Tkanka tłuszczowa - rodzaje i funkcje. Jak walczyć z jej nadmiarem?
Tkanka tłuszczowa kojarzy się przede wszystkim z nadmiernymi kilogramami, ale w naszych organizmach występuje ona pod wieloma postaciami, z czego nie wszystkich powinniśmy się pozbyć. Nie wszystkie jej rodzaje są bowiem naszym wrogiem. Przeciwnie - tkanka tłuszczowa spełnia w organizmie szereg istotnych ról. Zobacz, jakie są jej najważniejsze funkcje i jak dbać o to, aby zachować jej odpowiednią ilość.
1. Co to jest tkanka tłuszczowa?
Tkanka tłuszczowa zaliczana jest do tkanek łącznych i znajduje się głównie w warstwie podskórnej. U zdrowego człowieka poziom tkanki tłuszczowej mieści się na poziomie 20% całkowitej masy ciała. W przypadku kobiet jest to przedział 20-25%, natomiast u mężczyzn nieco mniej - od 15 do 20%.
Tkanka tłuszczowa zlokalizowana jest głównie na brzuchu, udach, klatce piersiowej, a także na ramionach. Jej umiejscowienie może różnić się w zależności od uwarunkowań, takich jak płeć, wiek, prowadzony tryb życia, a także uwarunkowania genetyczne (np. rodzinna skłonność do otyłości brzusznej).
1.1. Funkcje tkanki tłuszczowej
Wbrew pozorom tkanka tłuszczowa spełnia bardzo istotne role w ludzkim organizmie. Nie jest tylko odpowiedzialna za nadwagę, ale przede wszystkim za magazynowanie składników odżywczych oraz za utrzymywanie prawidłowej termoizolacji.
Tkanka tłuszczowa ułatwia także wchłanianie niektórych witamin, a dodatkowo wspiera funkcjonowanie układu hormonalnego i procesy metaboliczne. Jej funkcje zależą w dużej mierze od rodzaju.
2. Rodzaje tkanki tłuszczowej
Wyróżnia się dwa typy tkanki tłuszczowej:
- tkanka biała
- tkanka brunatna (brązowa)
Każda z nich jest tak samo ważna i spełnia odpowiednie funkcje, ale aby zachować szczupłą sylwetkę i zdrowy organizm, między nimi musi być zachowana odpowiednia równowaga.
2.1. Biała tkanka tłuszczowa
Biała tkanka tłuszczowa jest nazywana także żółtą, bo to jej rzeczywisty kolor. To ona odpowiada za występowanie otyłości, jeśli w organizmie będzie jej za dużo. Nie oznacza to jednak, że jest niepotrzebna. Biała tkanka tłuszczowa magazynuje energię i chroni narządy wewnętrzne przed mechanicznymi uszkodzeniami. Dodatkowo biała tkanka tłuszczowa odpowiada za tworzenie adipocytów, czyli komórek, które wspierają procesy metaboliczne, a także reguluje ogólną wrażliwość organizmu na insulinę.
2.2. Brązowa (brunatna) tkanka tłuszczowa
Głównym zadaniem brązowej tkanki tłuszczowej jest spalanie tej białej i zamienianie jej na energię. Jej komórki są nieco mniejsze, a odpowiednio pobudzona do działania brunatna tkanka wpływa na utrzymanie prawidłowej masy ciała, z zachowaniem odpowiednich proporcji.
Dodatkowo brunatna tkanka tłuszczowa wytwarza leptynę, czyli hormon sytości. Im więcej nadprogramowych kilogramów mamy, tym bardziej zmniejsza się liczba brązowych komórek tłuszczowych. Mniejszą ich ilość posiadają także osoby, które często narażone są na działanie niskich temperatur, np. poddają się zabiegom krioterapii.
3. Czy mam za dużo tkanki tłuszczowej?
Aby sprawdzić, czy mamy za dużo tkanki tłuszczowej i czy grozi nam nadwaga lub otyłość, warto wykonać pełną analizę składu ciała. Można to zrobić w placówkach medycznych, a także w niektórych klubach fitness oraz na siłowniach. Badanie jest darmowe lub jego koszt jest niewielki (od 20 do 50 złotych). Pacjent staje na specjalnej wadze i łapie dłońmi dwa bolce, przez które przepływa impuls elektryczny o niewielkim nasileniu.
Dzięki temu możemy uzyskać informację o naszej wadze, poziomie tkanki tłuszczowej, zawartości wody w organizmie oraz wartości pełnej masy mięśniowej.
Dużo droższą metodą jest DEXA (Dual Energy X-ray Absorpitometry), czyli skanowanie ciała rentgenem, który w ciągu 10 minut jest w stanie określić zawartość tłuszczu w organizmie, gęstość kości oraz zawartość mięśni.
Oprócz ustalenia ogólnej ilości tłuszczu w ciele, metoda ta pozwala sprawdzić ile tkanki mamy w poszczególnych partiach ciała. DEXA to jedna z najbardziej dokładnych, wiarygodnych i nieinwazyjnych sposobów pomiaru.
Niestety, jej cena jest stosunkowo wysoka. Równie skuteczną, ale tańszą metodą jest ważenie hydrostatyczne. Polega ono na zanurzeniu się w zbiorniku z wodą. Na podstawie ilości wody wylanej ze zbiornika oblicza się gęstość ciała i zawartość tkanki tłuszczowej.
Mimo iż ważenie hydrostatyczne to efektywna metoda pomiaru, konieczność zanurzenia się w wodzie może zniechęcać niektórych do skorzystania z niej.
Mniej kłopotliwa w zastosowaniu jest kabina Bod Pod.To urządzenie wykorzystuje przemieszczenie powietrza w określaniu zawartości tkanki tłuszczowej. Nie trzeba zanurzać się w wodzie, ale konieczne jest zachowanie spokoju i nieruszanie się.
Alternatywa, którą można wykonać w domu, jest zmierzenie swojego obwodu na wysokości pępka. Jeśli przekracza on 80cm, oznacza to, że grozi nam otyłość brzuszna. Wartość przekraczająca 94cm jest sygnałem alarmowym - natychmiast należy zgłosić się do lekarza, przejść na dietę i zacząć treningi odchudzające.
3.1. Wskaźnik BMI a nadmiar tkanki tłuszczowej
Wskaźnik BMI, choć popularny i często wykorzystywany, nie jest miarodajnym źródłem wiedzy na temat składu ciała. Bardzo często osoby wysportowane, z dużą masą mięśniową (np. kulturyści) mają bardzo wysokie BMI, wskazujące nawet na nadwagę czy otyłość, podczas gdy mają bardzo mały procent tkanki tłuszczowej.
Dlatego najlepszym sposobem na sprawdzenie, czy mamy za dużo tkanki tłuszczowej, jest pełna analiza składu ciała.
4. Jak się pozbyć nadmiaru tkanki tłuszczowej?
Podstawą spalenia nadmiernej tkanki tłuszczowej jest zdrowa, zbilansowana dieta redukcyjna oraz aktywność fizyczna. Warto sięgać po sporty, które angażują całe ciało i wspomagają spalanie tłuszczu - trening cardio, pływanie, taniec lub jogging.
Dla osób bardzo otyłych na początku zaleca się szybkie spacery - wystarczy 30 minut dziennie, aby zacząć gubić kilogramy. Warto także postawić na pływanie - woda unosi ciężar ciała, sprawiając, że stawy nie są tak obciążone, a przepłynięcie kilku basenów pozwala spalić mnóstwo kalorii.
Jednocześnie z treningami cardio warto wykonywać treningi siłowe, które pozwolą zwiększyć siłę mięśni i pomogą uzyskać smukłą, jędrną sylwetkę.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
