Otrzewna – charakterystyka, przyczyny i leczenie zapalenia otrzewnej
Zapalenie otrzewnej to stan zagrożenia dla życia człowieka, który wymaga natychmiastowej interwencji chirurga. Nie wolno leczyć się samodzielnie, stosując leki przeciwbólowe czy rozkurczowe. Konieczna jest operacja, w czasie której usuwa się przyczynę schorzenia. Sprawdź, jakie są objawy zapalenia otrzewnej.
1. Gdzie jest otrzewna?
Otrzewna to przezroczysta i gładka błona surowicza, która pokrywa ściany jamy brzusznej i miednicy (otrzewna ścienna), a także ulokowane w nich narządy (otrzewna trzewna). Jest mocno unaczyniona i unerwiona.
Miejsce, w którym otrzewna ścienna przechodzi w trzewną (tam, gdzie schodzi ze ścian jamy brzucha na narządy), określa się mianem krezki. Pomiędzy nimi znajduje się przestrzeń wypełniona płynem. U mężczyzn otrzewna jest zamknięta, zaś u kobiet po części otwarta – połączona ze środowiskiem zewnętrznym za pośrednictwem ujścia jajowodu.
Otrzewna jest odpowiedzialna za utrzymanie narządów wewnętrznych we właściwym dla nich położeniu. Pokrywa je w różnym stopniu – ze wszystkich stron lub tylko częściowo. Jeżeli narządy są pokryte otrzewną w całości, mówi się, że są położone wewnątrzotrzewnowo. Do tej grupy organów zalicza się m.in.: żołądek, jelito cienkie, wątrobę, esicę, macicę i jajniki.
Narządy częściowo pokryte otrzewną (pęcherz moczowy, środkowa część odbytnicy są położone śródotrzewnowo. Z kolei nerki, nadnercza i trzustka leżą poza otrzewną.
2. Jakie są objawy zapalenia otrzewnej?
Otrzewna i jej zapalenie jest niebezpieczne dla człowieka – stanowi zagrożenie dla jego życia. Ze względu na przebieg wyróżnia się dwie postaci tej choroby: [rozlane zapalenie otrzewnej] (https://portal.abczdrowie.pl/rozlane-zapalenie-otrzewnej) gdy proces chorobowy obejmuje cały narząd i ograniczone zapalenie otrzewnej.
2.1. Przyczyny zapalenia
Zapalenie otrzewnej to stan zapalny tej błony surowiczej. Rozwija się na skutek zakażenia bakteryjnego lub wskutek przedostania się do jamy otrzewnej niezakażonego płynu ustrojowego, na przykład żółci, soku żołądkowego lub krwi.
Do zapalenia otrzewnej może przyczynić się perforacja narządów przewodu pokarmowego (jest to najczęstszy powód tego stanu chorobowego). Ponadto jako przyczynę zapalenia wskazuje się przebicie ropnia (na przykład ropnia wątroby lub ropnia śledziony) do jamy otrzewnej.
Stan zapalny otrzewnej może być spowodowany zapaleniem wyrostka robaczkowego, ostrym zapaleniem pęcherzyka żółciowego lub ostrym zapaleniem trzustki.
Czynnikiem powodującym rozwój tej choroby może być zakażenie powstałe na skutek urazu (na przykład postrzału) lub jako powikłanie po operacji. Zapalenie otrzewnej mogą wywołać także choroby narządów płciowych, na przykład pęknięcie torbieli jajnika lub przedziurawienie macicy.
2.2. Jak boli zapalenie?
W przebiegu zapalenia otrzewnej dominuje ból brzucha, który uniemożliwia poruszanie się. Każda próba ruchu wiąże się z silnymi dolegliwościami, dlatego też chora osoba najczęściej przyjmuje pozycję leżącą z wyprostowanymi lub podkulonymi nogami. Inny objaw zapalenia otrzewnej to wyraźne zwiększenie obwodu brzucha.
Chory skarży się również na czkawkę i wzdęcia. Dodatkowo ma problemy z wypróżnianiem, następuje bowiem zatrzymanie stolca. Dla tego stanu zapalnego typowa jest gorączka sięgająca 40 stopni Celsjusza, wymioty i dreszcze. Organizm pacjenta jest osłabiony, a jego tętno słabo wyczuwalne.
Zobacz także:
2.3. Jak leczy się zapalenie otrzewnej?
Osoba, u której wystąpiły objawy zapalenia otrzewnej, musi jak najszybciej trafić do szpitala. Jeżeli leczenie nie zostanie podjęte natychmiast po pojawieniu się symptomów chorobowych, może dojść do sepsy, ostrej niewydolności nerek i wątroby, a w konsekwencji do śmierci chorego.
Jeśli u pacjenta stwierdzi się obecność objawu Blumberga (słaby ból w odpowiedzi na nacisk powłok brzucha, który staje się ostry i przybiera na sile, gdy lekarz nagle zwalnia ucisk), w placówce medycznej lekarz przeprowadza szereg badań.
Dla postawienia diagnozy zapalenia otrzewnej właściwe jest badanie krwi. Pomocne będzie również zdjęcie RTG i USG jamy brzusznej oraz tomografia komputerowa.
Po stwierdzeniu zapalenia otrzewnej przeprowadza się operację, w czasie której lekarz eliminuje przyczynę choroby. Dodatkowo stosuje się antybiotykoterapię, uzupełnia się niedobór elektrolitów i podaje się choremu leki przeciwbólowe. Powikłanie po zapaleniu otrzewnej to m.in. niedrożność jelit.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.