lub kaszel i ropną plwocinę) oraz zazwyczaj dolegliwości ogólne, jak: szybko postępujące silne osłabienie i odwodnienie organizmu, niedokrwistość, nudności i bóle głowy, rozlana bolesność w jamie brzusznej, a zwłaszcza wzdłuż przebiegu jelita grubego, przetoki okołoodbytnicze, częste i bolesne parcie na stolec, powiększenie i bolesność wątroby, stany podgorączkowe lub gorączkowe, dreszcze, wysypki alergiczne, bóle głowy.

6.3. Leczenie czerwonki pełzakowicy

Oczywiście, po rozpoznaniu choroby leczenie prowadzi lekarz. Stosuje się wtedy silne leki toksyczne dla pasożyta. Brak leczenia może w krótkim czasie doprowadzić do śmierci wskutek toksycznego uszkodzenia układu krążenia oraz narządów wewnętrznych, mnogich przewlekłych ropni śródnarządowych, odwodnienia organizmu lub masywnych krwotoków.

7. Co zrobić żeby uniknąć zachorowania na czerwonkę

W jaki sposób możemy uniknąć zachorowania na czerwonkę? Profilaktyka czerwonki bakteryjnej oraz czerwonki amebowej związana jest głównie z dbaniem o właściwą higienę osobistą, spożywaniu wody przegotowanej lub butelkowanej.

W miejscach, gdzie istnieje realne zagrożenie, należy myć zęby wodą przegotowaną, spożywać surowe owoce i warzywa tylko wcześniej umyte przegotowaną wodą i obrane ze skórki. Przed jedzeniem także ręce należy myć wodą przegotowaną lub odkażoną chemicznie. Powinniśmy chronić pokarmy przed insektami. Nie kąpać się w ciepłych, naturalnych zbiornikach wodnych, aby nie zachłysnąć się wodą z cystami pełzaków.

Wśród działań profilaktycznych wymienić można również kanalizowanie osiedli, odkażanie urządzeń sanitarnych, dostarczanie wody pitnej uzdatnionej do spożywania, regularne i obowiązkowe badania profilaktyczne pracowników związanych z żywnością, a w strefach klimatycznych, szczególnie zagrożonych - badanie i leczenie nosicielstwa. W sytuacji, w której doszło do zakażenia u bliskiej nam osoby, niezbędna jest izolacja.

8. Czerwonka u dzieci

Czerwonce u dzieci często towarzyszą podobne objawy co czerwonce u osób dorosłych. Kontaktu z lekarzem wymaga każda biegunka u niemowlaka i małego dziecka, ostra, nasilona biegunka oraz biegunka, która utrzymuje się powyżej 48 godzin.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Tasiemczyca
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze