Jaskra dziecięca (wrodzona)
Jaskra dziecięca to wrodzona wada wzroku, którą powoduje nieprawidłowy rozwój dróg odpływu płynu śródocznego. Wkrótce po urodzeniu, wskutek zastoju płynu i wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego, jedno oko (lub oba) zaczyna się powiększać, rogówka ulega przymgleniu, a twardówka znacznemu ścieńczeniu. Oko może osiągnąć bardzo duże rozmiary.
1. Przyczyny i objawy jaskry wrodzonej
Przyczyną ujawnienia się jaskry dziecięcej jest niedorozwój oka dziecka w fazie płodowej. W oku następuje zarośnięcie tkanki, która powinna filtrować płyn śródgałkowy z komory przedniej oka do krwiobiegu. Dokładnie przyczynę tę określa się jako dysgenezę kąta rogówkowo-tęczówkowego, a w szczególności utkania rogówkowo-twardówkowego. W wyniku tego dochodzi do gromadzenia się płynu (cieczy wodnistej) i zwiększenia ciśnienia śródgałkowego.
Początkowe objawy jaskry to: uporczywe łzawienie, światłowstręt i odruchowe skurcze powiek dziecka, co często rozpoznawane jest mylnie jako zapalenie spojówek.
Wzrost ciśnienia w oku powoduje:
- powiększenie gałki ocznej (woloocze);
- powiększenie tęczówki;
- niebieskie zabarwienie twardówek na skutek rozciągnięcia ścian gałki ocznej;
- zmętnienie tęczówki – spowodowane jest to tym, że tkanka, z której zbudowana jest tęczówka, nie wytrzymuje siły rozciągającej oko i pęka od środka (błona Descemeta). W pęknięcie zaś dostaje się płyn śródgałkowy, powodując zmętnienie oka;
- uszkodzenie nerwu wzrokowego w wyniku ucisku płynów na sam nerw, a także na naczynia krwionośne odżywiające nerw. Z czasem w wyniku rozwoju choroby sygnały wzrokowe nie są już przekazywane do mózgu i dziecko przestaje widzieć. Uszkadzane są także komórki siatkówki (aksony), gdyż nie otrzymują informacji zwrotnych z mózgu, co powoduje ich zanikanie;
- tarcza nerwu wzrokowego powiększa się i pogłębia – jest wypychana „na zewnątrz oka”. Naczynia krwionośne zaś są niesymetryczne.
Choroba może współwystępować z różnymi wrodzonymi nieprawidłowościami budowy oka.
Ze względu na okres życia, w kórym pojawia się choroba, jaskrę wrodzoną dzielimy na: pierwotną jaskrę wrodzoną ujawniającą się w pierwszych 2 latach życia, obejmującą także jaskrę noworodków, oraz pierwotną jaskrę dziecięcą występującą między 3 a 10 rokiem życia.
2. Leczenie jaskry wrodzonej
Jaskra wrodzona (dziecięca) leczona jest operacyjnie. Zabieg powinien być przeprowadzony jak najwcześniej. Leczenie chirurgiczne polega na przecięciu zarośniętej tkanki i niedopuszczeniu do jej powrotnego zrośnięcia lub na wytworzeniu nowej drogi odpływu płynu wewnątrzgałkowego. Leczenie operacyjne jest skuteczne u ponad 80% pacjentów. Przeprowadzone wcześnie i wspomagane leczeniem farmakologicznym pozwala na zachowanie wzroku u większości dzieci. W leczeniu jaskry wrodzonej stosuje się także inne metody. Są to m.in.:
- Irydektomia, polegająca na usunięciu obwodowej części tęczówki, przez co wytwarza się nowa droga pomiędzy komorą tylną a przednią;
- Trabekulotomia – zabieg łączący komorę przednią z zatoką żylną (kanał Schelmana), przecięcie wykonuje się od strony zatoki żylnej;
- Goniotomia;
- Setony filtracyjne;
- Leczenie laserowe;
- Inne.
Stosowane jest także leczenie farmakologiczne, w postaci wkraplania kropli do oczu. Spełniają one rolę pomocniczą w leczeniu jaskry wrodzonej. Krople mogą powodować zmniejszenie produkcji płynów śródgałkowych lub ułatwiać odpływ płynów do komory głównej oka. U dzieci stosuje się je, jeśli nie można chwilowo wykonać operacji lub operacja może być odłożona w czasie.
Dziecko po zabiegu wykonanym w celu leczenia jaskry wrodzonej musi pozostać do końca życia pod stałą opieką lekarską i powinno mieć wykonywany co kilka miesięcy pomiar ciśnienia w gałce ocznej.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.