Infekcje wirusowe a astma
Astma to choroba, która pociąga za sobą wiele nieprzyjemnych dolegliwości. Poza tym istnieje wiele elementów, które mogą wywołać jej atak. Astmatyk musi więc stale uważać. Dla astmatyka „zwykłe przeziębienie” może wcale nie być zwykłe. Infekcje wirusowe zwiększają ryzyko wystąpienia napadu astmy poprzez wzbudzanie stanu zapalnego w drogach oddechowych. Uważa się, że wirusy odpowiadają za ponad 80% zaostrzeń astmy u dzieci i co najmniej 30-40% zaostrzeń występujących u dorosłych chorujących na astmę.
1. Infekcje wirusowe
Wirusy, które najczęściej powodują infekcję i zaostrzenie astmy to:
- RSV,
- rynowirusy,
- koronawirusy,
- wirusy grypy i paragrypy.
Zakażenie prowadzi do rozwoju nadreaktywności wynikającej z obecności nacieków komórek zapalnych, które uwalniają tzw. mediatory stanu zapalnego. Prowadzi to do skurczu i obturacji oskrzeli, do czego przyczynia się także obrzęk błony śluzowej i zwiększona produkcja śluzu. Utrudniony przepływ powietrza przez płuca powoduje charakterystyczne objawy astmy, takich jak świszczący oddech, duszność, kaszel czy uczucie ucisku w klatce piersiowej.
Nie jest jasne, czy wirusy bezpośrednio atakują dolne drogi oddechowe, wywołując napad astmy. Możliwe jest, że zmiany w płucach są spowodowane aktywnością substancji produkowanych przez komórki układu odpornościowego w wyniku zakażenia górnych dróg oddechowych.
Wirusy mogą wywołać napad astmy lub pogarszać jej przebieg na dwa sposoby. W pierwszym przypadku infekcja dotyczy osób zdrowych, nie chorujących wcześniej na astmę. Przebycie zakażenia wirusowego wyzwala u nich świszczący oddech,
atak duszności i kaszel – objawy charakterystyczne dla astmy. Zakażenie jest więc w tym przypadku czynnikiem wywołującym astmę.
Astma niealergiczna może zostać sprowokowana infekcją wirusową. W tej postaci choroby w efekcie uszkodzenia nabłonka przez proces zapalny, dochodzi do pobudzenia mechanizmów naprawczych. Ich wynikiem jest przebudowa oskrzeli – przerost mięśni gładkich, włóknienie części błony podstawnej. Zmiany te są niekorzystne, gdyż prowadzą do obturacji oskrzeli , czyli ich zwężenia z utrudnieniem przepływu powietrza.
Drugi rodzaj ataków astmy dotyczy dzieci i dorosłych, którzy juz chorują na astmę. Infekcja wirusowa, wywołująca stan zapalny w oskrzelach pogarsza przebieg astmy i prowadzi do zaostrzeń. Niektóre z wirusów częściej niż inne przyczyniają się do skurczu oskrzeli . Występują z różną częstością w zależności od populacji, ale najczęściej są to rynowirusy, wywołujące przeziębienie, wirus grypy A oraz wirus RSV.
2. Syncytialny wirus oddechowy (RSV)
RSV (Respiratory Syncytial Virus) powoduje infekcje dróg oddechowych u dzieci i dorosłych. Jest częstą przyczyną zakażeń przebiegających ze świstami, zwłaszcza wśród dzieci poniżej drugiego roku życia. W tej grupie wiekowej infekcja RSV może prowadzić do hospitalizacji, a nawet zgonu. Okazuje się, że zakażenie RSV zwiększa częstość występowania objawów astmy u dzieci do 6 roku życia. Istnieje związek pomiędzy nasileniem infekcji, obecnością alergii u dziecka lub jego rodziców, a szansą rozwinięcia się objawów przypominających astmę.
U dorosłych RSV również może być przyczyną świstów oraz powodować zaostrzenia u chorujących na astmę. Może także powodować objawy charakterystyczne dla astmy u zdrowych ludzi. Zmiany w oskrzelach mogą utrzymywać się nawet 8 tygodni po zakończeniu infekcji, a całkowity powrót prawidłowej funkcji płuc może zająć nawet 4 miesiące.
Występowanie zaostrzeń astmy pod wpływem infekcji wirusowej jest częstsze podczas miesięcy jesienno-zimowych. Zakażenia wirusem RSV są najczęstsze w zimie, rynowirusy najczęściej atakują późną jesienią, a wirus grypy A ma szczyt zachorowalności późną zimą.
3. Rynowirusy
Zaostrzenia astmy są często wywoływane przez infekcje rynowirusami. Nie jest znany dokładny mechanizm, w jakim dochodzi do zmian w dolnych drogach oddechowych i jakie reakcje immunologiczne są za to odpowiedzialne. Powoduje to trudności w leczeniu zaostrzeń astmy wywołanych przez infekcje rynowirusowe.
4. Diagnostyka astmy wywołanej infekcją wirusową
Niektóre objawy astmy, np. duszność, są subiektywne i na ich podstawie trudno jest stwierdzić, w jakim stopniu doszło do zaostrzenia choroby. Dlatego chorzy na astmę powinni mieć pikflometr, czyli urządzenie niewielkich rozmiarów, pomocne w ocenie sprawności płuc. Pikflometr mierzy szybkość przepływu szczytowego PEF (peak expiratory volume), co może być przydatne do obiektywnej oceny funkcji płuc, która może być upośledzona nawet przy braku odczuwania objawów.
Pikflometr może być także przydatny w diagnozowaniu astmy poinfekcyjnej u osób, które wcześniej nie miały do czynienia z tą chorobą. Obniżenie szybkości przepływu szczytowego poniżej 80% normy (zależnej od czynników takich jak wiek, płeć i masa ciała), świadczy o obturacji i może być związane z rozwojem astmy.
Okres zwiększonej zachorowalności na infekcje dróg oddechowych wiąże się z częstszym występowaniem napadów i zaostrzeń astmy. Dzieje się tak, gdyż wirusowe infekcje dróg oddechowych wywołują stan zapalny w oskrzelach, zwiększający ryzyko skurczu i obturacji dróg oddechowych. Dlatego w sezonie jesienno-zimowym chorzy na astmę powinni szczególnie dbać o zdrowie i minimalizować ryzyko zachorowania na przeziębienie czy grypę.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.