Trwa ładowanie...

Leczenie grzybicy skóry owłosionej głowy

Leczenie grzybicy skóry owłosionej głowy
Leczenie grzybicy skóry owłosionej głowy

Infekcja grzybicza wciąż pozostaje grupą schorzeń często nierozpoznawanych i co się z tym wiąże – źle leczonych. Błędem jest jednak także włączenie leczenia przeciwgrzybiczego bez wyniku badania mikologicznego. Należy podkreślić, że grzybice pozostają chorobami o bardzo dużej nawrotowości, pomimo że wachlarz dostępnych preparatów przeciwgrzybiczych stale się poszerza, a profil bezpieczeństwa i skuteczności tych leków jest coraz lepszy. Dynamiczny rozwój medycyny pociąga za sobą wzrost zachorowań na grzybice skóry i błon śluzowych.

spis treści

1. Grzybice skóry owłosionej głowy

Co to jest grzybica?
Co to jest grzybica?

Choroby grzybicze to najczęstsze dolegliwości zakaźne skóry i narządów wewnętrznych. Grzybica jest chorobą

zobacz galerię

Grzybica skóry głowy spotykana jest najczęściej u dzieci, które zostają zarażone poprzez kontakt bezpośredni (od chorego zwierzęcia lub innego dziecka) lub pośredni. Grzybicę skóry owłosionej głowy można podzielić na trzy główne jednostki chorobowe:

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"
  • grzybica strzygąca,
  • grzybica drobnozarodnikowa,
  • grzybica woszczynowa.

W przypadku grzybicy drobnozarodnikowej powierzchownej (Microsporum canis, Microsprum audouinii) na głowie można zauważyć liczne ogniska złuszczające z jakby równo przystrzyżonymi włosami. Podobne ogniska wyłysienia o również złuszczającej się powierzchni, ale zdecydowanie mniej liczne, w obrębie których włosy „ułamane” są na różnej długości, spotyka się w grzybicy strzygącej powierzchownej (Trichophyton violaceum, Trichophyton tonsurans). Zapalny guz lub naciek, bardzo bolesny, z którego wydobywa się treść ropna to natomiast obraz kliniczny grzybicy strzygącej głębokiej (Trichophyton verrucosum, Trichophyton mentagrophytes var mentagrophytes). Można się nią zarazić na przykład od chorych zwierząt gospodarskich. Kolejną odmianą grzybic skóry owłosionej głowy jest grzybica woszczynowa (Trichophyton schoenleinii, grzyb antropofilny), obecnie bardzo rzadko spotykana w Polsce. W jej przypadku obserwuje się tak zwane tarczki woszczynowe, które są żółtymi strupami zawierającymi grzybnię oraz złuszczony naskórek. Dają charakterystyczny mysi zapach. Po wyleczeniu pozostawiają blizny i trwałe ogniska wyłysienia.

2. Diagnostyka mikologiczna

Objawy grzybicy wywołane przez poszczególne gatunki mogą być bardzo różne. Ponieważ jednak w większości nie są to objawy patognomoniczne, rozpoznania grzybicy nie można opierać wyłącznie na obrazie klinicznym. Zdecydowaną koniecznością wydaje się zlecenie badań mikologicznych, które są standardem. Są to:

  • bezpośrednie badanie mikologiczne, które wykonywane jest z użyciem 10-20% roztworu KOH. Stosuje się również DMSO oraz tusz Parkera. Ostatnio opisywaną metodą jest także badanie z kalkofluorem - substancja ta wiąże się z chityną i celulozą, a reakcja ta daje świecenie w obecności promieniowania ultrafioletowego. Badanie to daje znacznie mniejszy odsetek wyników fałszywie ujemnych.
  • pośrednie badanie mikologiczne, które polega na założeniu hodowli na podłożu Sabourauda z dodatkiem aktidionu oraz chloramfenikolu. Podłoże to inkubuje się w odpowiedniej temperaturze (drożdże w temp. 37ºC, grzyby pleśniowe i dermatofity w temperaturze pokojowej). Wynik hodowli znany jest po około 2-3 tygodniach.

3. Leczenie chorób skórnych

Aktualnie świat farmaceutyczny oferuje nam coraz większą liczbę nowych, zarówno miejscowo, jak i ogólnie działających preparatów przeciwgrzybiczych. Jednakże efekty lecznicze nadal nie są tak zadowalające jak byśmy oczekiwali. Problemem jest zarówno narastająca lekooporność, jak i szybkie reinfekcje. Grzyby, jako drobnoustroje posiadają wiele mechanizmów umożliwiających skuteczną eliminację leków. Należą do nich między innymi:

  • zbudowana z chityny ściana komórkowa, utrudniająca przenikanie leku do wnętrza komórki,
  • pleomorfizm i związana z tym różnorodność morfologiczna grzybów,
  • zdolność wytwarzania form zarodnikowych i przetrwalnikowych (chlamydospor),
  • zdolność do wytwarzania enzymów lipolitycznych i hydrolitycznych, które ułatwiają inwazję grzyba, ale również mogą chronić grzyby przed rozmaitymi czynnikami toksycznymi do których należą również leki.

Leczenie przeciwgrzybicze, szczególnie w przypadku ogólnoustrojowego podawania leku, powinno być zlecane wyłącznie po potwierdzeniu infekcji grzybiczej poprzez badania mikologiczne. Działanie takie jest rozsądne z dwóch powodów:

  • ryzyko wielolekooporności drobnoustrojów,
  • podobieństwo różnych stanów chorobowych, które mogą imitować grzybice skóry i paznokci (nawet dla dermatologów odróżnienie infekcji grzybiczej od innego schorzenia o podobnym przebiegu tylko na podstawie badania klinicznego jest bardzo często niemożliwe).

W terapii przeciwgrzybiczej najważniejszy jest dobór preparatu ze względu na jego skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.

4. Leczenie ogólne grzybicy skóry głowy

Grzybice skóry owłosionej głowy oraz postać głęboka grzybicy skóry brody wymaga leczenia ogólnego. Stosuje się:

  • gryzeofulwinę w dawkach 10-25 mg/ kg/ dobę u dzieci i 500-1000 mg u dorosłych,
  • itrakonazol w dawkach 3-5 mg/ kg/ dobę u dzieci i 100-200 mg/ dobę u dorosłych, (powinien być stosowany po 16 roku życia),
  • terbinafinę w dawce 62,5 mg/ dobę przy masie poniżej 20 kg, w dawce 125 mg/ dobę przy masie 20-40 kg, w dawce 250 mg/ dobę przy masie powyżej 40 kg;
  • flukonazol w dawkach 6 mg/ kg/ dobę u dzieci i 50 mg/ dobę u dorosłych.

Kuracja trwa 4-8 tygodni. W przypadku braku powodzenia można terapię wydłużyć do 12 tygodni. Należy pamiętać, że gryzeofulwina i itrakonazol wywierają lepszy efekt terapeutyczny w infekcjach Microsporum, a terbinafina w przypadku T. tonsurans. Ponadto w przypadku zakażeń wywołanych przez grzyby z rodzaju Microsporum leczenie powinno trwać nieco dłużej. Decyzję o zakończeniu leczenia podejmuje się po trzech ujemnych wynikach badań mikologicznych włosów w odstępach tygodniowych.

5. Leczenie miejscowe grzybicy głowy

Miejscowe preparaty przeciwgrzybicze pełnią rolę jedynie wspomagającą. Badania wskazują jednak, że stosowane, wpływają na skrócenie terapii ogólnej. W infekcjach przebiegających z dużym odczynem zapalnym może dołączyć się infekcja bakteryjna. Wskazane są wówczas leki przeciwbakteryjne stosowane zarówno miejscowo, jak i podawane ogólnie. Miejscowe postępowanie przeciwgrzybiczne sprowadza się do:

  • częstego mycia głowy zaleconymi preparatami przeciwgrzybicznymi, zawierającymi jod czy też po prostu wodą z mydłem. W przypadku grzybicy woszczynowej konieczne jest codzienne mycie głowy z równoczesnym usuwaniem strupów rozmiękczanych na przykład 10% oliwą salicylową;
  • golenia lub strzyżenia tuż przy skórze włosów co 7-10 dni, co ma na celu usuwanie zakażonych jeszcze obwodowych części włosów (w przypadku liczniejszych ognisk strzyże się włosy na całej głowie);
  • odkażania ognisk i ich otoczenia (na przykład 1,5-3% spirytusowym roztworem jodu) i równoczesnego stosowania maści przeciwgrzybicznych, odpowiednich do stanu ognisk.

Systematyczne stosowanie leków przeciwgrzybicznych to klucz do skutecznego leczenia. Jeśli zmagasz się z grzybicą skóry owłosionej głowy, stosuj się do zaleceń lekarza, a objawy ustąpią.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Leczenie grzybicy
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze