Trwa ładowanie...

Polio (choroba Heinego-Medina) - objawy, szczepienie, leczenie

 Paula Jakubasik
06.04.2021 18:03
Polio może być chorobą śmiertelną lub doprowadzić do trwałego kalectwa.
Polio może być chorobą śmiertelną lub doprowadzić do trwałego kalectwa. (123rf.com)

Polio, czyli choroba Heinego-Medina jest wywoływana przez wirusa, którym można się zarazić drogą pokarmową. W Europie szeroko rozpowszechnione są szczepienia, dlatego praktycznie nie spotyka się polio w tej części świata. Często jednak chorują na nią dzieci w ubogich krajach Azji i Afryki. Choroba Heinego-Medina może wystąpić też u nieszczepionych dzieci, które były za granicą i miały kontakt z zanieczyszczoną wodą lub żywnością. Polio może przebiegać bezobjawowo, doprowadzić do paraliżu lub śmierci. Co to jest polio i gdzie występuje? Jakie są objawy i rodzaje polio? Czy szczepienie chroni przed zachorowaniem? Jak wygląda leczenie choroby Heinego-Medina?

spis treści

1. Co to jest polio?

Polio to inaczej choroba Heinego-Medina, nagminne porażenie dziecięce lub nagminne zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego. W Polsce potocznie jest określona jako heinemedina.

Polio to ostra choroba zakaźna, którą wywołują trzy typy wirusów polio, które w 1948 roku wyizolował Jonas Salk. Choroba przenosi się drogą pokarmową.

Zobacz film: "Wirus polio wrócił"

Spożycie skażonego jedzenia lub wypicie zanieczyszczonej wody może skutkować wystąpieniem choroby Heinego-Medina. Wirusy po dostaniu się do organizmu mnożą się w jelitach, a następnie przenoszą się na węzły chłonne i do krwi.

Ten stan określa się jako wiremia pierwotna. Zdarza się, że występuje nasilona wiremia wtórna, czyli polio rozsiewa się po całym ciele. Choroba może zaatakować różne narządy, na przykład układ krwionośny, mózg czy kręgosłup.

Może wystąpić porażenie mięśni i trwałe kalectwo. Polio jest powszechne w rejonach, gdzie ludzie nie są szczepieni. W 2001 roku Światowa Organizacja Zdrowia stwierdziła, że mieszkańcy Europy są bezpieczni i nie zagraża im choroba Heinego-Medina.

Jest to zasługa obowiązkowych szczepień wykonywanych zgodnie z programem PSO. Zachorowania na polio w Polsce mogą się zdarzyć, jeżeli rodzice unikali szczepień swoich potomków z powodu zaniedbania lub innych poglądów. Choroba szczepionego dziecka występuje bardzo rzadko.

Zobacz także:

2. Gdzie występuje polio?

Polio pojawia się w ubogich krajach Afryki i Azji (głównie w Indiach, Pakistanie, Afganistanie i Nigerii). Pojedyncze przypadki zachorowań występują w Kenii, Etiopii, Syrii, Kamerunie, Somalii i w Izraelu.

Polio w Polsce jest rozpoznawane pod postacią porażenia wiotkiego, a zarażenie najczęściej ma miejsce poza granicami kraju. W 2013 roku rozpoznano 39 przypadków choroby Heinego-Medina.

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że zachorowań na polio będzie więcej ze względu na turystykę oraz napływ imigrantów. Zagrożeniem jest również Ukraina, gdzie ze względu na sytuację polityczną szczepienia mogą być pomijane.

3. Porażenie poronne

W 90% polio przebiega bez żadnych objawów. Zakażenie wirusem może oznajmiać też kilka symptomów, które organizm zwalcza samodzielnie. Mówi się wtedy o porażeniu poronnym, a typowe objawy to:

  • gorączka poniżej 39 stopni,
  • gorączka, utrzymująca się 1-3 dni,
  • biegunka,
  • ból gardła,
  • wymioty,
  • brak apetytu,
  • osłabienie,
  • dreszcze.

Ciężkie stadium polio to postać porażenna, która obejmuje 0,5-1% zachorowań. Wirus atakuje przednie rogi rdzenia kręgowego, niszczy neurony ruchowe i doprowadza do paraliżu ciała.

Proces trwa mniej niż 48 godzin, a często zaistniałe zmiany są nieodwracalne. Porażenie dotyczy kończyn dolnych lub górnych, jest niesymetryczne.

Wiąże się z zanikiem mięśni i deformacją ciała. Objawy postaci porażennej to:

  • gorączka,
  • ból głowy,
  • problemy z oddychaniem,
  • duszności w klatce piersiowej,
  • skrócony oddech,
  • po 7-14 dniach objawy podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych.

W niektórych przypadkach następuje porażenie mięśni oddechowych, które bez pomocy lekarza kończy się śmiercią. Podobnie jest w przypadku zaatakowania mózgu.

Postać porażenna polio najczęściej występuje u starszych dzieci, dorosłych, osób w ciąży oraz u pacjentów po przeszczepach.

Niekiedy zdarza się też zespół post-polio, który doprowadza do porażenia mięśni nawet 20-30 lat po zakażeniu wirusem.

4. Rodzaje choroby

Można wyróżnić kilka rodzajów choroby Heinego-Medina. Różnią się one objawami, przebiegiem zakażenia oraz konsekwencjami. Rodzaje polio to:

  • postać bezobjawowa - podczas większości zakażeń nie pojawiają się żadne dolegliwości,
  • porażenie poronne - organizm sam zwalcza objawy grypopodobne,
  • jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - występuje u 1% pacjentów, zwykle ustępuje samoistnie,
  • postać porażenna - paraliż ciała, obejmujący kończyny górne lub dolne,
  • postać rdzeniowa - osłabienie siły mięśniowej kończyn, tułowia lub układu oddechowego,
  • postać mózgowa - gorączka, pobudliwość ruchowa, senność, zaburzenia świadomości, drgawki i sztywność mięśni,
  • postać opuszkowa - częściej pojawia się u dorosłych, jest to porażenie układu oddechowego, krążenia i nerwów czaszkowych,
  • postać opuszkowo-rdzeniowa - wirus atakuje rdzeń kręgowy oraz podstawę mózgu,
  • zapalenie mózgu - pojawia się bardzo rzadko i jest śmiertelne,
  • zespół poporażenny - czyli zespół post-polio, występuje po 25-30 latach po zakażeniu.
6 szczepionek dla dorosłych, które mogą uratować ci życie
6 szczepionek dla dorosłych, które mogą uratować ci życie [9 zdjęć]

Szczepienia kojarzą nam się głównie z dziećmi, ale istnieją także szczepionki dla dorosłych, które mogą

zobacz galerię

5. Szczepienie przeciwko wirusowi polio

Szczepienia obowiązkowe przeciwko wirusowi polio podaje się w kilku dawkach. Pierwsza składa się z zabitych komórek wirusa, które są podawane domięśniowo na przełomie 3 i 4 miesiąca życia.

Druga i trzecia dawka jest doustna i zawiera żywe komórki wirusa, po jej spożyciu dziecko przez godzinę nie powinno jeść surowych owoców i pić soków. Powinna zostać zażyta między 16. a 18. miesiącem życia.

Kolejno w wieku 6 lat odbywa się pojedyncze szczepienie przypominające. W Polsce jest stosowana tak zwana szczepionka Salka IPV, czyli Inactivated Poliovirus Vaccine. Składa się z trzech szczepów zabitych wirusów polio, typu I, II lub III.

Po jej zaaplikowaniu w organizmie rozpoczyna się tworzenie przeciwciał, które chronią przed zachorowaniem.

6. Leczenie przyczynowe polio

Nie istnieje leczenie przyczynowe polio. Terapia polega jedynie na złagodzeniu objawów i jej celem jest poprawienie komfortu życia chorego.

Leczenie polio opiera się na odpoczynku, wyrównaniu poziomu elektrolitów oraz stosowaniu leków przeciwgorączkowym oraz przeciwbólowych.

W przypadku porażenia mięśni ważna jest regularna rehabilitacja, która zapobiega zesztywnieniu kończyn.

Często stosowane są aparaty ortopedyczne, które podtrzymują stawy. Niekiedy chory jest kierowany na operacje, na przykład w przypadku zapadnięcia kręgosłupa.

Osoby leżące mają dodatkowo podawane środki, zmniejszające ryzyko choroby zakrzepowo-żylnej oraz gimnastykę oddechową. Natomiast pacjenci z porażeniem mięśni oddechowych korzystają z respiratorów.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze