Zapalenie mięśni

Przyczyny zapalenia mięśni nie jest dokładnie poznana. Główną rolę w patogenezie choroby odgrywa proces autoimmunologiczny (układ odpornościowy atakuje tkanki własnego organizmu), któremu sprzyjają pewne wariancje genetyczne oraz czynniki środowiskowe, w tym głównie przebyte infekcje m.in. infekcje wirusowe: wirusy grypy, wirusy Coxackie, HBV, CMV, HIV itd. W wyniku procesu zapalnego dochodzi, do zwyrodnienia włókien mięśniowych, ich martwicy i procesu regeneracyjnego.

1. Rodzaje zapalenia mięśni

Zapalenie mięśni jest grupą chorób, w której dochodzi do zajęcia przez stan zapalny komórek mięśniowych, z jednoczesnym ich uszkodzeniem oraz upośledzeniem funkcji. Wyróżniamy między innymi:

• zapalenie wielomięśniowe,
• zapalenie skórno mięśniowe,
• wtrętowe zapalenie mięśni,
• młodzieńcze zapalenie mięśni.

Zobacz film: "Ból mięśni utrzymujący się 1-2 dni po treningu świadczy o jego zbyt dużej intensywności"

2. Objawy zapalenia mięśni

Dominującymi objawami są dolegliwości ze strony układu mięśniowego, chociaż poszczególnym podtypom choroby mogą towarzyszyć zmiany dotyczące innych narządów czy tkanek. Oto najważniejsze objawy i konsekwencje zajęcia układu mięśniowego:

• osłabienie mięśni, najczęściej symetryczne i dotykające mięśni barków, bioder, karku i grzbietu. W wyniku tego chorzy skarżą się na problemy z wstawaniem, chodzeniem po schodach, dźwiganiem ciężkich przedmiotów,
• tkliwość i ból mięśni,
• osłabienie mięśni oddechowych, co może prowadzić do groźnych objawów w postaci niewydolności oddechowej. Przyjmuje się, że stan taki występuje u 4-7 % chorych,
• osłabienie mięśni gardła, przełyku i krtani, co może prowadzić do problemów z mówieniem czy jedzeniem i połykaniem.

W przypadku podtypu choroby - zapalenia skórno-mięśniowego mogą dołączyć się także objawy dotyczące skóry:

• rumień w kształcie okularów wokół oczu, rumień dekoltu w kształcie litery V, rumień karku i barków czy rumień bocznej powierzchni ud i bioder,
• grudki Gottrona – sinawe grudki z przerostem naskórka występujące w okolicy drobnych stawów rąk,
• „ręce mechanika” - pogrubienie i pękanie skóry na palcach i dłoniach,
• zmiany w wałach paznokciowych w postaci obrzęku i zmian naczyniowych w postaci tak zwanych teleangiektazji (wykrywanych w badaniu lekarskim),
• owrzodzenia,
• zwapnienia w tkance podskórnej i mięśniach,
• nadwrażliwość na światło słoneczne,
• łysienie.

3. Objawy ogólne zapalenia mięsni

Dodatkowo dość częsty w wielu postaciach, jest tak zwany objaw Raynauda, czyli napadowy skurcz tętniczek w palcach (najczęściej rąk) powodujący niedokrwienie tych okolic z objawami w postaci zblednięcia oraz ochłodzenia danych okolic. Często czynnikami wyzwalającymi objaw Raynauda są zimno, bądź emocje. Dla wszystkich postaci charakterystyczne są również objawy ogólne zapalenia mięśni, takie jak: osłabienie, zmniejszenie masy ciała, czy epizody wzrostu temperatury.

4. Badanie zapalenia mięśni

• badania laboratoryjne: stężenie enzymów mięśniowych, takich jak kinaza kreatynowa (CK) czy białek występujących w mięśniach, takich jak mioglobina – wzrost ich stężenia świadczy o uszkodzeniu mięśni,
• OB i/lub CRP – ich wzrost świadczy o stanie zapalnym toczącym się w organizmie;
• przeciwciała przeciwjądrowe (ANA), których obecność w zależności od podtypu przemawia o chorobie. Przykładami przeciwciał przeciwjądrowych wykorzystywanych w diagnostyce zapaleń mięśniowych są: anty-Jo-1, anty-SRP, anty-Mi-2, anty-Ro, anty- La, anty- Sm,
• badanie elektromiograficzne – jest to badanie przedstawiające za pomocą zapisu graficznego czynność elektryczną mięśnia – czyli, impulsy odpowiedzialne za jego skurcze. Dzięki ocenie amplitud, czasu trwania i obszaru pobudzenia specjalista jest w stanie ocenić stan mięśni,
• badanie histologiczne – jest to badanie mikroskopowe małego wycinka mięśnia. Badaniu takim lekarz patomorfolog jest w stanie ocenić budowę komórkową włókien mięśniowych czy np. wykazać obecność nacieku komórek odpowiedzialnych za stan zapalny.

5. Zapalenie mięśni a rozwój nowotworów

Ważną informacją, jest również fakt zwiększonego prawdopodobieństwa zachorowania na nowotwór złośliwy, wśród osób chorujących na zapalenie mięśni. Na przykład w przypadku zapalenia wielomięśniowego ryzyko to wzrasta do około sześciu razy, a w przypadku zapalenia skórno – mięśniowego około dwa razy. Ryzyko to dotyczy nowotworów takich jak: rak sutka, jajnika, żołądka, jelita, płuc, gardła, trzustki. Dodatkowo występuje zwiększone ryzyko chłoniaka nieziarniczego – złośliwej choroby hematologicznej.

6. Leczenie zapalenia mięśni

Leczenie w przypadku zapaleń mięśniowych jest najczęściej objawowe. Główną grupą leków stosowanych w omawianych przypadkach są glikokortykosteroidy, nazywane popularnie sterydami. Jeśli w ciągu 6 tygodni od rozpoczęcia leczenia nie nastąpi poprawa lub przebieg choroby jest bardzo gwałtowny, włącza się leczenie skojarzone, łączące wspomniane glikokortykosteroidy oraz leki takie jak:

• metotreksat,
• azatiopryna,
• cyklosporyna,
• cyklofosfamid,
• chlorochina,
• immunoglobuliny ludzkie.

Niezwykle ważną rolę w procesie leczenia zapalenia mięśni oprócz wspomnianej farmakologii odgrywa rehabilitacja, a dokładniej kinezyterapia (czyli leczenie ruchem). Bardzo korzystne wydają się być ćwiczenia wykonywane w wodzie. Przy prawidłowym leczeniu zapalenia mięśni wyniki wydają się być zadowalające – przeżycia 10-letnie wynoszą około 83-88%. Niestety istnieją też czynniki pogarszające rokowanie takie jak zachorowanie w starszym wieku czy współistnienie nowotworu złośliwego.

Zapalenie mięśni może pojawić się jako jeden z objawów powikłań pogrypowych. Do innych charakterystycznych powikłań po tej chorobie należą m.in. zapalenie ucha środkowego, zapalenie spojówek, zapalenie osierdzia czy zapalenia mięśnia sercowego.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.