Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Sebastian Kuliński

Diagnostyka retinopatii cukrzycowej

Diagnostyka retinopatii cukrzycowej
Diagnostyka retinopatii cukrzycowej

Retinopatia cukrzycowa jest chorobą bardzo groźną dla narządu wzroku, jednak odpowiednio wczesna diagnoza i leczenie może zahamować jej rozwój. Pierwszym objawem sugerującym rozwój retinopatii u chorego na cukrzycę jest osłabienie ostrości wzroku. Badanie ostrości wzroku oraz widzenia barw należą do rutynowych testów podczas badania lekarskiego, mogą być przeprowadzone przez każdego lekarza i powinny być wykonywane podczas każdej wizyty osoby chorej na cukrzycę.

Do postawienia diagnozy retinopatii cukrzycowej konieczne jest badanie dna oka. Pozwala ono zaobserwować typowe zmiany dla retinopatii rozwijające się na siatkówce. Regularne badanie pozwala także na ocenę postępu choroby. Dodatkowym badaniem służącym do oceny zaawansowania zmian w naczyniach siatkówki jest angiografia fluoresceinowa. Jest to badanie inwazyjne, wymaga podania środka kontrastowego do żyły i jest wykonywane w ośrodkach okulistycznych.

spis treści

1. Badanie ostrości wzroku

Badanie ostrości wzroku składa się z dwóch części.

Zobacz film: "Sposoby na zmęczony wzrok"
  • W pierwszej części badana jest ostrość wzroku do dali. W tym celu wykorzystuje się tablice Snellena, na których znajdują się różnej wielkości znaki (litery, liczby, dla dzieci obrazki). Badany siada w odległości 5 metrów od tablicy i osobno dla każdego oka (drugie oko jest szczelnie zasłonięte) odczytuje zadany fragment tablicy. Badanie rozpoczyna się od oka prawego lub chorego (ewentualnie uznawanego przez badanego za gorsze). Osoba o wzroku prawidłowym powinna z odległości 5 metrów odczytać linijkę oznaczoną wartością 1,0. Jeśli nie może, odczytuje coraz większe znaki, aż do znalezienia linii, którą widzi wyraźnie. W przypadku, gdy badany nie rozpoznaje największego znaku na tablicy Snellena poleca się mu liczyć palce pokazywane przez osobę badającą z odległości mniejszej niż 5 metrów. Przy niższej ostrości widzenia palce pokazuje się bezpośrednio przed okiem. Przy negatywnym wyniku przeprowadza się badanie zdolności widzenia ruchów ręki przed okiem. Najniższym stopniem zdolności widzenia jest obecność poczucia światła w oku. Obecność poczucia światła świadczy o zachowaniu funkcji receptorów na siatkówce. Badanie przeprowadza się w ciemnym pomieszczeniu oświetlając oko wiązką światła, najpierw centralnie, a później umownie dzieląc oko na cztery części, oświetla się każdy kwadrant. Brak poczucia światła jest równoznaczny z całkowitą ślepotą w danym oku.

  • Druga część badania to badanie ostrości wzroku do bliży. Polega ono na czytaniu z odległości 30 cm, każdym okiem osobno, tekstu pisanego literami o wzrastającej wielkości. Podobnie jak w przypadku badania ostrości do dali osoba o prawidłowej ostrości powinna odczytać z zadanej odległości tekst oznaczony wartością 1,0. Im gorsza jest ostrość badany musi czytać kolejne teksty o większych rozmiarach liter, aż do zupełnie wyraźnego widzenia tekstu.

2. Badanie widzenia barw

Badanie widzenia barw przeprowadza się dla każdego oka osobno. Istnieje wiele testów do tego badania. Są one zróżnicowane pod względem stopnia trudności, dopasowane do ostrości wzroku badanego, wieku i stopnia inteligencji badanego. Najczęściej stosowanym testem są tablice Ishihary. Przedstawiają one cyfry lub inne znaki złożone z kolorowych kółek umieszczone na tle składającym się z podobnych kółek o innych barwach. Kolory dobrane są w ten sposób, aby niemożność odczytania danej tablicy sugerowała rodzaj zaburzenia widzenia barw.

3. Badanie dna oka

Badanie dna oka jest badaniem nieinwazyjnym, łatwym i wykonywanym przez lekarzy różnych specjalności. Choremu zakrapiane są krople rozszerzające źrenicę, w celu uzyskania szerszego obrazu dna oka. Należy pamiętać, że po zakropieniu kropel badany ma osłabioną ostrość wzroku i powinien powstrzymać się od prowadzenia pojazdów przez kilka godzin. Badanie wykonywane jest za pomocą przyrządu zwanego oftalmoskopem. Badający trzyma oftalmoskop przed własnym okiem i stopniowo przybliża go do oka pacjenta. Dzięki badaniu można uwidocznić większość struktur dna oka. Można zaobserwować naczynia krwionośne siatkówki, tarczę nerwu wzrokowego, jej zagłębienie oraz dołek środkowy. Wszystkie te elementy ulegają zaburzeniu w przypadku obecności retinopatii. W obrazie dna oka u chorego z retinopatią można zaobserwować element charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej: wysięki twarde, obrzęk dołka środkowego, ogniska krwotoczne, tzw. „kłębki waty”, nowotworzące się naczynia krwionośne, krwotoki do ciała szklistego. Każde badanie dna oka chorego na cukrzycę powinno być udokumentowane barwną fotografią, w celu umożliwienia oceny postępu retinopatii między dwoma badaniami.

4. Angiografia fluoresceinowa

Angiografia fluoresceinowa polega na wykonywaniu seriami czarno-białych zdjęć dna oka w aparacie zwanym funduskamerą po podaniu do żyły badanego środka kontrastowego. Kontrast ten znajdujący się w osoczu wypełnia kolejno naczynia oka a po wzbudzeniu go światłem niebieskim uzyskuje zdolność do fotoluminescencji. Dzięki temu wykonując w odpowiednim czasie zdjęcia badający może uwidocznić na zdjęciach poszczególne rodzaje naczyń dna oka, czas ich wypełniania, obecność stref niedokrwionych, obecność nowych nieprawidłowych naczyń krwionośnych, obecność rozszerzeń na przebiegu naczyń (tzw. mikronaczyniaki) oraz nieprawidłowych połączeń między tętnicami a żyłami (tzw. krótkie spięcia). Wskazaniami do wykonania badania angiografii fluoresceinowej są:

  • diagnostyka makulopatii cukrzycowej,

  • wykrycie zmian w przebiegu retinopatii przedproliferacyjnej,

  • wykrycie początkowych ognisk nowotworzenia naczyniowego w przebiegu retinopatii proliferacyjnej.

Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej

  • wykrycie początkowej retinopatii bez jej cech w badaniu oftalmoskopowym u osób długo chorujących na cukrzycę

  • wyjaśnienie przyczyny niewyjaśnionego pogorszenia ostrości wzroku.

U niektórych po podaniu kontrastu mogą wystąpić nudności, wymioty, reakcje alergiczne.

Do innych badań zalecanych w diagnostyce retinopatii cukrzycowej należą: technika cyfrowego przetwarzania obrazów, laserowa oftalmoskopia skaningowa, ultrasonografia dopplerowska pulsacyjna zogniskowana, optyczna koherentna tomografia, analizator grubości siatkówki. Są to jednak procedury wysokospecjalistyczne i ich wykonywanie jest ograniczone tylko do pacjentów o wyraźnych wskazaniach.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze