Wskazania do aferezy

Afereza to zabieg usunięcia z krwi określonego składnika. Służą w tym celu tak zwane separatory komórkowe, czyli specjalne urządzenia przez które przepływa krew pobierana z układu żylnego pacjenta, która zostaje oczyszczana z konkretnego składnika, a następnie wraca z powrotem do chorego. Afereza jest zwykle leczeniem uzupełniającym, stosowanym w początkowym etapie leczenia. Jest ona również szeroko stosowana w krwiodawstwie w celu pobierania preparatów krwiopochodnych oraz w dawstwie macierzystych komórek krwiotwórczych u dawców szpiku. Do uzyskania określonego celu może być konieczne kilkukrotne wykonanie zabiegu zwykle w odstępach kilkudniowych. W krwiodawstwie i u dawców komórek macierzystych zazwyczaj zabieg trwa jeden dzień. Stosuje się go także w celu pobrania określonego rodzaju krwinek od krwiodawców, w celu ich późniejszego przetoczenia.

1. Afereza - wskazania

Wskazania do wykonania aferezy można podzielić na przypadki, kiedy wykonanie aferezy jest:

• zdecydowanie zalecane,
• wykonanie zabiegu wydaje się użyteczne,
• przeprowadzenie zabiegu wydaje się być wątpliwe.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

W pierwszej sytuacji zostało potwierdzone w badaniach klinicznych, że afereza jest skuteczna, czyli przynosi efekt. W drugiej sytuacji wykazano skuteczność tej metody w leczeniu danego schorzenia, jednak są inne sposoby leczenia równie skuteczne jak afereza. W przypadkach wątpliwych nie wykazano, aby wykonanie zabiegu przyniosło pożądany skutek.

2. Rodzaje aferezy

Wyróżnia się kilka rodzajów aferez w zależności od tego jaki składnik jest usuwany i w jakich ilościach:

1. Plazmafereza - gdy usuwane jest osocze, a na jego miejsce podawane jest osocze pobrane wcześniej od zdrowego dawcy lub roztwór ludzkiego białka - albuminy:

• częściowa - usuwana jest tylko część osocza, najczęściej 1-1,5 litra, w jego miejsce podawane są płyny zastępcze;
• całkowita - usunięcie 3-4 litrów osocza i następnie podanie w jego miejsce płynów zastępczych;
• selektywna (perfuzyjna) – po oddzieleniu osocza zostaje ono przefiltrowane w separatorze i usuwany jest z niego pozostaje składnik niepożądany (na przykład toksyna), po czym oczyszczone osocze chorego wraca do jego układu krążenia.

1. Cytafereza - gdy usuwane są poszczególne grupy krwinek:

• erytocytafereza - gdy usuwane są krwinki czerwone;
• trombafereza - gdy usuwane są płytki krwi;
• leukafereza – gdy pobierane są z krwi krwinki białe, a najczęściej jedynie ich określona frakcja.

3. Wskazania w zależności od rodzaju usuwanego składnika

1. Wskazania do plazmaferezy:

• zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP);
• demielinizacyjna polineuropatia IgA i IgG;
• miastenia gravis;
• zespół Guillaina-Barre (postać ciężka);
• zespół Goodpasture’a;
• plamica poprzetoczeniowa;
• immunizacja w układzie Rh (do 10 tygodnia ciąży);
• rodzinna hypercholesterolemia;
• szpiczak plazmocytowy (jedynie ratunkowo).

Są to schorzenia w których wykazano skuteczność metody. W przypadku gwałtownie postępującego kłębuszkowego zapalenia nerek, choroby zimnych aglutynin, zatruciu grzybami wykazano skuteczność hemaferezy porównywalną do innych metod terapeutycznych.

1. Wskazania do cytaferezy:

• poliglobulia (zwiększona liczba krwinek czerwonych) i czerwienica prawdziwa - stosuje się erytroaferezę;
• hiperleukocytoza (znacznie zwiększona liczba białych krwinek głównie w białaczkach) - wykonuje się leukaferezę;
• niedokrwistość sierpowatokrwinkowa - stosuje się erytroaferezę;
• nadpłytkowość - stosowana jest tromboafereza;
• pozyskiwanie macierzystych komórek krwiotwórczych do przeszczepu.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania hemaferezy są jedynie:

• wstrząs,
• skrajnie ciężki stan ogólny chorego,
• istotne zaburzenia krzepnięcia krwi.

Obecnie separatory komórkowe służą między innymi do:

• przeprowadzenia zabiegów hemaferezy leczniczej,
• izolacji krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej,
• zagęszczania i oczyszczania komórek macierzystych znajdujących się we wcześniej pobranym szpiku.

Przy pomocy aferezy produkuje się także koncentraty poszczególnych krwinek, najczęściej krwinek płytkowych (koncentrat krwinek płytkowych z aferezy). Jednak zastosowanie aferezy nie ogranicza się tylko do chorób wywodzących się z układu krwionośnego, ale obejmuje również schorzenia:

• neurologiczne,
• metaboliczne,
• immunologiczne,
• zatrucia.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.