Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Depresja sezonowa

Depresja sezonowa
Depresja sezonowa

Szaro, ponuro, dzień coraz krótszy – jesień to moment, kiedy najczęściej atakuje nas depresja sezonowa. SAD (ang. Seasonal Affective Disorder) powoduje obniżenie nastroju, rozdrażnienie, senność, wzmożony apetyt, lęk, apatię. Aby się z tego wyrwać, potrzeba dużo światła, tego naturalnego – słonecznego lub specjalnego – pochodzącego z lampy fluorescencyjnej. Dlaczego szyszynka – gruczoł wrażliwy na bodźce świetlne – może wpływać na rozwój depresji? Czym manifestuje się depresja sezonowa i jak jej przeciwdziałać?

spis treści

1. Przyczyny depresji sezonowej

Przyczyny depresji sezonowej nie są do końca znane. Uważa się, że najważniejszą z nich jest niedostateczna ilość światła słonecznego docierającego do siatkówki oka lub jej zmniejszona wrażliwość na światło. Promień światła zostaje zamieniony na impuls nerwowy, który biegnie dalej do różnych struktur mózgowia. Impulsy nerwowe, docierające do szyszynki oraz podwzgórza, stymulują ilość wydzielanych hormonów w zależności od „ilości” światła. Te wydzielane substancje (np. melatonina) i różna aktywność neuroprzekaźników mogą wpływać na nastrój człowieka.

Depresja zimowa i jesienna występuje częściej u ludzi młodych, ujawnia się typowo w okresie między 20. a 30. rokiem życia. Na chorobę częściej chorują kobiety. Ocenia się, że wpływ na częstość zachorowań ma także stopień niedoboru światła słonecznego w czasie zimy, co miałoby skutkować większą liczbą chorych w rejonach, w których szczególnie go brakuje, np. na Alasce. Nasilenie dolegliwości zwiększa się z wiekiem i prawdopodobnie łagodnieje na starość.

2. Objawy depresji sezonowej

Zobacz film: "Depresja - przyczyny"

Diagnozę zaburzeń afektywnych musi przeprowadzić lekarz psychiatra. Depresja jest poważnym problemem, który objawia się przede wszystkim znacznym i trwałym obniżeniem nastroju. Innymi charakterystycznymi objawami są: lęk, spowolnienie psychomotoryczne oraz objawy somatyczne.

Sezonowe zaburzenia afektywne albo inaczej depresja sezonowa pojawia się głównie późną jesienią (październik, listopad), a kończy z początkiem wiosny (marzec, kwiecień). Powstawanie tego typu zaburzenia wiąże się z ograniczoną ilością światła słonecznego w okresie jesienno-zimowym i spadkiem temperatury. Specjaliści dopatrują się zmian stężenia neuroprzekaźników w OUN.

 

Przez obniżenie nastroju można rozumieć pogorszenie się samopoczucia psychicznego oraz nasilenie takich emocji, jak smutek, niepokój, przygnębienie. Osoba cierpiąca na zaburzenia depresyjne wycofuje się z codziennych aktywności, staje się apatyczna i wyizolowana z otoczenia. Pojawia się też lęk, który może paraliżować i odbierać motywację do działania. Występują także charakterystyczne spowolnienia ruchów oraz procesów poznawczych – trudności w zapamiętywaniu i przypominaniu sobie informacji, zaburzenia koncentracji uwagi oraz myślenia. Rytm dobowy zostaje zaburzony, przez co osoba w depresji śpi nadmiernie lub ma problemy z zasypianiem i wypoczynkiem. Sen często nie jest regenerujący, stąd budząc się, osoba taka wciąż odczuwa zmęczenie.

Mogą pojawiać się również objawy somatyczne – bóle głowy, zmniejszenie apetytu i spadek masy ciała, wysychanie błon śluzowych, problemy trawienne.

SAD wywołuje m.in. poczucie beznadziejności, brak energii, drażliwość, zobojętnienie, utratę zainteresowań, brak ochoty na seks, nasilenie napięcia przedmiesiączkowego. Do charakterystycznych objawów depresji zimowej należy wzmożony apetyt, szczególnie na węglowodany, co często skutkuje przyrostem masy ciała. Słodycze jako źródło węglowodanów pobudzają wydzielanie serotoniny w mózgu, a jej wyższy poziom poprawia nastrój.

3. Leczenie depresji sezonowej

Depresja sezonowa dopiero od niedawna uważana jest za schorzenie. W Polsce cierpi na nią około 10 proc. społeczeństwa, większość stanowią kobiety. Aby zwalczyć depresję sezonową, lekarze podejmują różne kroki, takie jak:

  • fototerapia – polega na naświetlaniu lampą fluorescencyjną, emitującą światło o natężeniu od 2500 do 10000 luksów. Można w ten sposób wyleczyć 70 proc. chorych. Skutki uboczne, jak ból głowy, suchość śluzówek i oczu, występują rzadko. Jest to metoda najlepiej tolerowana przez pacjentów. Zabiegi trwają od 30 minut do dwóch godzin. Przeprowadza się je dwa razy na dobę przez kilka dni. Po fototerapii pacjenci odczuwają wzrost energii, zmniejszenie apetytu, brak senności. Fototerapia powinna pomóc już po niecałym tygodniu, rzadko działa dopiero po kilku dniach. Niektórzy wymagają sesji fototerapii przez trzy lub cztery tygodnie;
  • farmakoterapia – fototerapię można łączyć z lekami przeciwdepresyjnymi. Mają one zwalczać objawy depresji i poprawiać nastrój. Większość antydepresantów jest sprzedawana na receptę, wyjątek stanowią preparaty ziołowe, np. wyciąg z dziurawca. Można je przyjmować tylko po konsultacji z lekarzem;
  • psychoterapia – podczas leczenia słowem specjalista stara się, by pacjent spojrzał inaczej na swoje życie. Psychoterapeuta ma też znaleźć sposób na zwalczenie depresji oraz pomóc zaakceptować fakt, że w okresie jesienno-zimowym aktywność spada;
  • ruch – pomaga utrzymać aktywność organizmu;
  • dieta w depresji – powinna być bogata w tryptofan, który jest prekursorem serotoniny, a serotonina poprawia nastrój, uspokaja i relaksuje. Tryptofan znajdziemy w chlebie, mleku, kaszy mannej, serze żółtym, bananach, indyku i soi. Warto też dbać, by w diecie nie zabrakło witaminy B, znajdującej się w jajach, otrębach, płatkach owsianych, warzywach, kiełkach pszenicy, drożdżach piwnych, indyku, kurczakach, wątróbce. Kwas foliowy, również bardzo potrzebny, jest z kolei w sałacie, kapuście, burakach, fasoli, soi, soczewicy, chlebie razowym, wątróbce, natce pietruszki, ogórkach. Aby prawidłowo funkcjonował układ nerwowy, potrzebny jest magnez. Zawierają go takie produkty, jak: orzechy, soja, kasze, kakao, nasiona, rośliny strączkowe, mak, pieczywo pełnoziarniste.

Depresja sezonowa występuje bardzo często u wielu osób także w Polsce. Przy podejrzeniu choroby należy poszukać pomocy lekarza, który na podstawie wywiadu i badania postawi rozpoznanie i zaproponuje najlepsze w danym przypadku bezpieczne leczenie.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze