Trwa ładowanie...

Osmolalność surowicy

Avatar placeholder
01.09.2023 15:23
Osmolalność surowicy
Osmolalność surowicy

Osmolalność surowicy jest to badanie oznaczania substancji rozpuszczonych w surowicy. Takie badanie krwi stosowane jest do ustalenia przyczyny hiponatremii, a więc, gdy występuje niedobór sodu. Badanie osmolalności surowicy pomocne jest także do diagnozowania zatrucia metanolem czy zatrucia glikolem etylenowym. Substancje te są osmotycznie czynne i wpływają na osmolalność surowicy krwi. Ocenie podlega także bilans wodny organizmu oraz leczenie mannitolem. Do badania pobierana jest próbka krwi, z której otrzymywana jest surowica poprzez wykrzepienie, tzn. wytworzenie skrzepu z krwi i odwirowanie.

spis treści

1. Jak wygląda badanie osmolalności surowicy?

Badanie na osmolalność wykonuje się z próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Krew pobierana jest do naczynka bez antykoagulanta. Pozwala to na wytworzenie skrzepu, który następnie odwirowuje się i otrzymywana jest surowica krwi. Wpływ na osmolalność surowicy ma sód. Jest to podstawowy elektrolit we krwi, moczu i kale. Sód, potas, jony chlorku i CO2 wpływają na obojętność środowiska i prawidłową równowagę kwasowo-zasadową organizmu.

Osmolalność surowicy oblicza się ze wzorów:

Zobacz film: "Badania krwi - bilirubina"

Czasami wyznacza się także, tzw. lukę osmotyczną. Jest to różnica między osmolalnością oznaczoną, a wyliczoną. Prawidłowo luka osmotycznanie powinna przekraczać 6 mOsm/kg H2O. Wysoka wartość luki osmotycznej (tzw. osmole zalegające) świadczy o obecności innych czynników osmotycznie czynnych i wykorzystywana jest w diagnostyce toksykologicznej.

2. Wyniki osmolalności surowicy

Przyjmuje się, że osmolalność surowicy powinna się mieścić w granicach 280 - 300 mOsm/kg H2O. Prawidłowy wynik osmolalności surowicy może być różny i zależy od wieku, płci pacjenta, badanej populacji, metody oznaczenia. Wyniki badania powinny zostać przedyskutowane z lekarzem. Osmolalność wzrasta w przypadku odwodnienia, moczówki prostej, hiperglikemii, hipernatremii, spożycia etanolu, uszkodzenia nerek, wstrząsu lub przy leczeniu mannitolem. Obniżenie osmolalności następuje na skutek przewodnienia, hiponatremii, zaburzeń wydzielania ADH.

Osmolalność surowicy, ale także kału czy moczu zmienia się, gdy organizm reaguje na przejściowe zachwianie równowagi wodno-elektrolitowej. Wartość osmolalności surowicy musi interpretować zawsze lekarz wraz z uwzględnieniem stanu klinicznego pacjenta oraz biorąc pod uwagę wyniki oznaczeń stężenia sodu, glukozy i mocznika. Wynik badania surowicymoże wskazywać na zachwianie równowagi wodnej u badanego, ale nie daje jasnej odpowiedzi na to, jakie występuje schorzenie.

3. Po co wykonuje się badanie na osmolalność surowicy?

Badanie na osmolalność surowicy wykonywane jest po to, by ocenić gospodarkę wodno-elektrolitową oraz by rozpoznać hiponatremię, czyli niski poziom sodu. Hiponatremia może być spowodowana nadmierną utratą sodu w moczu lub zbyt dużym rozrzedzeniem krwi, co z kolei związane jest z piciem bardzo dużej ilości wody, zatrzymywaniem jej w organizmie, czy też obniżoną zdolnością nerek do wytwarzania moczu, a także w wyniku obecności czynników osmotycznie czynnych (glukoza, mannitol, glicyna).

Stężenie osmolalności surowicy pomaga ocenić nadmierne lub zbyt małe wytwarzanie oraz zagęszczanie moczu. Badanie krwi wykonuje się w przypadku podejrzenia połknięcia substancji trujących, głównie w zatruciach metanolem i glikolem etylenowym. Stosowane jest także w celu monitorowania hiponatremii lub leczenia środkami aktywnymi osmotycznie, jak na przykład mannitolem. Przy ich stosowaniu ważne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu sodu we krwi.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze