Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Prof. dr hab. n. med. Bartłomiej Kałużny

Zespół Sjögrena - przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Sjögrena jest jedną z najczęściej występujących chorób tkanki łącznej.
Zespół Sjögrena jest jedną z najczęściej występujących chorób tkanki łącznej. (123rf)

Zespół Sjögrena jest jedną z najczęściej występujących chorób tkanki łącznej. Pod tą obcą nazwą kryje się druga najczęściej występująca choroba autoimmunologiczna polegająca na tym, że przeciwciała wytwarzane przez organizm uszkadzają lub całkowicie niszczą gruczoły ślinowe i łzowe. Częściej diagnozowany jest u kobiet. Na czym polega zespół Sjögrena (Sjoergena) i jak z nim walczyć?

spis treści

1. Co to jest zespół Sjögrena?

Zespół Sjögrena nazywany jest chorobą ludzi, którzy nie płaczą. To choroba autoimmunologiczna, w przebiegu której dochodzi do uszkodzenia gruczołów łzowych oraz ślinianek. W organizmie tworzą się przeciwciała, które zaburzają funkcję wydzielniczą śliny i łez.

Zespół Sjögrena dotyka aż w 90 proc. kobiety. Pojawia się najczęściej po 40. roku życia. Z reguły towarzyszy innych chorobom, przede wszystkim tym o podłożu reumatycznym. Szacuje się, że blisko 30 proc. chorych na reumatoidalne zapalenie stawów jednocześnie jest chorych na zespół Sjögrena.

Zobacz film: "Opuchnięte oczy. Zobacz, co mogą oznaczać"

Występuje on także przy takich chorobach jak:

1.1. Rodzaje zespołu Sjögrena

Wyróżnić można dwa typy Zespołu Sjögrena:

  • pierwotny – występuje jako samodzielna jednostka chorobowa,
  • wtórny – towarzyszy innym zaburzeniom immunologicznym.

2. Przyczyny zespołu Sjögrena

Gdy w organizmie dochodzi do nieprawidłowego pobudzenia układu immunologicznego i produkowania przeciwciał – limfocytów, które zaczynają atakować między innymi gruczoły łzowe i ślinowe, mówimy o Zespole Sjögrena. Prowadzi to do rozwinięcia się stanu zapalnego i upośledzenia funkcji uszkodzonych komórek.

Nieprawidłowa produkcja limfocytów może być spowodowana przez:

Obraz z naciekiem limfatycznym w śliniance u chorego z zespołem Sjögrena
Obraz z naciekiem limfatycznym w śliniance u chorego z zespołem Sjögrena

Zespół Sjögrena występuje w większej częstotliwości u kobiet.

zobacz galerię

3. Objawy zespołu Sjögrena

Z powodu uszkodzenia gruczołów łzowych i ślinowych głównym symptomem choroby jest suchość oczu i brak śliny. Chory może skarżyć się na odczucie piasku pod powiekami, pieczenie czy kłucie. Dodatkowo nienawilżone oczy mogą być zaczerwienione oraz nadwrażliwe na światło.

Objawy Zespołu Sjögrena są bardzo uciążliwe i znacząco utrudniają pracę oraz wykonywanie codziennych obowiązków.

Brak śliny lub zmniejszone jej wydzielanie sprawia, że chory czuje ciągłą suchość w ustach. Dodatkowo mogą pojawić się problemy z próchnicą.

Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda odkryli, że ślina izoluje powierzchnię zębów od bakterii Streptococcus mutas, które najczęściej wywołują próchnicę. Oprócz tego pacjent może stracić smak oraz mieć trudności w mówieniu i żuciu.

Czasami w przebiegu choroby pojawiają się:

Często też występuje objaw Raynauda polegający na sinieniu końcówek palców, co nasila się przy niskich temperaturach.

4. Diagnostyka zespołu Sjögrena

Często pierwotny Zespół Sjögrena nie jest rozpoznany. Objawy są mało charakterystyczne, więc mogą być zlekceważone. Chorzy mylą je z niewyspaniem, zmęczeniem czy zbyt długim przesiadywaniem przed komputerem. W przypadku wtórnej choroby lekarze prowadzący są wyczuleni na pojawienie się takich symptomów, więc jej wykrycie jest znacznie łatwiejsze.

Kryteria rozpoznania zespołu Sjögrena:

I. Objawy oczne:

  • suchość oczu odczuwana codziennie przez okres dłuższy niż 3 miesiące,
  • nawracające wrażenie obecności piasku pod powiekami,
  • stosowanie substytucji łez częściej niż 3 razy na dobę.

II. Objawy z jamy ustnej:

  • suchość w jamie ustnej przez okres dłuższy niż 3 miesiące,
  • nawracający lub przetrwały obrzęk ślinianek u osoby dorosłej,
  • konieczność używania płynów przy połykaniu suchego posiłku.

III. Testy oczne:

IV. Badanie histopatologiczne: naciek limfocytarny w wycinku z gruczołu ślinowego wargi dolnej.

V. Zajęcie gruczołów ślinowych.

VI. Obecność przeciwciał anty-Ro/SS-A, anty-La/SS-B.

4.1. Co wyklucza rozpoznanie choroby?

5. Przebieg zespołu Sjögrena

W przebiegu zespołu Sjögrena występują objawy kliniczne związane głównie z upośledzeniem czynności gruczołów wydzielania zewnętrznego.

Objawy chorób oczu niezwiązane z zajęciem gruczołów wydzielania zewnętrznego to:

6. Leczenie zespołu Sjögrena

Zespół Sjögrena niestety jest choroba nieuleczalną. Wszystko, co chory może zrobić, to działanie objawowe. Warto regularnie stosować nawilżające krople do oczu, a także preparaty, które zastępują łzy i ślinę.

Dobór odpowiednich leków oraz profilaktyka (np. noszenie okularów odbijających światło komputera podczas pracy) mogą znacząco poprawić komfort życia.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze