Trwa ładowanie...

Demencja starcza – objawy, etapy i leczenie

Demencja starcza obniża sprawność intelektualną
Demencja starcza obniża sprawność intelektualną (Adobe Stock)

Demencja starcza, czyli inaczej otępienie, to zespół objawów spowodowany zmianami w mózgu. Charakteryzuje się obniżeniem sprawności umysłowej i poznawczej. Utracenie zdolności i obniżenie funkcjonowania mózgu utrudnia życie nie tylko cierpiącemu na otępienie, ale też jego bliskim. Czym charakteryzuje się demencja starcza?

spis treści

1. Co to jest demencja starcza?

Demencja starcza (otępienie, zespół otępienny) to grupa objawów, wynikających z nieprawidłowej pracy mózgu. Są to nabyte i postępujące zaburzenia sprawności umysłowej, które zakłócają codzienne funkcjonowanie. Demencja powoduje obniżenie zdolności myślenia i zapamiętywania, zmiany emocjonalno-osobowościowe, kłopoty z komunikacją, czy zaburzenia psychopatologiczne. Termin pochodzi od łacińskiego dementia i dosłownie oznacza „bez rozumu”.

Otępienie dotyka głównie osoby po 65. roku życia. Może przebiegać z różnym nasileniem. W najcięższych przypadkach osoba cierpiąca na demencję nie jest w stanie wykonywać podstawowych czynności ani komunikować się z otoczeniem. Ciężka demencja starcza sprawia, że chory pozostaje uzależniony od osób trzecich.

2. Rodzaje demencji starczej

Zobacz film: "Co robić, by zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera?"

Cztery najczęściej występujące rodzaje demencji to:

Demencja starcza kojarzy się przede wszystkim z zanikami pamięci
Demencja starcza kojarzy się przede wszystkim z zanikami pamięci

3. Etapy demencji starczej

Otępienie najczęściej dzieli się na trzy etapy:

  • otępienie lekkie (etap I) – na tym etapie objawy mogą być trudne do rozpoznania, mogą pojawić się zaburzenia pamięci, problemy związane z mową, zapamiętywaniem imion, słów, złe samopoczucie, niechęć do wykonywania dotychczasowych obowiązków, apatia,
  • otępienie umiarkowane (etap II) – deficyty w pamięci nasilają się, pojawiają się zaburzenia w orientacji, duże ograniczenie w życiu codziennym, nasilone objawy apatii, drażliwości,
  • otępienie głębokie (etap III) – to ostatni etap demencji starczej, w którym choroba całkowicie przejmuje kontrolę nad życiem pacjenta, konieczny jest stały nadzór nad chorym.

Ile trwa ostatni etap demencji starczej? Poszczególne etapy choroby mogą pojawiać się ze zróżnicowaną szybkością i natężeniem. Czas ich trwania także bywa różny. Wiele zależy od przyczyny zaburzenia i tego na jakim etapie zostało wdrożone leczenie.

Długość życia w demencji starczej zależy także od innych czynników jak, chociażby choroby towarzyszące, styl życia pacjenta, czy jakość opieki.

4. Jakie są objawy demencji starczej?

Do najbardziej charakterystycznych objawów demencji zalicza się przede wszystkim zaniki pamięci. Osoby dotknięte chorobą nie pamiętają, co wydarzyło się wczoraj lub kilka godzin temu, potrafią natomiast odtworzyć wydarzenia sprzed kilkunastu lat. Jak jeszcze objawia się demencja starcza?

Demencja – objawy:

  • obniżenie sprawności intelektualnej,
  • trudności z mówieniem, wyrażaniem myśli, rozumieniem,
  • powtarzające się pytania,
  • zaburzenia motywacji,
  • obniżenie zdolności rozpoznawania, oceniania, dokonywania wyborów,
  • osłabienie orientacji, trudności z określeniem czasu i miejsca,
  • zaburzenia emocjonalne (może pojawiać się złośliwość starcza, a nawet agresja),
  • spłycenie życia uczuciowego,
  • senność starcza (tendencja do częstych drzemek pojawia się u chorych na Alzheimera),
  • chowanie rzeczy w dziwne miejsca,
  • problemy z liczeniem, problemy z zarządzaniem pieniędzmi,
  • urojenia (demencja starcza może powodować np. urojenie okradania).

Warto podkreślić, że nie wszystkie objawy demencji starczej wystąpią u każdej osoby. Może wystąpić tylko jeden symptom, różny u każdego chorego. Poszczególne objawy demencji starczej mogą mieć też różne nasilenie. Najważniejsze, by ich nie bagatelizować.

Pseudodemencja (pseudootępienie)

Niekiedy bywa, że inne choroby objawiają się takimi cechami jak otępienie. Podobne symptomy mogą pojawić się, chociażby w depresji, silnym stresie, zaburzeniach psychotycznych czy przy zespole hipomaniakalnym. Dlatego też ważne jest właściwe odróżnienie objawów otępienia rzekomego od demencji starczej.

5. Czy demencja starcza to normalny proces starzenia się?

Naturalne jest, że wraz ze starzeniem się zmniejszają się nieco zdolności intelektualne i obniża się sprawność procesów poznawczych. Jednak zmiany w demencji są znacznie bardziej nasilone. Choć demencja najczęściej rozwija się u seniorów, to nie jest jednak normalnym procesem starzenia się.

Jak dbać o mózg?
Jak dbać o mózg? [6 zdjęć]

Prawidłowo funkcjonujący mózg to gwarancja dobrego zdrowia i samopoczucia. Niestety, wiele chorób z

zobacz galerię

6. Jakie są przyczyny demencji starczej?

Za najczęstszą przyczynę demencji uważa się zmiany typu alzheimerowskiego. Przyczyną mogą być także inne choroby zwyrodnieniowe mózgu (otępienie czołowo-skroniowe, czy otępienie z ciałami Lewy'ego), choroby naczyń mózgowych, a nawet przebyte wcześniej urazy.

Do możliwych przyczyn demencji starczej zalicza się m.in.:

Wśród czynników ryzyka demencji starczej wymienia się także:

7. Jak diagnozowana jest demencja starcza?

Diagnostyka demencji rozpoczyna się od wywiadu medycznego, na którego podstawie lekarz podejmuje decyzje o dalszym postępowaniu. W celu zbadania struktury mózgu lekarz może skierować pacjenta na badania krwi, rezonans magnetyczny, elektroencefalografię (EEG), tomografię komputerową. Konieczne mogą być także badania psychologiczne i neurologiczne.

Diagnostyka w tym kierunku najczęściej prowadzona jest przez lekarzy różnych specjalizacji (neurolog, psychiatra, lekarz geriatra).

Zobacz także:

8. Jak leczyć demencję starczą?

Demencji starczej nie można wyleczyć. Istnieją jednak leki na demencję starczą, które pomagają łagodzić jej objawy i spowalniać dalszy postęp. W przypadku choroby Alzheimera, która jest najczęstszą przyczyną demencji, stosuje się leki zawierające substancje takie, jak galantamina, rywastygmina czy donepezil.

Leki na otępienie starcze nie są jedyną metodą terapii. Poza farmakologią, istotne w leczeniu demencji są także ćwiczenia mózgu, które wspierają pamięć, koncentrację, skupienie i myślenie logiczne.

9. Czy demencja starcza wpływa na zdolność komunikacji?

Demencja w znacznym stopniu wpływa na zdolności komunikacyjne pacjenta. Ta choroba starcza często sprawia, że pacjent nie jest w stanie przypomnieć sobie znaczenia słów i tego, co zostało mu powiedziane. Może mieć trudność z przypomnieniem sobie imion znajomych i członków rodziny.

Pacjenci z demencją starczą nierzadko powtarzają się, zadają te same pytania, opowiadają te same historie. A w trakcie rozmowy gubią się, tracą wątek i zapominają o temacie dyskusji.

10. Czy demencja starcza jest powszechna?

Demencja starcza to coraz powszechniejszy problem. Otępienie dotyczy głównie osób, które wkroczyły w późną dorosłość lub starość. A z uwagi na to, że w populacji rośnie udział osób starszych, także liczba przypadków demencji zwiększa się. Szacuje się, że w Polsce z tym problemem zmaga się ok. 400 000 osób.

11. Środki zapobiegawcze i sposoby opóźniania postępu demencji starczej

Choć zmian, które nastąpiły w mózgu nie da się cofnąć, można podejmować aktywności, które spowalniają postęp choroby. W tym przypadku ogromne znaczenie ma przede wszystkim aktywność umysłowa. Nie bez znaczenia pozostaje także styl życia i dieta, które pozwalają opóźniać objawy uwiądu starczego.

Profilaktyka i sposoby opóźniania demencji sprowadzają się przede wszystkim do:

  • bycia aktywnym intelektualnie – czytania, rozwiązywania krzyżówek, grania w szachy,
  • zdrowego odżywiania (dieta bogata w ryby, orzechy),
  • dbania o regularną aktywność fizyczną,
  • unikania nadmiernego sięgania po alkohol, palenia papierosów,
  • utrzymywania prawidłowej masy ciała,
  • kontrolowania ciśnienia krwi, poziomu cukru, cholesterolu.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Badanie okulistyczne w diagnostyce Alzheimera
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze