Znaczenie emolientów w leczeniu atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skóry zwane inaczej wypryskiem atopowym to powszechnie występująca choroba skóry związana nierzadko z innymi chorobami atopowymi, tj. astmą czy alergicznym nieżytem nosa. Wyróżnia się trzy fazy choroby. Pierwsza dotyczy wieku niemowlęcego (trwa zazwyczaj do drugiego roku życia), kiedy jako pierwsze pojawiają się zmiany wypryskowe na policzkach i owłosionej skórze głowy. W wyniku drapania się przez dziecko dochodzi do powstania płytkich nadżerek pokrytych w końcowym etapie strupami. Kolejna faza dotyczy dzieci do okresu dojrzewania, czyli mniej więcej do 12 roku życia. Wówczas zmiany pojawiają się na zgięciowych powierzchniach kończyn górnych i dolnych, karku oraz grzbietach rąk i stóp. Faza trzecia występuje u osób w okresie dojrzewania i u dorosłych, a obszary chorobowe sięgają okolic zgięć stawów, głowy i szyi. Niezależnie od fazy choroby, towarzyszący zmianom skórnym świąd uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Nierzadko chorzy na AZS właśnie z powodu świądu nasilającego się nocą skarżą się na bezsenność.
1. Cechy atopowego zapalenia skóry
Wśród charakterystycznych cech atopowego zapalenia skóry występuje przewlekły, nawracający stan zapalny skóry, zachwianie bariery skórno-naskórkowej (tzw. płaszcza lipidowego) oraz nadwrażliwość na alergeny zawarte w pokarmach i w otaczającym nas środowisku. Zmiany skórne mają charakter wypryskowy (drobne grudki i krostki), wykazując tendencję do lichenizacji, czyli złuszczania się. Najbardziej typowym umiejscowieniem zmian są zgięcia łokciowe i kolanowe, twarz oraz szyja. Włosy zazwyczaj są suche i łamliwe, a paznokcie jakby polakierowane (w wyniku nasilonego świądu i drapania, płytka paznokciowa ulega wypolerowaniu). Przebieg choroby jest przewlekły i nawrotowy z tendencją do zaostrzania się zmian w okresie wiosenno-jesiennym.
W celu postawienia rozpoznania należy stwierdzić obecność świądu, typowej lokalizacji, przewlekłego i nawrotowego przebiegu i dodatniego wywiadu rodzinnego.
2. Leczenie atopowego zapalenia skóry
W leczeniu przede wszystkim należy wyeliminować czynniki uczulające. Wśród leków stosuje się środki przeciwhistaminowe zmniejszające uczucie świądu oraz leki sedatywne, które oprócz działania przeciwświądowego przynoszą spokój i umożliwiają sen. Podstawą leczenia miejscowego są preparaty sterydowe. W bardzo ciężkich przypadkach leczenie prowadzi się w warunkach szpitalnych, wykorzystując m.in. cyklosporynę A i interferon gamma. Bardzo korzystne wyniki uzyskano także podczas stosowania u chorych iniekcji z kompleksów złożonych ze swoistych przeciwciał IgE (odpowiedzialne są one za reakcję alergiczną). Skuteczność tej terapii jest najlepsza, gdy wiadomo, na jakie alergeny chory jest uczulony. Istnieją też próby stosowania wyciągów z roślin zawierających kwas linoleinowy i gamma-linoleinowy. Leczenie takie może być jednak wdrożone u chorych z ograniczonymi zmianami skórnymi i niezbyt nasilonymi.
3. Preparaty do pielęgnacji skóry w atopowym zapaleniu skóry
Żadne jednak leczenie nie będzie w pełni skuteczne, jeśli właściwie sami nie zadbamy o skórę. Nic tak nie przyniesie jej ukojenia jak prawidłowe natłuszczenie i nawilżenie, które zabezpieczy ją przed kolejnymi podrażnieniami i wspomoże odbudowę uszkodzonej bariery ochronnej. W pielęgnacji skóry atopowej zalecane są preparaty zawierające ceramidy – naturalne związki, których niedobór stwierdzono w skórze osób chorych na AZS. Produkty tego typu wyraźnie zwiększają komfort i poprawiają efekty w codziennej pielęgnacji skóry wrażliwej. Skutecznie nawilżają i natłuszczają skórę, przywracając jej naturalną równowagę.
Bardzo często dermatolodzy sięgają po preparaty z ceramidami w tzw. terapii naprzemiennej, w której na zmianę ze sterydami stosuje się emolienty. Nie są to zwykłe kremy, lecz preparaty medyczne stworzone specjalnie dla osób z bardzo wrażliwą skórą, w tym atopową. Ich stosowanie uzupełnia działanie leków, zwiększając skuteczność terapii, co przejawia się szybszą poprawą oraz dłuższymi okresami remisji.
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła i nawrotowa choroba i jak dotąd nie znaleziono leku, który swym działaniem objąłby wszystkie przyczyny ją wywołujące. Możemy jedynie walczyć z nią poprzez stosowanie doraźnie leków i przewlekle emolientów, przeznaczonych do codziennej pielęgnacji skóry atopowej. Zdarza się, że przy prawidłowym zadbaniu o skórę remisje choroby będą długie. Dlatego tak ważne jest właściwe zadbanie o skórę i ciągłe stosowanie emolientów, nawet gdy wydaje nam się, że choroba już za nami. Higiena atopowej skóry powinna polegać na stosowaniu krótkich kąpieli w letniej wodzie z dodatkiem odpowiednich emulsji do kąpieli, a po jej zakończeniu na posmarowaniu się preparatami chroniącymi skórę przed wysuszeniem, podrażnieniem i zaczerwienieniem. Takie preparaty powinny być bezzapachowe i pozbawione dodatku barwników.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.