USG w ciąży - opis badania, ocena rozwoju ciąży
Badanie ultrasonograficzne - USG w ciąży jest bezbolesne, dokładne, tanie i przeprowadza się je, by skontrolować stan zarodka (dziecko do 8. tygodnia ciąży) i płodu aż do narodzin – czy dobrze i prawidłowo się rozwija, czy warunki, w jakich się rozwija, są optymalne. Często USG w ciąży wykonuje się na samym początku ciąży, by ją potwierdzić, a także później, np. w 13. tygodniu, by obejrzeć narządy wewnętrzne dziecka, czy w 36.-38. tygodniu, by ocenić ilość płynu owodniowego, ułożenie dziecka i inne.
1. USG w ciąży - opis badania
Podczas USG w ciąży lekarz posługuje się specjalną głowicą, która wytwarza, wysyła i odbiera ultradźwięki. Może przesuwać ją po brzuchu kobiety lub umieścić ją w pochwie. Ultradźwięki odbijają się oraz ulegają rozproszeniu przy kontakcie z narządami i tkankami, które znajdują się w głębi badanego obiektu (w przypadku USG w ciąży interesują nas oczywiście głównie macica i jej wnętrze). Sonda rejestruje następnie sygnał powracający z badanych narządów i aparat przetwarza go na informacje o ich budowie. Dzięki temu powstaje dwuwymiarowy obraz, który można obejrzeć na monitorze.
Dlaczego warto wykonywać to badanie? USG pozwala na wykrycie nieprawidłowości w trakcie ciąży i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Niektóre wady rozwojowe u dzieci można leczyć już w łonie matki. Jeśli nie można tego zrobić, to personel medyczny może chociaż wybrać sposób porodu (np. zaplanować cesarskie cięcie) i przygotować się do udzielenia pomocy dziecku zaraz po urodzeniu. Standardowo zaleca się co najmniej trzy badania USG w ciąży.
2. USG w ciąży - ocena rozwoju ciąży
2.1. USG w ciąży - 11.-14. tydzień ciąży
USG w ciąży wykonuje się najczęściej sondą dopochwową. Pozwala ono określić:
- liczbę pęcherzyków ciążowych, kosmówek i owodni w jamie macicy – czyli, czy ciąża jest pojedyncza, czy mnoga (bliźniacza, trojacza…) oraz ewentualnie, z jakiego typu ciążą mnogą mamy do czynienia;
- czynność serca płodu – czy jest obecna i jaka jest jej częstość;
- długość ciemieniowo-siedzeniową (CRL) – odległość od czubka główki do końca tułowia dziecka; pomiar ten umożliwia obliczenie wieku ciążowego i tym samym ustalenie przewidywanego terminu porodu (jest to bardzo istotne uzupełnienie informacji o terminie ostatniej miesiączki);
- wymiar dwuciemieniowy główki płodu (BPD) – odległość między dwoma ciemiączkami;
- ogólną budowę anatomiczną narządów wewnętrznych (czaszki, powłok brzusznych, żołądka, pęcherza moczowego);
- lokalizację i czynność serca, kręgosłup, kończyny;
- przezierność karkową (NT) i kość nosową (NB) – parametry te pozwalają wstępnie ocenić ryzyko zespołu Downa.
2.2. USG w ciąży - 18.-22. tydzień ciąży
USG w ciąży wykonujemy już sondą przezbrzuszną. Jest ono bardzo istotne, pozwala bowiem dokładnie ocenić anatomię nienarodzonego dziecka i wykryć (a najczęściej wykluczyć!) wiele wad. Oceniane parametry to:
- wymiar dwuciemieniowy główki płodu (BPD) – czyli szerokość główki od ciemienia do ciemienia,
- obwód główki (HC),
- obwód brzuszka (AC),
- długość kości udowej (FL),
- budowa czaszki, mózgowia, twarzy, kręgosłupa, klatki piersiowej, serca, jamy brzusznej (żołądka, jelit), pęcherza moczowego, nerek, kończyn,
- pępowina (czy liczba naczyń jest prawidłowa),
- położenie łożyska (czy nie mamy do czynienia z łożyskiem przodującym),
- płeć dziecka (badający ocenia ją zawsze, jednak rodzice, jeśli sobie tego nie życzą, nie muszą się o niej dowiadywać).
2.3. USG w ciąży - 28.- 32. tydzień ciąży
USG w ciąży również wykonujemy sondą przezbrzuszną. Oceniamy w nim te same parametry, co w badaniu drugiego trymestru, a także:
- ilość płynu owodniowego (tzw. AFI – indeks płynu owodniowego),
- położenie oraz stopień dojrzałości łożyska.
Pomiary te umożliwiają ocenę warunków, w jakich rozwija się płód. Anatomia dziecka jest trudniejsza do oceny niż w badaniu ok. 20. tygodnia, gdyż jest ono już dość duże.
Nowością jest natomiast badanie 3D (trójwymiarowe) USG w ciąży. Pozwala ono dość dokładnie wizualizować dziecko, łącznie ze szczegółami twarzy, co zwykle jest dla rodziców nie lada atrakcją! Optymalnym terminem na wykonanie go jest 24.–30. tydzień ciąży.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.