Trwa ładowanie...

Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego – objawy, przyczyny i leczenie

Avatar placeholder
04.01.2024 12:15
Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego powodują różne objawy.
Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego powodują różne objawy. (Adobe Stock)

Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, w skład którego wchodzi rdzeń kręgowy i mózgowie oraz komórki nerwowe, czyli neurony, są bardzo różne. Dają też różnorodne objawy, co w dużej mierze zależy od podłoża problemu. Jakie są najczęstsze przyczyny zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego?

spis treści

1. Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego - przyczyny

Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, na który składa się mózg i rdzeń kręgowy (to centrum kontroli ustroju), może mieć różne przyczyny. Może nią być udar mózgu, nowotwór, stan zapalny struktur mózgowych czy choroby neurodegeneracyjne.

Za patologie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego odpowiada często czaszkowo-mózgowy uraz mechaniczny, na przykład przerwanie ciągłości rdzenia kręgowego wskutek wypadku komunikacyjnego czy nieudanego skoku do wody na główkę. Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego bywają również elementem choroby Parkinsona czy stwardnienia rozsianego (SM).

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Zaburzenia OUN mogą również wystąpić na etapie życia płodowego, podczas lub po porodzie w wyniku niedotlenienia lub urazu mechanicznego. Za patologię może odpowiadać mózgowe porażenie dziecięce, ale i czynniki genetyczne (choroby dziedziczne), fizyczne, chemiczne, środowiskowe oraz zakaźne (np. półpasiec, grypa, toksoplazmoza, różyczka, świnka).

Co to jest ośrodkowy układ nerwowy?

Ośrodkowy układ nerwowy, centralny układ nerwowy (łac. systema nervosum centrale), znany także jako OUN, CUN, CNS (od ang. central nervous system) to chronione przez kręgosłup i kości czaszki centrum zarządzania ustrojem.

W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzi rdzeń kręgowy i mózgowie dzielące się na:

  • rdzeń przedłużony (obecne są w nim ośrodki kierujące odruchami bezwarunkowymi: ośrodki regulujące pracę serca, ciśnienie krwi, oddechowe, odpowiedzialne za żucie, połykanie, wydzielanie śliny, kojarzeniowe słuchu i równowagi oraz koordynacji ruchowej),
  • tyłomózgowie (będące ośrodkiem kontroli, koordynacji i regulacji ruchów, odpowiadającym za utrzymanie równowagi ciała),
  • śródmózgowie (pierwotny ośrodek analizy wzroku i słuchu),
  • międzymózgowie (w którym zlokalizowane są ośrodki termoregulacji, pragnienia, agresji i ucieczki, głodu i sytości, popędu płciowego i instynktu macierzyńskiego),
  • kresomózgowie (dzielące się na płat czołowy oraz ciemieniowy, potyliczny i skroniowy).

2. Objawy zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego

Warto wiedzieć, że ze względu na budowę układ nerwowym człowieka dzieli się na ośrodkowy układ nerwowy (centralny) oraz obwodowy układ nerwowy, który tworzą odchodzące od mózgowia i rdzenia kręgowego nerwy czuciowe i ruchowe.

Ośrodkowy układ nerwowy wpływa na poprawną pracę całego organizmu. Odpowiada za odbiór impulsów nerwowych, które przetwarza i wysyła do efektorów, czyli narządów wykonawczych (komórki i narządy). To dlatego wskutek jego uszkodzenia pojawia się wiele nieprawidłowości.

Jakie objawy mogą wskazywać na zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego? W zależności od miejsca, w którym OUN uległ uszkodzeniu, w obrębie układu mięśniowego mogą pojawić się różne zaburzenia, w tym:

  • zaburzenia równowagi i czucia,
  • podwyższenie odruchów głębokich, na przykład kolanowego lub rzepkowego,
  • hipotonia (obniżenie napięcia mięśniowego, osłabienie siły mięśniowej),
  • hipertonia (wzmożenie napięcia mięśniowego),
  • spastyczność, czyli osłabienie, porażenie albo niedowład mięśni, zanik mięśni.

Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego wpływa na pracę całego organizmu. Pojawiają się także bóle głowy, zaburzenia świadomości i orientacji, napady padaczkowe, zaburzenia psychiczne, omamy, majaczenie, zaburzenia poznawcze, zaburzenia widzenia i równowagi z niezdolnością do utrzymania pionowej postawy ciała, zaburzenia mowy (niezdolność wypowiadania słów i rozumienia prostych zdań – afazja),

3. Leczenie zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego

Choć zaburzenia i problemy związane z nieprawidłowym działaniem ośrodkowego układu nerwowego nie zawsze dają jednoznaczne objawy, są groźne. Zdecydowanie nie można ich lekceważyć. Jakie metody diagnostyczne stosuje się w przypadku zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego?

Zaburzenia neurologiczne diagnozuje i leczy neurolog. W zależności od objawów, po wykonaniu badania przedmiotowego i podmiotowego, zleca badania dodatkowe: obrazowe, laboratoryjne i specjalistyczne. To na przykład EEG, USG wybranych obszarów ciała, badanie krwi i moczu, badanie laboratoryjne płynu mózgowo-rdzeniowego, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego nie mogą być leczone przyczynowo. Osoby, które się z nimi zmagają, poddawane są rehabilitacji. Celem działań jest poprawa komfortu życia i samopoczucia oraz opóźnienie zmian degeneracyjnych w przypadku chorób neurodegeneracyjnych.

Objawy ruchowe i czuciowe wynikające z uszkodzenia OUN wiążą się z niepełnosprawnością i ograniczeniem samodzielności. Jakie są nowoczesne metody leczenia zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego?

W terapii zaburzeń OUN wykorzystuje się wiele metod. Zastosowanie znajduje fizjoterapia, głównie metoda Bobath, metoda Kabata, również funkcjonalna elektrostymulacja czy leczenie z wykorzystaniem pompy baklofenowej.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze