Trwa ładowanie...

Nadmiar witaminy A – co warto wiedzieć?

Avatar placeholder
14.06.2023 13:49
Nadmiar witaminy A, dokładnie jak i jej niedobór, jest niekorzystny dla zdrowia
Nadmiar witaminy A, dokładnie jak i jej niedobór, jest niekorzystny dla zdrowia (123rf)

Nadmiar witaminy A, dokładnie jak i jej niedobór, jest niekorzystny dla zdrowia. Ponieważ witamina ta jest kumulowana w różnych tkankach, w tym w komórkach wątroby, może działać toksycznie. Najczęściej do przedawkowania retinolu prowadzi nadmierne spożycia tranu. Na co zwrócić uwagę? Co warto wiedzieć?

spis treści

1. Dlaczego nadmiar witaminy A szkodzi?

Nadmiar witaminy A (hiperwitaminoza), tak samo jak i jej niedobór (hipowitaminoza czy awitaminoza) są niekorzystne dla zdrowia. Mogą prowadzić do wystąpienia różnych dolegliwości i schorzeń.

W przypadku witaminy A nadmiar może być bardzo szkodliwy. Ma to związek z tym, że należy ona do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (obok D,E i K). Oznacza to, że nie jest rozpuszczana w wodzie i wydalana wraz z moczem. Odkłada się w komórkach bogatych w tłuszcz, między innymi w wątrobie oraz tkance tłuszczowej. Ma to swoje konsekwencje.

2. Przyczyny nadmiaru witaminy A

Zobacz film: "Beta-karoten w diecie"

Do przedawkowania witaminy A, ale i innych witamin, najczęściej dochodzi w wyniku suplementowania diety preparatami witaminowymi, szczególnie zalecanymi dla osób chcących poprawić stan skóry i włosów oraz odporność (takich jak na przykład tran).

Najbezpieczniejszą formą dostarczania organizmowi witaminy A jest przyjmowanie jej wraz z dietą oraz suplementacja jej prekursora, czyli beta-karotenu. Ma to związek z tym, że przekształceniom w organizmie do witaminy A ulega jedynie taka ilość, ile wynosi aktualne zapotrzebowanie na ten składnik.

3. Objawy nadmiaru witaminy A

Objawy przedawkowania witaminy A nie są charakterystyczne i często przypominają jej niedobór. Typowe są:

  • objawy skórne, takie jak łuszcząca się skóra,
  • łamliwe paznokcie ,
  • osłabienie, zmęczenie,
  • bóle głowy,
  • objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności i bóle brzucha,
  • osłabienie mięśni,
  • zaburzenia świadomości,
  • obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.

W wyniku nadmiernego spożycia witaminy A skóra przyjmuje pomarańczowy odcień. Długotrwałe dodatkowe przyjmowanie witaminy A skutkuje utratą masy ciała, nudnościami i wymiotami.

Ponadto w badaniach klinicznych wykazano, że osoby, które palą papierosy i przyjmują preparaty beta-karotenu, częściej zapadają na nowotwory płuc i krtani. Należy również wiedzieć o szkodliwym działaniu retinoidów na proces embriogenezy. Wiąże się je z występowaniem wrodzonych wad płodów i noworodków.

Jak się pozbyć nadmiaru witaminy A? Niestety nie jest to możliwe. Można jedynie czekać, aż ta się zmetabolizuje.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

4. Rola witaminy A

Witamina A została odkryta i zdefiniowana chemicznie w 1931 roku, a od 1947 wytwarza się ją przemysłowo. Warto wiedzieć, że do związków tworzących grupę witamin A należą: retinol, retinal, kwas retinowy, estry retinylu oraz ich pochodne i sole, a także karotenoidy, które stanowią jej nieaktywną formę.

Witamina A jest bardzo ważna, ponieważ pełni w organizmie wiele różnych funkcji. Jej obecność i działanie zapewniają optymalne funkcjonowanie komórek. Ma to związek z tym, że witamina A:

  • wpływa na prawidłowe widzenie, ponieważ jest składnikiem światłoczułego barwnika siatkówki oka - rodopsyny,
  • odpowiada za stan nabłonków skóry. Przeciwdziała ich rogowaceniu i wysychaniu oraz przyspiesza regenerację komórek poprzez utrzymywanie błon śluzowych w stanie prawidłowym,
  • wykazuje właściwości antyoksydacyjne, neutralizuje wolne rodniki, które uszkadzają tkanki, a ich nadmiar może wywołać chorobę nowotworową,
  • korzystnie wpływa na procesy rozrodcze. U mężczyzn podtrzymuje proces spermatogenezy, u kobiet zapobiega resorpcji zarodka. Zapewnia prawidłowy przebieg ciąży

5. Dawkowanie witaminy A

Z uwagi na właściwości i dobroczynne działanie witaminy A, należy zadbać o to, by dostarczać ją organizmowi w optymalnej ilości. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A zależy od stanu fizjologicznego oraz wieku. Według zaleceń jest to:

  • 700 mcg/dzień dla kobiet,
  • 900 mcg/dzień dla mężczyzn.

Witamina A jest zalecana w terapii różnych schorzeń. Leczenie wyższymi dawkami stosuje się w niektórych chorobach nowotworowych, jak i przy ciężkim trądziku, łuszczycy. Ze względu na toksyczność witaminy A leczenie może odbywać się wyłącznie pod kontrolą lekarza.

6. Źródła witaminy A

Bardzo ważne jest, by witaminę A dostarczać organizmowi w codziennej, zbilansowanej diecie. Gdy konieczna jest jej suplementacja, szczególną ostrożność powinny zachować przyszłe mamy, ponieważ w razie przedawkowania może dojść do zaburzeń rozwoju płodu.

Witamina A występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jej głównym źródłem w diecie są produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak masło, tran, mleko, ryby. Im więcej tłuszczu zawiera produkt, tym zawartość witaminy A jest większa.

Prekursorem witaminy A jest beta-karoten. Jego bogatym źródłem jest:

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze