Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Aleksandra Katarzyńska

Neuroborelioza - rodzaje, objawy i leczenie

Neuroborelioza może być bardzo groźna dla życia i zdrowia
Neuroborelioza może być bardzo groźna dla życia i zdrowia (123rf)

Neuroborelioza stanowi pewną postać boreliozy, czyli choroby z Lyme. U chorych na neuroboreliozę występuje niestabilność emocjonalna, drażliwość, zmęczenie, problemy z koncentracją i pamięcią oraz zaburzenia snu. Zaburzenia psychiczne pojawiające się w przebiegu boreliozy wynikają nie tylko z aktywnego procesu zapalnego tkanki nerwowej, lecz mogą być psychologiczną konsekwencją przewlekłej choroby stawowej. Neuroboreliozę ze zmianami psychicznymi częściej opisuje się w Europie niż np. w Stanach Zjednoczonych.

spis treści

1. Czym jest neuroborelioza?

Borelioza, inaczej zwana chorobą z Lyme, jest schorzeniem przenoszonym przez kleszcze zainfekowane krętkami Borreli. Czasem zdarza się tak, że nie zauważymy ugryzienia kleszcza, który zarazi nas boreliozą. Nieleczona choroba może przejść w stan przewlekły. Przewlekłą boreliozę bardzo trudno rozpoznać, ponieważ daje niespecyficzne objawy.

Neuroborelioza stanowi postać boreliozy, w przebiegu której dochodzi do pewnych zmian w obrębie struktur ośrodkowego oraz obwodowego układu nerwowego. Zaburzenia psychiczne występujące w przebiegu neuroboreliozy przypominają objawy charakterystyczne dla depresji. Trudno jest określić dokładną liczbę osób zmagających się z tą neuroinfekcją, ponieważ każda z postaci boreliozy określana jest wspólnym kodem ICD jako ICD-10.

Zobacz film: "Jak wygląda ukąszenie kleszcza?"

Krętki boreliozy przez długi czas mogą pozostawać w ukryciu, nie dając żadnych charakterystycznych objawów zakażenia. Często ujawniają się w momencie obniżonej odporności organizmu.

Objawy neurologiczne boreliozy to przede wszystkim:

  • zaburzenia pamięci,
  • obniżenie nastroju,
  • depresja,
  • zmiany osobowości.

Mogą pojawiać się też

Objawy te łatwo zbagatelizować, ponieważ mogą równie dobrze świadczyć o przemęczeniu lub stresie. Jeśli jednak nie ustępują, warto poszerzyć diagnostykę.

W przypadku zakażenia boreliozą na skórze może pojawić się rumień wędrujący, który po jakimś czasie zanika. Jeśli kleszcz ugryzł nas w trudno dostępnym miejscu, możemy przegapić ten sygnał świadczący o chorobie.

W przypadku przewlekłej boreliozy o zakażeniu mogą świadczyć zanikowe zmiany skóry, pod postacią ścieńczenia skóry, przez którą prześwitują naczynia krwionośne. Borelioza może również objawiać się nadmiernym wypadaniem włosów.

Bóle mięśni i stawów, które pojawiają się jako objaw boreliozy, mogą być wzięte za reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). W przebiegu przewlekłej boreliozy pojawiają się bóle i sztywność stawów, osłabienie mięśni oraz obrzęk stawów. Mogą one nasilać się okresowo.

Czy tylko kleszcze przenoszą boreliozę? Ekspert rozwiewa wątpliwości
Czy tylko kleszcze przenoszą boreliozę? Ekspert rozwiewa wątpliwości [8 zdjęć]

Wiemy, że kleszcze przenoszą boreliozę. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny tego

zobacz galerię

Krętki Borreli wpływają na cały organizm. Przewlekła borelioza neurologiczna może objawiać się różnorodnymi problemami. Mogą się pojawić problemy ze słuchem - piski i szumy w uszach oraz nadwrażliwość na dźwięk. Objawy oczne neuroboreliozy to zaburzenia widzenia, które pacjent próbuje leczyć u okulisty.

Objawy te mogą stanowić powód do niepokoju, zwłaszcza jeśli występują z innymi, przytoczonymi wcześniej. Jeśli pomimo leczenia dolegliwości nie przechodzą, warto rozważyć badania na boreliozę.

To niejedyne objawy jakie daje przewlekła borelioza. Wymienia się jeszcze takie symptomy, jak:

  • nagłe gorączki,
  • poty,
  • dreszcze,
  • zmęczenie,
  • ociężałość,
  • kołatanie serca,
  • skoki ciśnienia,
  • słabą wytrzymałość,
  • paraliż twarzy.

Bardzo ciężko jest zdiagnozować przewlekłą boreliozę, ponieważ podstawowe testy na jej obecność opierają się na wykryciu przeciwciał, a nie każdy organizm je wytwarza. Leczenie boreliozy powinno być ustalone z lekarzem specjalizującym się w leczeniu tej choroby.

2. Podział neuroborelioz

U pacjentów borykających się z neuroboreliozą wystąpić mogą nie tylko problemy z koncentracją czy bóle głowy. Niezwykle często dominuje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czaszkowe neuropatie i bolesne zapalenia korzeni nerwowych. Te trzy objawy tworzą tzw. zespół Bannwartha.

Na podstawie obrazu klinicznego choroby proponuje się podział neuroboreliozy, z towarzyszącymi objawami psychicznymi, na 3 stadia:

  • I stadium - dominuje fibromialgia, problemy z koncentracją, bóle głowy, bolesność, drżenia mięśni i łagodna depresja;
  • II stadium - obejmuje limfocytarne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie wielonerwowe oraz organiczne zaburzenia psychiczne w postaci zaburzeń afektywnych oraz osobowości;
  • III stadium - stadium przewlekłe, objawiające się zapaleniem mózgu i rdzenia, z towarzyszącym otępieniem, psychozami organicznymi oraz jadłowstrętem psychicznym (anoreksją).

Rekomendowane przez naszych ekspertów

3. Objawy neuroboreliozy

U chorych na boreliozę często pojawia się zmęczenie, wspomniane wcześniej zaburzenia pamięci i koncentracji oraz nadwrażliwość na światło, nawet na migające światło komputera, telewizora czy światła samochodu, co uniemożliwia często jazdę samochodem lub wychodzenie z domu.

Występuje również nadwrażliwość na dźwięki, połączona z oczopląsem, nudnościami i wymiotami. Obserwuje się także nadwrażliwość na dotyk, smak i węch, drażliwość, zaburzenia nastroju, a nawet dezorientację przestrzenną.

Uszkodzenie w przebiegu neuroboreliozy różnych struktur anatomicznych mózgu może prowadzić zarówno do apatii, jak i agresji, a wynika to z zakłócenia procesów hamujących, pobudzających, kojarzeniowych i zaburzeń koordynacji.

Deficyt spowodowany przez B. burgdorferi związany ze zwiększonym ryzykiem zachowań agresywnych może obejmować: obniżoną tolerancję na sytuacje stresowe i frustrujące, co może prowadzić do stałego rozdrażnienia, wybuchów złości, różnych form obsesji, natręctw myślowych, zaburzeń emocjonalnych, a nawet tendencji samobójczych.

W neuroboreliozie częściej jednak spotyka się objawy encefalopatii. Łagodna przewlekła encefalopatia może być najpowszechniejszym objawem neurologicznym w późnej boreliozie.

Do skarg najczęściej wymienianych przez pacjentów należą zaburzenia snu i zmęczenie. Zaburzenia snu to najczęściej trudności w zasypianiu, wybudzanie się w nocy i senność w ciągu dnia. Nieleczone dolegliwości mogą się utrzymywać całymi miesiącami.

Do grupy zaburzeń związanych z układem nerwowym należą również tak zwane post Lyme syndrome, chronic Lyme syndrom, post-treatment Lyme disease lub borelioza przewlekła, które stanowią trudny problem kliniczny. Chorzy częściej skarżą się na zmęczenie, bóle mięśniowe, parestezje, gorszą koordynację, nieuwagę, labilność emocjonalną oraz zaburzenia snu. Utrzymujące się dolegliwości bardzo trudno poddają się leczeniu antybiotykiem.

Istnieją hipotezy mówiące o tym, iż przewlekłe zakażenie B. burgdorferi wywołuje immunologiczne lub neurohormonalne procesy w mózgu, które powodują przewlekły ból, zaburzenia poznawcze, zmęczenie, utrzymujące się mimo zniszczenia krętków za pomocą antybiotyków.

Według wielu badaczy zajmujących się problemem zaburzeń psychicznych w przebiegu neuroboreliozy, szczególnie podatni są chorzy z istniejącym już wcześniej zespołem lękowo-depresyjnym.

4. Jak wykryć neuroboreliozę?

Rozpoznanie neuroboreliozy opiera się na kryteriach klinicznych, z których najważniejsze są objawy neurologiczne, sugerujące, że u pacjenta może występować choroba odkleszczowa, pleocytoza, oznaczająca obecność zwiększonej liczby komórek danego rodzaju w płynie mózgowo-rdzeniowym (dokładnie chodzi o występowanie 10-1000 limfocytów i/lub monocytów w płynie mózgowo-rdzeniowym pacjenta).

Diagnostyka neuroboreliozy opiera się na badaniach laboratoryjnych np. serologicznych, ale również na diagnostyce obrazowej. Czasami niezbędne jest wykonanie badania elektroencefalograficznego. Samo wykrycie przeciwciał nie jest dowodem boreliozy.

5. Czy neuroborelioza jest wyleczalna?

Neuroborelioza, stanowiąca neuroinfekcyjną postać boreliozy, jest możliwa do wyleczenia. W tym celu pacjentom podaje się antybiotyki zawierające najczęściej cefalosporynę trzeciej generacji. Osoba chora musi przyjmować środki farmaceutycznie przez około trzydzieści dni. Pojawiające się u pacjenta objawy somatyczne takie jak dolegliwości bólowe stawów, bóle mięśni eliminuje się za pomocą przeciwzapalnych lub rozkurczowych środków farmakologicznych.

Niejednokrotnie do leczenia wdraża się także środki przeciwdepresyjne lub przeciwobrzękowe. Niezwykle istotnym elementem terapii jest również dieta. W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się produkty zawierające witaminy i minerały takie jak witamina C, żelazo, wapń, magnez czy selen.

6. Metody laboratoryjne rozpoznania neuroboreliozy

Metody laboratoryjne ukierunkowane na rozpoznanie neuroboreliozy to przede wszystkim:

  • metoda Elisa – to metoda serologiczna, służąca do wykrycia w pobranej od danej osoby surowicy krwi obecności przeciwciał swoistych dla antygenów krętka. Przeciwciała te pojawiają się na skutek kontaktu z patogenem,
  • metoda Western Blot – metoda służąca do wykrywania konkretnych białek, wykorzystywana przede wszystkim w biologii molekularnej. To badanie pomaga zidentyfikować przeciwciała reagujące przynajmniej z kilkoma antygenami bakterii.

Jak długo się czeka na wynik testu? Czas oczekiwania na wynik badania jest różny w różnych laboratoriach, jednak zazwyczaj nie przekracza kilku dni.

7. Neuroborelioza – profilaktyka

Wielu pacjentów zastanawia się jak powinna wyglądać prawidłowa profilaktyka neuroboreliozy. Pacjenci powinni pamiętać o zachowaniu pewnych środków ostrożności podczas spacerów w lesie, ażeby uniknąć pogryzienia przez kleszcze.

Przede wszystkim należy dobrać takie odzienie wierzchnie, które całkowicie zakryje nogi od pasa, aż po kostki oraz ochroni wystarczająco skórę górnych części ciała. Bluzki z krótkim rękawem, topy, kolarki czy krótkie spodenki nie sprawdzą się jak należy. W lesie czyha na nas wiele zagrożeń. Poza kleszczami, są to również pokrzywy, pająki, żmije, komary i inne owady. Jakie spodnie powinny znaleźć się w szafie miłośników sylwaturystyki?

Takie, które są wykonane z solidnego materiału. Buty dedykowane fanom wycieczek leśnych powinny mieć podeszwę charakteryzującą się wysokim poziomem przyczepności. Najlepsze będą te wygodne, ale wysokie i dobrze zabudowane.

Kurtka do lasu powinna chronić nie tylko przed niesprzyjającymi warunkami pogodowymi takimi jak deszcz, wiatr czy wilgoć, ale przede wszystkim przed groźnymi kleszczami. Warto zakupić taką odzież, która wyposażona jest w zewnętrzną powłokę o właściwościach hydrofobowych.

8. Leczenie neuroboreliozy

Neuroborelioza to schorzenie, które atakuje układ nerwowy człowieka. Pacjenci borykający się z tą chorobą wymagają długotrwałej i żmudnej terapii z zastosowaniem antybiotyków. Leczenie polega na przyjmowaniu różnych środków farmakologicznych takich jak penicylina, doksycylina, tetracyklina czy cefalosporyna.

Chorzy powinni zdawać sobie sprawę z tego, że nawet po zakończonej terapii mogą wystąpić u nich objawy typowe dla szczególnej odmiany boreliozy wywoływanej przez bakterie przenoszone przez kleszcze. Jeśli u danej osoby zostanie zdiagnozowane wczesne stadium neuroboreliozy, a chory zaobserwuje u siebie wędrujący rumień lub wyniki laboratoryjne potwierdzą zainfekowanie organizmu, niezbędne będzie wdrożenie dwutygodniowej antybiokoterapii.

W przypadku zdiagnozowanego zaawansowanego stadium choroby wdraża się leczenie szpitalne boreliozy z zastosowaniem dożylnych środków farmakologicznych. Intensywne leczenie może trwać wówczas nawet dwa lub trzy miesiące.

Neuroborelioza u dzieci wymaga podobnych metod leczenia co neuroborelioza u dorosłych. Dzieciom najczęściej podaje się takie środki farmakologiczne jak ceftriakson, amoksycylina czy doksycyklina,

9. Borelioza - powikłania

Pacjenci często pytają specjalistów o powikłania po boreliozie. Okazuje się, że nieleczona choroba może skutkować zapaleniem mózgu, zapaleniem opon mózgowych, sztywnością szyi. Dodatkowo na skutek choroby może rozwinąć się porażenie nerwu wzrokowego lub twarzowego, problem z domykaniem szpary powiekowej.

Częste są parastezje, stan zapalny mięśnia sercowego, kardiomiopatia rozstrzeniowa, stan zapalny osierdzia i wsierdzia.

10. Neuroborelioza - forum

Osoby chorujące na neuroboreliozę często szukają pomocy na forach internetowych. Niektórzy z nich stosują nawet polecane przez innych użytkowników forum alternatywne metody leczenia takie jak sauna, ziołolecznictwo. W Internecie roi się od rad, które mają rzekomo pomóc w wyleczeniu boreliozy.

Lekarze specjalizujący się w leczeniu boreliozy nie mają jednak wątpliwości co do tego, że boreliozę jako chorobę odkleszczową powinno leczyć się przy użyciu antybiotyków. Inne metody alternatywne nie przyniosą skutku w postaci pełnego wyleczenia. Mogą jedynie zmniejszyć nasilenie występujących objawów.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze