Trwa ładowanie...

Co to jest kamica moczowa?

Avatar placeholder
17.08.2021 12:28
Co to jest kamica moczowa?
Co to jest kamica moczowa?

Kamica moczowa powstaje w wyniku nagromadzenia się „kamieni" w nerkach lub drogach moczowych. „Kamienie" to wytrącone złogi związków chemicznych powodujące charakterystyczne bóle napadowe, określane mianem kolki nerkowej.

spis treści

1. Co to jest kolka nerkowa?

Najbardziej charakterystycznym objawem kamicy nerkowej jest tzw. kolka nerkowa. Jest to silny, napadowy ból występujący z prawej lub lewej strony podbrzusza, promieniujący ku tyłowi, w okolicę lędźwiową kręgosłupa. W przypadku lokalizacji kamieni w dolnych odcinkach dróg moczowych, ból promieniuje do okolic moszny i warg sromowych. Bólowi może towarzyszyć bolesne parcie na pęcherz z oddawaniem niewielkich ilości moczu (zwykle są to pojedyncze krople).

2. Skąd się bierze bolesne parcie na mocz?

„Kamienie” nerkowe stanowią przeszkodę w drogach moczowych, co powoduje wzrost ciśnienia w odcinkach przewodów moczowych położonych powyżej zalegających „kamieni". Wzrost ciśnienia wyzwala skurcz mięśni gładkich tych odcinków dróg moczowych, co – w przypadku pęcherza i cewki moczowej – objawia się bolesnym parciem na mocz z jednoczesnym niewielkim oddaniem moczu. W urynie znajduje się również niewielka ilość krwinek czerwonych (tzw. krwinkomocz). Może dojść także do krwiomoczu – wówczas mocz przybiera kolor czerwony - od dużej ilości krwi. Czynnikiem wyzwalającym napad kolki nerkowej najczęściej jest wysiłek fizyczny lub nadmierne spożycie alkoholu.

3. Jakie są przyczyny powstawania kamieni?

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Do odkładania się złogów substancji w drogach moczowych przyczynia się niewłaściwa dieta lub nadużywanie niektórych leków. Osoby stosujące dietę wysokobiałkową oraz często spożywające szpinak, wydalają z moczem kwas moczowy, wapń i szczawiany w ilościach większych niż osoba stosująca zróżnicowaną dietę. Substancje te mają zdolność krystalizacji (formowania się) złogów w drogach moczowych. Proces ten, zwany litogenezą, zachodzi łatwiej gdy mocz jest zagęszczony. W przypadku pobierania zbyt małej ilości płynów, drogi moczowe nie są w stanie usunąć krystalizujących się złogów.

Również preparaty witaminy C, stosowane przez dłuższy czas w dawkach powyżej 1000 mg dziennie mogą predysponować do pojawienia się kamieni w drogach moczowych. Kwas askorbinowy (zwyczajowo znany pod nazwą witaminy C) powoduje wzrost stężenia szczawianów w moczu. Substancje te stanowią główny składnik „kamieni" nerkowych. Inna substancja lecznicza – pranobeks inozyny – zawarta w niektórych lekach przeciwwirusowych, powoduje zwiększenie się stężenia kwasu moczowego we krwi i – tym samym - jego zwiększone wydalanie z moczem. Z tego względu, stosowanie leków zawierających tą substancję jest przeciwwskazane u osób z podejrzeniem kamicy dróg moczowych.

Tworzeniu się kamieni w drogach moczowych sprzyjają także substancje chemiczne, odkładające się wokół skrzepów krwi, drobnoustrojów, złuszczonego nabłonka lub ciał obcych zawartych w moczu (są to tzw. promotory kamieni nerkowych). Ważnym czynnikiem sprzyjającym tworzeniu się złogów w drogach moczowych są także skrajne wartości pH moczu. Zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki odczyn moczu może przyczyniać się do powstania choroby.

4. Z czego składają się „kamienie"?

Kamienie moczowe, to kryształy substancji mineralnych (m.in. szczawian wapnia, fosforan wapnia, fosforan amonowo-magnezowy), aminokwasu (cystyna) lub kwasu moczowego, otaczające substancje białkowe. W zależności od przewagi danego składnika mineralnego, cystyny lub kwasu moczowego, wyróżnia się cztery rodzaje kamieni moczowych:

  • szczawianowo-wapniowe
  • fosforanowo-wapniowe
  • fosforanowo-amonowo-magnezowe
  • moczanowe
  • cystynowe

5. Wykrywanie i różnicowanie kamieni moczowych

Aby potwierdzić obecność kamieni w drogach moczowych, należy wykonać badanie ultrasonograficzne oraz urograficzne. Wiedzę o rodzaju kamieni (ich składzie) można uzyskać za pomocą zdjęcia radiologicznego jamy brzusznej. Aby wszcząć leczenie, należy odkryć przyczynę powstawania złogów moczowych. W tym celu wykonuje się oznaczenie stężenia w moczu: sodu, chloru, potasu, wapnia, fosforu, kwasu moczowego, wodorowęglanów i kreatyniny. Badane jest również pH moczu oraz ocena wydalania składników mineralnych w moczu.

6. Jak leczyć kamicę moczową?

W przypadku podejrzenia wystąpienia kolki nerkowej należy zasięgnąć porady lekarza, który zleci odpowiednie badania i wdroży niezbędną terapię.

Doraźne leczenie napadu kolki nerkowej polega na podaniu leku rozkurczowego (drotaweryna, skopolamina, hioscyna, papaweryna) i przeciwbólowego (metamizol, tramadol, ketoprofen, ibuprofen, diklofenak). Zwykle, niewielkie kamienie ulegają samoistnemu wydaleniu z moczem – pod warunkiem przestrzegania zasad diety i przyjmowania dużej ilości płynów. Pomocne bywają również ciepłe okłady stosowane na okolicę lędźwiową pleców.

Niezbędne jest ograniczenie w diecie przyjmowania produktów o dużej zawartości białka, bogatych w szczawiany (szczaw, rabarbar, szpinak, kapusta włoska, herbata, coca-cola, kakao) oraz zmniejszenie spożycia soli kuchennej. Niekiedy lekarz decyduje o włączeniu leku moczopędnego (hydrochlorotiazyd, indapamid).

Gdy złogi kryształów są znaczne lub gdy wyżej wymienione leczenie zachowawcze nie daje rezultatów, stosuje się metodę opartą na ultradźwiękach. Litotryptor – urządzenie generujące fale ultradźwiękowe powoduje rozkruszenie złogów. Jest to metoda nieinwazyjna, podczas której wprowadza się wiązkę fal ultradźwiękowych ze źródła zewnętrznego (litotryptor) przez nienaruszoną skórę pacjenta.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze