Położnicze badanie USG
Badanie USG to jedno z podstawowych badań, służących do oceny stanu płodu. Pozwala na dokładną obserwację małego człowieka na każdym etapie jego rozwoju. Umożliwia ustalenie dokładnego wieku ciążowego, przybliżonej masy płodu, rozpoznanie płci oraz, co najważniejsze, na jego podstawie można stwierdzić, czy dziecko jest zdrowe i rośnie prawidłowo. Z drugiej strony, ultrasonografii używa się do poszukiwania chorób genetycznych i innych zaburzeń, mogących wpływać na stan zdrowia dziecka.
1. Kiedy wykonuje się USG płodu?
Wykonanie badania USG w określonym momencie dostarcza niezwykle cennych informacji. W ciąży prawidłowej badanie należy przeprowadzić 3-krotnie (w każdym trymestrze) – między 11. a 14. tygodniem, między 18. a 22. tygodniem oraz między 28. a 32. tygodniem. Jeżeli natomiast u kobiety lub płodu stwierdzono jakieś nieprawidłowości (np. nadciśnienie, cukrzycę, krwawienie z dróg rodnych, wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrostu płodu), badanie ultrasonograficzne będzie powtarzane częściej, przy dużym zagrożeniu nawet co kilka dni.
2. USG we wczesnej ciąży (5-11 tydzień)
Nie jest wykonywane rutynowo. Przeprowadza się je przy zagrożeniu poronieniem, czyli gdy u kobiety pojawiło się krwawienie z dróg rodnych lub bóle podbrzusza. W tak wczesnej ciąży w badaniu można ocenić obecność jaja płodowego, liczbę zarodków, dokładny wiek ciążowy i czynność serca płodu. W tym okresie wszystkie struktury embrionalne są bardzo małe, co praktycznie uniemożliwia rozpoznanie wad wrodzonych, poza dużymi nieprawidłowościami (np. bezczaszkowiec). O wysokim ryzyku utraty ciąży mogą świadczyć spowolniony wzrost i nieregularny kształt jaja płodowego, zbyt wolne bicie serca oraz obecność krwiaków.
3. USG w pierwszym trymestrze (11-14 tydzień)
Przy prawidłowo rozwijającej się ciąży to czas na pierwsze badanie USG. Nareszcie możemy zobaczyć, jak się ma nasz maluszek. Najpierw sprawdza się, czy jajo płodowe jest prawidłowo zbudowane oraz ich liczbę. Może się okazać, że los obdarzył nas podwójnym szczęściem. W przypadku bliźniąt niezwykle istotne jest, czy mają oddzielne błony płodowe. Przy wspólnych błonach i/lub łożysku ciążę uznaje się za podwyższonego ryzyka. Wiąże się to z większym zagrożeniem dla płodów, a co za tym idzie częstszymi badaniami. Po ocenie budowy jaja sprawdza się czynność serca płodu. Nieprawidłowa praca tego narządu może świadczyć o obecności chorób genetycznych lub wad wrodzonych serca. Wówczas należy rozszerzyć diagnostykę o bardziej specjalistyczne badania.
Kolejnym ważnym elementem USG I trymestru jest ocena wieku ciążowego. To ostatni moment, kiedy można tego dokonać z dużą dokładnością. W tym celu bada się długość ciemieniowo-siedzeniową (CRL), czyli odległość od czubka głowy do końca tułowia. Następnie sprawdza się, czy płód ma prawidłową budowę. Dokładnie obserwuje się wszystkie części jego ciała, możliwe do uwidocznienia w tym wieku. Na koniec poszukuje się objawów, mogących znaczyć o obecności zaburzeń strukturalnych, takich jak bezmózgowie czy przepuklina mózgowa oraz wad genetycznych. Za występowaniem zespołów genetycznych przemawia zwiększona przezierność karkowa (NT) i brak kości nosowej (NB). Należy jednak pamiętać, że cechy świadczące o wysokim ryzyku zespołu Downa nie potwierdzają występowania choroby, lecz są wskazaniem do wykonania dokładniejszych badań.
4. USG w 2 trymestrze (18-22 tydzień)
Ma bardzo duże znaczenie dla oceny rozwoju płodu. W tym czasie można już uwidocznić wszystkie ważne dla życia narządy. Obserwuje się mózg, serce, płuca, jamę brzuszną i jej organy. Dokładnie ogląda się twarz (oczodoły, nos, szczękę, żuchwę i podniebienie), szyję, ręce, nogi oraz kości. Na życzenie rodziców można spróbować określić płeć. Na tym etapie wykrywa się większość wad wrodzonych. Rozpoznanie nieodwracalnych uszkodzeń, nie dających szans na dalsze przeżycie dziecka, umożliwia zakończenie ciąży. Stwierdzenie wady serca płodu umożliwia jej leczenie już w trakcie ciąży lub po narodzeniu. Pozwala to lekarzom i rodzicom na odpowiednie przygotowanie się na tę chwilę. Poród odbywa się w specjalistycznym ośrodku, w którym zostanie przeprowadzona operacja w pierwszych dniach życia dziecka. Dużą rolę odgrywa pomiar poszczególnych części ciała płodu. Na tej podstawie określa się jego przybliżoną masę. O patologii świadczy zbyt mała lub duża wielkość. W takim przypadku należy rozszerzyć diagnostykę.
W II trymestrze dokładnie ogląda się łożysko i pępowinę. Sprawdzana jest lokalizacja i dojrzałość łożyska. Na tym etapie można rozpoznać jego przodowanie (nieprawidłowe położenie – zbyt blisko ujścia wewnętrznego szyjki macicy). Oznacza to duże ryzyko krwawienia oraz konieczność rozwiązania ciąży cięciem cesarskim zaraz po uzyskaniu przez płód dojrzałości do życia poza organizmem mamy. W pępowinie oceniamy ilość naczyń oraz jej ogólny kształt. Zaburzenia w tym obszarze mogą oznaczać zagrożenie dla płodu lub obecność u matki chorób indukowanych ciążą. Kolejnym istotnym elementem jest pomiar ilości płynu owodniowego. Zbyt mała lub duża jego ilość często współistnieje z wadami płodu.
5. USG w III trymestrze (28-32 tydzień)
To zazwyczaj ostatnie badanie ultrasonograficzne. Sprawdzane są podobne parametry jak w II trymestrze. Ocenia się wzrastanie płodu i rozwój poszczególnych narządów. Określa się przybliżoną masę dziecka. Dużą wagę przykłada się też do łożyska i ilości płynu owodniowego. Jeżeli wszystko jest w porządku, życzymy mamie udanego porodu.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.