Probiotyki i prebiotyki
W żywności występują naturalne substancje posiadające zdolność stymulacji rozwoju organizmów probiotycznych. Są to tzw. prebiotyki. Są to odporne na działanie enzymów trawiennych składniki pokarmowe, korzystnie oddziałujące na organizm człowieka. Stanowią one niejako pożywkę dla bakterii.
Produkty lecznicze zawierające w swoim składzie probiotyk i prebiotyk zwane są synbiotykami. Oba składniki oddziałują na organizm człowieka synergicznie (ze „zdwojoną siłą").
1. Skład mikrofolory jelitowej
Ciało dorosłego człowieka składa się z ponad 10 bilionów komórek. Ilość komórek mikroorganizmów w organizmie ludzkim jest dziesięciokrotnie wyższa. W skład mikroflory jelita wchodzą liczne bakterie, a także grzyby i pierwotniaki. Organizmy te żyją w przewodzie pokarmowym człowieka na zasadzie korzystnej symbiozy.
Do najważniejszych funkcji mikroflory należy:
- pobudzanie układu odpornościowego do zwalczania drobnoustrojów chorobotwórczych,
- fermentacja niektórych składników pożywienia,
- regulacja pracy jelit,
- produkcja witamin (z grupy B, a także witaminy H, K).
2. Mikroorganizmy probiotyczne
Bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus)
Pod wpływem bakterii z tego rodzaju, następuje przemiana węglowodanów do kwasu mlekowego z wytworzeniem energii. Proces ten zachodzi w warunkach beztlenowych (fermentacja) i odgrywa dużą rolę w produkcji przetworów mlecznych. Najważniejsze szczepy probiotyczne bakterii kwasu mlekowego, to:
Lactobacillus casei
- skuteczne w przypadku biegunki rotawirusowej u dzieci, biegunki poantybiotykowej, biegunki podróżnych oraz biegunki wywołanej bakterią Clostridium,
- zapobiegają alergii pokarmowej, alergii atopowej oraz zakażeniom wirusowym (przyczynia się do rozwoju limfocytów Th1, odpowiedzialnych za wystąpienie tzw. odpowiedzi komórkowej organizmu - jako reakcji na ciała obce wewnątrzkomórkowe, np. wirusy),
- mają właściwości antynowotworowe (zmniejsza aktywność tzw. enzymu beta-glukuronidazy, powstałego w przewodzie pokarmowym; enzym ten hamuje metabolizm estrogenów, co powoduje ich kumulację w organizmie kobiety i sprzyja powstawaniu nowotworów).
Lactobacillus rhamnosus
- skuteczne w biegunkach infekcyjnych,
- stosowane w stanach zapalnych jelit,
- rozkładają aminokwas argininę z wytworzeniem tlenku azotu (NO), który hamuje rozwój innych bakterii,
- regulują pracę jelit.
Lactobacillus acidophilus
- posiadają zdolność przekształcania cukru mlekowego (laktozy) w kwas mlekowy (stosowane przy nietolerancji mleka),
- uczestniczą w produkcji witaminy PP, B6 oraz kwas foliowy,
- kontrolują niepożądany rozrost grzyba Candida albicans.
Bakterie z rodzaju Bifidobacterium
- zwalczają biegunkę i alergie pokarmowe,
- zapobiega uczuciom wzdęcia.
Drożdże Saccharomyces boulardii
- unieczynniają toksyny bakteryjne,
- stymulują układ odpornościowy (pobudzają wytarzanie tzw. immunoglobulin A – są to przeciwciała niedopuszczające do zasiedlenia błon śluzowych przez drobnoustroje chorobotwórcze),
- skuteczne w biegunkach przewlekłych w AIDS.
3. Produkty prebiotyczne
Składniki pokarmowe ułatwiające kolonizację organizmów probiotycznych to białka, tłuszcze i węglowodany (oligosacharydy i polisacharydy). Po dostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka, bakterie jelitowe rozkładają je do kwasów tłuszczowych oraz substancji o właściwościach antybiotycznych, zwanych bakteriocynami. W preparatach aptecznych dostępnych jest wiele prebiotyków (najczęściej w połączeniach z probiotykami). Wśród nich należy wymienić: inulinę, fruktooligosacharydy (FOS), mannanooligosacharydy (MOS), laktuloza. Prebiotyki można znaleźć również w żywności (gł. w warzywach takich, jak szparagi, cebula).
Oprócz funkcji „pomocniczej", jaką spełniają wobec organizmów probiotycznych, prebiotyki wykazują również wiele innych korzystnych cech:
- obniżają również poziom frakcji LDL cholesterolu we krwi (tzw. zły cholesterol),
- pomagają w zwalczaniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
- niwelują rakotwórcze toksyny wydzielane przez bakterie gnilne bytujące w przewodzie pokarmowym człowieka.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.