Suplementacja jako uzupełnienie żywienia kobiet ciężarnych
Ciąża to stan fizjologiczny, który charakteryzuje się zwiększonym zapotrzebowaniem na określone składniki odżywcze. Odpowiedni sposób żywienia jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju dziecka, jak również dla zdrowia kobiety ciężarnej.
Dostarczenie niezbędnych ilości pokarmów o wysokiej wartości żywieniowej w bardzo dużym stopniu przyczynia się do właściwego przebiegu całego okresu ciąży.
Suplementacja stanowi nieodłączny element żywienia kobiet ciężarnych. Z całą pewnością wspomaga pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na określone składniki pokarmowe. Jednocześnie należy również podkreślić, że suplementacja jest wyłącznie uzupełnieniem odpowiednio zbilansowanej diety. I to właśnie naturalne produkty powinny być podstawowym i najważniejszym źródłem makro- i mikroskładników. Poniżej skupimy się na charakterystyce suplementacji wybranych składników odżywczych.
1. Kwas foliowy w diecie ciężarnych
Kwas foliowy jest jednym z najważniejszych składników diety kobiety ciężarnej. Jego odpowiednie spożycie pomaga w uniknięciu powstawania wrodzonych wad układu nerwowego dziecka. Dodatkowo, wyniki badań pokazują, że dostateczna ilość kwasu foliowego zmniejsza ryzyko przedwczesnych porodów. Suplementację kwasem foliowym zaleca się jeszcze przed zajściem w ciążę. Dane zaczerpnięte z literatury wskazują, aby był to co najmniej 6-tygodniowy okres poprzedzający zapłodnienie. Towarzystwa żywieniowe sugerują dostarczanie ok. 600 ug kwasu foliowego na dobę, z czego 400 ug powinno pochodzić z suplementów diety. Warto zauważyć, że kwas foliowy przyjmowany w formie suplementu jest znacznie lepiej przyswajalny przez organizm człowieka, niż spożywany z dietą. Nie zmienia to jednak faktu, że naturalne pożywienie jest jego bardzo ważnym źródłem!
2. Żelazo w diecie ciężarnych
Stwierdza się, że w całym okresie ciąży dochodzi do niedoboru żelaza u aż 30-40% kobiet. Zbyt mała zawartość żelaza w organizmie jest przyczyną powstawania niedokrwistości.
Stan obniżonego poziomu żelaza może powodować ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrastania płodu, czy też wpływać na zaburzenie funkcjonowania układu odporności dziecka. Ocenia się, że niestety tylko ok. 40-80% kobiet ciężarnych w Polsce pokrywa wraz z dietą zapotrzebowanie na ten składnik mineralny. Powszechnie zaleca się suplementację żelaza w dawce 27 mg na dobę. Stosowanie suplementów żelaza może powodować efekty uboczne, takie jak nudności, zaparcia czy też nasilenie objawów choroby wrzodowej – wówczas należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Wprowadzenie żelaza do diety w postaci suplementów zaleca się w okresie I i II trymestru ciąży.
3. Witamina D w diecie ciężarnych
U noworodków kobiet ciężarnych spożywających odpowiednie ilości witaminy D zauważono rzadsze występowanie niskiej masy urodzeniowej.
Zapotrzebowanie na witaminę D ustala się na poziomie 5-15 ug na dobę. Należy zaznaczyć, że witamina D w 80% jest syntetyzowana pod wpływem promieni słonecznych, zaś tylko 20% dostarczane jest wraz z pożywieniem. Tym samym, jeśli nie istnieją przeciwwskazania, zaleca się wystawianie przedramion i nóg na słońce przez ok. 15 minut dziennie, bez stosowania kremów o wysokim filtrze.
4. Jod w diecie ciężarnych
O tym mikroskładniku bardzo często zapominana się podczas ustalania planu suplementacji oraz komponowania jadłospisów. Również nie każdy suplement mineralno-witaminowy zawiera jod. W trakcie ciąży rośnie zapotrzebowanie na ten składnik odżywczy. Wiele przeprowadzonych badań wskazuje, że jego niedobór może być przyczyną poronień, wad wrodzonych płodu, kretynizmu. Stwierdzono także wyższy odsetek martwych płodów u kobiet niedostarczających jego odpowiednich ilości. Zapotrzebowanie na jod u kobiet ciężarnych wynosi ok. 200-350 ug dziennie. Suplementacja jodem jest szczególnie ważna u kobiet zamieszkujących tereny górskie. Podobnie jak w przypadku kwasu foliowego, zaleca się podawanie jodu (w postaci jodku potasu) w okresie planowania ciąży, w dawce ok. 50 ug na dobę.
5. Kwasy omega-3 w diecie ciężarnych
Coraz więcej doniesień naukowych wskazuje na korzyści wynikające z suplementacji kwasami omega-3. Niejednokrotnie wykazano, że u kobiet spożywających zalecane ilości tych kwasów zmniejsza się ryzyko przedwczesnych porodów oraz niskiej masy urodzeniowej noworodków. Rzadziej również występują stany przedrzucawkowe. Niestety kobiety ciężarne nie dostarczają wraz z pożywieniem niezbędnych ilości kwasów tłuszczowych omega-3. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne określiło zapotrzebowanie na ten składnik na poziomie 200-300 mg DHA dziennie lub nawet do 400-600 mg DHA w przypadku kobiet, które nie spożywają ryb.
Jak już wcześniej wspomniano, w przebiegu ciąży rośnie zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Jednakże wzrost zapotrzebowania na nie jest różny w zależności od rodzaju samego składnika czy też stanu zdrowia kobiety. Niektóre ze składników jesteśmy w stanie spożyć w niezbędnych ilościach dzięki stosowaniu dobrze zbilansowanej diety. W przypadku, gdy nasz sposób żywienia jest niewystarczający, aby zaopatrzyć organizm w określone składniki, należy zastosować suplementację, która jest nieodłącznym, ale wyłącznie uzupełniającym elementem żywienia kobiet ciężarnych. Należy jeszcze raz podkreślić, że najważniejszym czynnikiem żywieniowym jest odpowiednio zbilansowana dieta. Ważnym jest także, aby wspomnieć, że nadmierne stosowanie suplementów diety niesie ze sobą ryzyko pojawienia się wielu efektów ubocznych w wyniku przedawkowania określonych składników lub ograniczenia ich wchłaniania. Zarówno dobór, jak i dawka poszczególnych suplementów muszą zostać skonsultowane z lekarzem lub dietetykiem, gdyż zależy to od wielu indywidualnych czynników.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.