Jak zapobiegać grypie żołądkowej?

Wirusy grypy żołądkowej, jako że są niezwykle zakaźne dla każdego, bez względu na grupę wiekową, a szczególnie niebezpieczne dla dzieci, stanowią źródło zainteresowania mniej więcej już od 40 lat. Choć wciąż nie wynaleziono niszczącego ich leku, to istnieje szereg możliwości zapobiegawczych, a wśród nich zarówno tak prozaiczne, jak dbanie o higienę osobistą oraz te bardziej skomplikowane, jak szczepienia.

1. Czy grypa żołądkowa jest niebezpieczna?

By odpowiedzieć na powyższe pytanie, należy na początku wyodrębnić dwie grupy: dzieci i dorosłych. W przypadku ludzi dorosłych w większości przypadków choroba przebiega bezobjawowo lub jedynie z niewielkim nasileniem objawów. Tylko u osób z grupy ryzyka (np. osoby powyżej 65. roku życia, chorzy na choroby przewlekłe, nosiciele wirusa HIV) istnieje możliwość cięższego i dłuższego przebiegu choroby oraz wystąpienia powikłań. W przypadku dzieci schorzenie to jest zdecydowanie bardziej groźne. Objawy w większości są gwałtowne i burzliwe. Wystarczą zaledwie 2-3 dni, aby na skutek silnych wymiotów, gorączki i obfitej biegunki, doszło do poważnego odwodnienia. Bardzo często konieczna jest wtedy hospitalizacja, co jest dużym stresem zarówno dla dziecka, jak i jego rodziców.

Zobacz film: "Rozgrzewający zbiteń. Rosyjski napój na pasożyty"

Niestety, corocznie na świecie odnotowuje się blisko pół miliona zgonów dzieci z powodu schorzenia, jakie potocznie nazywamy grypą żołądkową. W Polsce szacuje się, że co roku występuje ponad 200 000 nowych zakażeń u dzieci poniżej 5. roku życia, z czego około 6500 trafia do szpitala, a około 100 kończy się śmiercią.

2. Jak zapobiegać grypie?

Źródłem grypy żołądkowej jest szeroko pojęty kontakt z wirusem. Choć według badań 90 procent dzieci w wieku lat 5 przebyło już grypę żołądkową, warto choć próbować ochronić przed nim zarówno naszych bliskich, jak i nas samych. Jakie są metody?

Oto te najskuteczniejsze sposoby w zapobieganiu grypie:

• dbajmy o wysoką higienę osobistą nie tylko rąk, ale też całego ciała – warto pamiętać, by w przypadku potencjalnego zanieczyszczenia nasze dłonie nie dotykały twarzy, a głównie ust, oczu czy nosa, ze względu na bliskość błon śluzowych,
• pamiętajmy o wysokiej higienie podczas przygotowywania pokarmów – myjmy nie tylko nasze dłonie, ale też produkty i narzędzia których używamy,
• unikajmy kontaktu bezpośredniego z osobami zakażonymi (jedną z dróg zakażenia jest droga kropelkowa),
• pamiętajmy o dezynfekcji nie tylko toalet, ale też umywalek czy innych sanitariatów,
• bądźmy wysoce ostrożni w przypadku kontaktu z wydzielinami i wydalinami osób zakażonych,
• pijmy wodę tylko z przeznaczonych do tego źródeł, woda jest skuteczna w leczeniu grypy żołądkowej,
• dbajmy o jakość naszego układu odpornościowego zarówno poprzez zdrowe odżywianie, aktywność fizyczną jak i ewentualną suplementację witamin i mikroelementów,
• domowe sposoby na grypę żołądkową to zioła, dostępne w aptece.

3. Czy warto się szczepić na grypę?

W Polsce szczepionka na grypę na rotawirusy pojawiły się w latach 2004-2006. Obecnie dostępne są 2 szczepionki do podawania doustnego:

• Pierwszazawiera atenuowany szczep ludzkiego rotawirusa RIX4414, należący do typu G1P, który najczęściej wywołuje zakażenia u dzieci. Dzięki białku P, które występuje również w 3 innych najczęstszych typach rotawirusa (G3P, G4P, G9P), oraz odporności krzyżowej z typem G2P jeden szczep zapewnia bardzo szerokie spektrum ochrony. Szczepionka przeznaczona jest do podawania niemowlętom w 2 dawkach w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jest dostarczana w postaci liofilizatu (suchej substancji, cechującej się bardzo dobrą rozpuszczalnością) w fiolkach wraz z aplikatorem doustnym (przypominającym małą strzykawkę) zawierającym 1 ml rozpuszczalnika oraz łącznikiem, który umożliwia połączenie fiolki z aplikatorem. Szczep zawarty w szczepionce bardzo dobrze replikuje się w przewodzie pokarmowym i w większym stopniu niż w przypadku drugiej szczepionki jest wydalany w stolcu, zwłaszcza po pierwszej dawce.
• Drugazawiera 5 zmodyfikowanych szczepów rotawirusa cieląt WC3, do których wprowadzono gen z rotawirusów ludzkich odpowiedzialny za ekspresję odpowiedniego białka powierzchniowego determinującego typ serologiczny lub genotyp - G1, G2, G3, G4 i P. Dzięki temu uzyskano 5 szczepów przypominających rotawirusy ludzkie należące do najczęstszych typów serologicznych, co także zapewnia szerokie spektrum ochrony. Szczepionka jest również przeznaczona do podawania niemowlętom, ale w 3 dawkach w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jest dostarczana w postaci gotowej do podania zawiesiny - 2 ml płynu w plastykowej tubce. W celu stabilizacji zawiera około 100 razy więcej sacharozy niż ta pierwsza szczepionka (1080 mg vs 9 mg). Szczep WC3 znacznie słabiej niż RIX4414 replikuje się w przewodzie pokarmowym i w dużo mniejszym stopniu jest wydalany w stolcu.

Szczepionki na grypę, przeciw rotawirusom przeznaczone są dla wszystkich zdrowych niemowląt. Dlaczego dla wszystkich? Dlatego, iż w żadnym z przeprowadzonych badań nie udało się określić klasycznych grup ryzyka. Tak naprawdę wszystkie dzieci w pierwszych latach życia są w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia rotawirusowego. Szczepionki te mogą być podawane od 6 tygodnia życia. Ponieważ jednak podawane są w dawkach podzielonych należy pamiętać, by pełne szczepienie zakończyć przed 24-26 tygodniem życia dziecka. Wnioski z badań klinicznych wskazują także, że mogą być one podane razem z większością innych szczepionek z kalendarza szczepień.


Przeciwwskazaniem do szczepienia są wady przewodu pokarmowego, niedobory odporności, przebyte wgłębienie jelita, bezobjawowe zakażenie wirusem HIV, nietolerancja składników szczepionki lub nadwrażliwość po poprzednich dawkach, a także ukończenie przez dziecko 26. tygodnia życia. Szczepienie na grypę jest także przeciwwskazane w przypadku ostrej choroby infekcyjnej z gorączką lub ostrej biegunki połączonej z wymiotami. W takich sytuacjach wystarczy jednak tylko zmiana terminu podania szczepionki. Badania wskazują, że nie ma przeciwwskazań by szczepionkę podawać wcześniakom. 

W aspekcie szczepienia należy także pamiętać, by w ciągu 2 tygodni od szczepienia (zwłaszcza szczepionką monowalentną) rodzice stosowali reżim sanitarny i myli ręce po każdej zmianie pieluszki u dziecka.

 Koszt szczepionki zawsze pokrywają rodzice. Niestety nie udało się wyodrębnić grup dzieci, dla których szczepionka byłaby refundowana.

4. Jak unikać grypy przy karmieniu piersią?

Karmienie piersią, ze względu na zawartość przeciwciał w mleku kobiecym, zdecydowanie zmniejsza szansę dziecka na zachorowanie. A nawet jeśli dojdzie do zakażenia, choroba ma zwykle nieco łagodniejszy przebieg. Pamiętajmy jednak, że celowe przedłużanie karmienia piersią nie może być sposobem, w jaki będziemy chronić nasze dziecko.

Pamiętajmy o zasadzie złotego środka, a na pewno ochronimy zarówno siebie, jak i naszych bliskich!

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.