Zmiany oczne w przebiegu nadciśnienia tętniczego
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą ogólnoustrojową, zmiany zachodzą we wszystkich tętnicach, także w drobnych naczyniach siatkówki. W przebiegu retinopatii związanej z nadciśnieniem tętniczym obserwuje się skurcz naczyń tętniczych siatkówki (miejscowy lub uogólniony), następnie stwardnienie i pogrubienie naczyń tętniczych. W badaniu dna oka zmiany te dają charakterystyczne objawy miedzianych i srebrnych drutów. Najpoważniejsze powikłania retinopatii nadciśnieniowej to możliwość odwarstwienia siatkówki oraz obrzęku tarczy nerwu wzrokowego.
1. Zmiany w dnie oka
Zmiany obserwowane na dnie oka są podzielone na IV stadia. Początkowo obserwuje się jedynie poszerzenie naczyń, następnie dochodzi do zwężenia ich światła. Objaw miedzianych drutów pojawia się w trzecim okresie, świadczy o zaawansowaniu zmian. Ten okres jest także nazywany złośliwą retinopatią nadciśnieniową. W czwartym okresie pojawia się obrzęk tarczy nerwu wzrokowego grożący trwałą ślepotą.
2. Zmiany strukturalne naczyń
Najważniejszą zmianą strukturalną naczyń, w przebiegu nadciśnienia tętniczego, jest przerost błony środkowej. W późniejszych okresach dochodzi do jej ogniskowego szkliwienia i odcinkowego zaniku oraz do zwłóknienia błony wewnętrznej. Światło naczyń ulega stopniowemu zwężeniu. Rozległość i stopień nasilenia zmian wykazują zależność od wysokości ciśnienia i czasu trwania choroby oczu.
W niektórych przypadkach zmiany mają szczególnie szybki przebieg, wyrażając się nasilonymi procesami martwicy ściany tętniczek, co jest obrazem tzw. nadciśnienia złośliwego. Obecnie uważa się, że nie jest ono jednostką chorobową o odrębnej etiopatogenezie, stanowi bowiem następstwo znacznego nadciśnienia, niezależnie od jego etiologii.
3. Zmiany w tętniczkach
Martwica włóknikowata tętniczek w obrazie histologicznym charakteryzuje się obecnością w ścianie naczyniowej złogów substancji włóknikopodobnej. W tętniczkach dominuje martwica i zwężenie związane że zmianami zakrzepowymi w ich świetle. W małych tętniczkach stwierdza się odcinki rozszerzone wskutek zniszczenia błony mięśniowej na przemian z odcinkami zwężonymi przez nawarstwienia fibroblastów i zmiany zakrzepowe na powierzchni uszkodzonego śródbłonka. W otoczeniu zmienionych martwiczo naczyń występują nacieki z komórek jednojądrzastych.
Istotną rolę w rozwoju martwicy włóknikowatej przypisuje się uszkodzenie śródbłonka i zwiększeniu przepuszczalności ściany naczyniowej pod wpływem wysokiego ciśnienia krwi, z następczym wykrzepianiem się fibrynogenu. Zmianom tym towarzyszy krzępnięcie wewnątrznaczyniowe.
Stopień nasilenia zmian naczyniowych w siatkówce wykazuje na ogół równoległość z ich zaawansowaniem w innych narządach. Wystąpienie zmian III i IV stopnia retinopatii nadciśnieniowej ma znacznie poważniejsze znaczenie rokownicze, świadcząc o zajęciu tętniczek najmniejszego kalibru, skutkuje pojawieniem się wybroczyn, martwicą ściany tętniczek i finalnie obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego.
4. Odwracalność zmian
Długotrwałe, nieleczone nadciśnienie tętnicze powoduje powyższe zmiany na dnie oka, które zwykle są już nieodwracalne. Obrzęk tarczy, mimo, iż jest końcowym etapem retinopatii, jest objawem odwracalnym, podobnie krwawienia, usuwane w zabiegu witrektomii. Natomiast długotrwała przebudowa naczyń w czasie leczenia nadciśnienia tętniczego, do której dochodziło latami, jest trwała.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.