Test wrażliwości na insulinę
Działanie insuliny jest wysoko specjalistycznym badaniem, umożliwiającym precyzyjne określenie podatności tkanek organizmu na działanie tego hormonu. Badanie to wykonuje się głównie w ośrodkach specjalistycznych i placówkach naukowych. Mniej wyrafinowanym testem, który także daje dużo informacji klinicznych na temat wrażliwości na insulinę jest pomiar tego hormonu na czczo. Ze względu na coraz większą liczbę osób chorych na cukrzycę, wykonywanie badania jest coraz częstsze.
1. Na czym polega działanie insuliny?
Insulina jest hormonem białkowym produkowanym i wydzielanym przez komórki beta trzustki. Insulina reguluje gospodarkę węglowodanową, lipidową i białkową. Oznacza to, że hormon ten powoduje nie tylko spadek stężenia glukozy we krwi, ale jest też jedną z substancji o silnym działaniu anabolicznym, tzn. powodującym rozbudowę tkanek.
Bodźcem do wydzielania insuliny jest przede wszystkim wzrost poziomu cukru we krwi (a także samo pojawienie się jej w przewodzie pokarmowym). W związku z czym, poziom
stężenia insuliny rośnie po posiłku i powoduje obniżenie się stężenia glukozy.
W cukrzycy dochodzi albo do zahamowania syntezy insuliny przez komórki beta trzustki - w wyniku zniszczenia wysp trzustkowych (np. przez proces autoimmunologiczny w cukrzycy typu 1 ) lub z powodu wzrostu oporności tkanek obwodowych na działanie tego hormonu. Stan taki ma miejsce u pacjentów z cukrzycą typu 2 .
2. Na czym polega metoda oznaczania wrażliwości na insulinę?
Najdokładniejszą metodą jest z ang. hyperinsulinemic clamp technique (hiperinsulinowa klamra glikemiczna), która polega na podawaniu insuliny i glukozy z jednoczesnym oznaczaniem glikemii co ok. 4 minuty. W trakcie badania cukrzycy insulina podawana jest w dożylnym wlewie w stałej dawce. Test polega na oznaczeniu ilości zużytej glukozy, która podawana jest w takiej ilości, by nie doprowadzić do hipoglikemii. Poprzez regulację stężenia insuliny można skoncentrować się głównie na wrażliwości na insulinę mięśni i tkanki tłuszczowej (wysokie dawki insuliny) lub wątroby (niższe dawki).
Jak już wspomniano, jest to metoda naukowa, stosowana w wysoko wyspecjalizowanych ośrodkach. Wiąże się ona z koniecznością używania specjalnych programów komputerowych, obecnością doświadczonego personelu, w związku z tym nie jest rutynowo stosowana.
3. Pomiar stężenia insuliny na czczo
Hiperinsulinowa klamra glikemiczna jest niezwykle dokładną metodą oznaczania insulinooporności, ale mało praktyczną. Znacznie prostszym badaniem jest natomiast pomiar stężenia insuliny na czczo, który dokonuje się na podstawie badań morfologii krwi. Badania krwi są najprostszą metodą oznaczania stężenia insuliny w surowicy.
3.1. Kiedy wykonuje się pomiar stężenia insuliny?
Lekarz zleca pomiar insuliny na czczo, gdy pacjent wykazuje cechy niedocukrzenia bez uchwytnej przyczyny, miał zlecony test obciążenia glukozą, który wyszedł nieprawidłowo, a także przy podejrzeniu rzadkiego guza, produkującego insulinę - wyspiaka - lub nadwrażliwości na insulinę.
Badanie to wykonuje się też czasem u pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2, by ocenić czy można kontynuować leczenie doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi (które pobudzają syntezę własnej insuliny), czy konieczne jest przejście na leczenie insuliną, podawaną zewnętrznie.
4. O czym może świadczyć obniżona wrażliwość na insulinę?
Obniżona wrażliwość na insulinę występuje u osób otyłych, przyjmujących leki sterydowe, a także chorych na zespół policystycznych jajników. Co ciekawe, poziom glukozy we krwi tych pacjentów może być prawidłowy lub tylko lekko podwyższony. Obniżoną wrażliwość na insulinę uznaje się za stan przedcukrzycowy, który jest sygnałem alarmowym. Jako że sytuacja taka występuje głównie u pacjentów otyłych, możliwe jest jej odwrócenie poprzez utratę masy ciała i wzrost aktywności fizycznej.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.