Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) - przyczyny, objawy, leczenie

Anoreksja to choroba, której podłożem są zaburzenia psychiczne. Bardzo często prowadzi do skrajnego wyniszczenia organizmu oraz do śmierci. Bardzo ważne jest, aby osoby z anoreksją szybko otrzymały pomoc. Zobacz, jak rozpoznać anoreksję i jakie są metody leczenia.

1. Czym jest anoreksja?

Anoreksja, inaczej jadłowstręt psychiczny, to zaburzenie psychiczne należące do grupy zaburzeń odżywiania. Każdego roku zmaga się z nią mnóstwo osób, szczególnie w młodym wieku. Jej istotą jest nadmierne, maniakalne dążenie do utraty kilogramów i osiągnięcia szczupłej sylwetki. W jej przebiegu pojawia się zaburzone postrzeganie własnej osoby - chorzy na anoreksję staje uważają, że są za grube i muszą schudnąć jeszcze więcej.

Efektem tego jest świadome przyjmowanie skrajnie małych ilości pożywienia. Nadmierne odchudzanie prowadzi do wyniszczenia organizmu, ale nie poprawia psychicznego komfortu chorego, ponieważ ciągle są oni przekonani o swoim złym wyglądzie.

Zobacz film: "Przy 176 cm wzrostu ważył 49 kg. Dominik o swojej anoreksji"

Na anoreksję chorują głównie młode dziewczyny i kobiety w wieku od 13 do 25 lat, choć anoreksja u chłopców czy osób dojrzałych (bez względu na płeć) również się zdarza. Anoreksję u mężczyzn w ostatnich latach obserwuje się coraz częściej.

1.1. Rodzaje anoreksji

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje anoreksji:

• typ restrykcyjny, w którym dominuje głodzenie się, bez stosowania środków przeczyszczających czy wymiotnych;
• typ bulimiczno-przeczyszczający (żarłoczno-wydalający), w którym pomiędzy fazami głodzenia się następują fazy kompulsywnego objadania się, a następnie prowokowanie wymiotów i stosowanie środków przeczyszczających w dużych ilościach.

2. Przyczyny anoreksji

Anoreksja jest schorzeniem psychopatologicznym, którego bezpośrednią przyczyną jest silny lęk przed przytyciem i zmianą wyglądu sylwetki. Chory jest przekonany o tym, że nie wygląda idealnie i musi zrzucić kilka kilogramów, aby poczuć się lepiej. Dążenie do szczupłej sylwetki prowadzi do rozwoju poważnych zaburzeń samooceny.

Mimo wielu lat badań, przyczyny anoreksji nie zostały do końca poznane. Specjaliści wyodrębniają kilka możliwych czynników ryzyka, które przyczyniają się do zmiany postrzegania własnej osoby.

2.1. Psychologiczne czynniki ryzyka anoreksji

Anoreksja rozpoczyna się w głowie. Może mieć związek przede wszystkim z niską samooceną. Osoby z anoreksją bardzo często zaniżają swoje osiągnięcia, mają bardzo niską wiarę w siebie i zaburzony obraz własnego ciała - borykają się z kompleksami, mają bardzo wysokie ambicje i potrzebę odniesienia sukcesu pomimo jednoczesnego braku wiary w swoje umiejętności.

Dodatkowe czynniki psychologiczne zwiększające ryzyko wystąpienia anoreksji:

• nadmierny perfekcjonizm i ambicja
• poczucie ciągłej odpowiedzialności
• zaburzenia osobowości
• trauma psychologiczne lub fizyczna
• depresja, obsesje, lęki oraz zachowania kompulsywne.

2.2. Anoreksja a genetyka

Jak się okazuje, niektóre czynniki genetyczne mogą zwiększać ryzyko rozwoju anoreksji. Szczególnie chodzi tu o zaburzenia okresu karmienia we wczesnym dzieciństwie oraz niekorzystne czynniki, które pojawiły się w okresie ciąży.

Dodatkowym czynnikiem genetcznym są wszelkie choroby i schorznia układu pokarmowego.

2.3. Środowiskowe i kultirowe czynniki ryzyka anoreksji

Największy wpływ na rozwój anoreksji mają uwarunkowania kulturowe i czynniki środowiskowe, a więc wszystko to, z czym spotykamy się w rodzinie, wśród znajomych i w całym naszym otoczeniu.

Występowanie zaburzeń odżywiania w rodzinie lub wśród znajomych może wywrzeć na daną osobę wystarczający wpływ, aby sama wpędziła się w podobne problemy. Jak się okazuje, również nadopiekuńczość rodziców może sprawić, że w dorosłym życiu wystąpią zaburzenia odżywiania. Ma to związek z faktem, iż taka nadopiekuńczość zaburza w młodej osobie proces osiągania autonomii. Ma ona wówczas kłopoty z komunikacją i nie odnajduje się w społeczeństwie, przez co może być bardziej podatna na sugestie.

Kolejnym ważnym czynnikiem rozwoju anoreksji jest kulturowa presja otoczenia związana z waga i wyglądem. Obecnie obserwuje się to szczególnie u kobiet - modowe i urodowe marki, profile społecznościowe i celebryci lansują trend na perfekcyjny wygląd, ciało bez skazy, diety, która są wolne od konkretnych grup produktów oraz cudownie odchudzające suplementy.

To tworzy w młodym człowieku wizję świata idealnego, do którego bardzo chce należeć, wobec czego za wszelką cenę próbuje uzyskać doskonały wygląd. Piętnowanie otłości i ukazywanie szczupłej sylwetki jako symbolu piękna, sukcesu i wysokiej pozycji społecznej generuje kompleksy i znacznie przyczynia się do rozwoju zaburzeń odżywiania.

Anoreksja może być także następstwem jakiegoś traumatycznego wydarzenia - śmierci bliskiej osoby, rozwodu rodziców czy tak pozornie banalnych kwestii, jak zmiana szkoły.

Bardzo trudno ustalić jedną konkretną przyczynę pojawienia się anoreksji, niemniej jednak jej ustalenie jest ważnym etapem w procesie leczenia.

3. Jak rozpoznać anoreksję?

Anoreksja często mylona jest z brakiem apetytu, czyli zaburzeniami łaknienia. W rzeczywistości tymi schorzeniami kierują zupełnie inne mechanizmy. Osoba chora na anoreksję odczuwa głód, ale z obawy przed nadmiernymi kilogramami odmawia jedzenia i zmusza swój organizm do korzystania z zasobów energetycznych, które posiada. W przypadku zaburzeń łaknienia chory nie odczuwa głodu, pomimo że organizm może wysyłać sygnały alarmowe.

3.1. Objawy anoreksji, które powinny nas zaniepokoić

Pierwszym objawem anoreksji jest oczywiście chęć utraty nadmiernych kilogramów pomimo zachowywania prawidłowej wagi. Tutaj granica jest bardzo cienka, ponieważ w przypadku osób, które postanowiły zmienić swoje nawyki żywieniowe na lepsze, stosują zbilansowaną dietę i trenują, aby tkankę tłuszczową zamienić na zdrowo wyglądającą sylwetkę, nie można mówić o początkach anoreksji.

Sygnałem, który może zaniepokoić, jest odmawianie jedzenia pod pretekstem diety i jedzenine małych ilości w ciągu całego dnia. Osoby z anoreksją silnie manifestują swoje niezadowolenie wobec własnego wyglądu i bardzo dużo uwagi poświęcają obawie przed przytyciem.

Obserwuje się u nich zaniżoną samoocenę. Objawem, który powinien skłonić nas do wizyty u specjalisty, jest odmawianie przez osobę chorą utrzymywania prawidłowej masy ciała i stałe dążenie do utraty kilogramów.

3.2. Fizyczne objawy anoreksji

Anoreksja może objawiać się także dolegliwościami fizycznymi. Są to przede wszystkim:

• zanik miesiączki u kobiet
• problemy z uzębieniem (jeśli dochodzi do prowokowania wymiotów)
• skrajne wyniszczenie żołądka
• problemy z wypróżnianiem
• zaburzenia hormonalne
• obniżenie ciśnienia krwi
• zaburzenia rytmu serca
• wypadanie włosów
• bezsenność
• zmęczenie
• nietolerancja zimna
• zażółcenie skóry
• wzdęcia
• problemy z układem kostno-stawowym, w tym osteoporoza
• spadek libido.

4. Leczenie anoreksji

Podstawą leczenia anoreksji jest psychoterapia, dzięki której specjalista ustali przyczynę wystąpienia zaburzenia i pomoże choremu ją zwalczyć. Dodatkowo psychiatra lub psychoterapeuta może przepisać leki - głównie przeciwdepresyjne oraz neuroleptyki.

Pod żadnym pozorem nie należy zmuszać chorego do jedzenia - leczenie anoreksji to długi proces, a w trakcie trwania choroby żołądek jest skrajnie wyniszczony, dlatego nie należy podawać od razu dużych ilości pokarmu. Bardzo często stosuje się tzw. żywienie pozajelitowe, szczególnie na początku, aby nie doszło do zespołu szoku pokarmowego.

Cały proces leczenia anoreksji może trwać nawet kilka lat. Należy wykazać się dużą cierpliwością i wspierać chorego na każdym kroku.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.