COVID-19 u zaszczepionych. Jakie grupy pacjentów chorują najczęściej?

Żadna szczepionka nie gwarantuje 100 proc. ochrony. Również preparaty przeciw COVID-19. Osoby zaszczepione mogą zakazić się koronawirusem i rozwinąć lekkie objawy. Jednak pewne grupy pacjentów mogą mieć cięższy przebieg choroby, łącznie z koniecznością hospitalizacji. Eksperci tłumaczą, kto przede wszystkim powinien uważać.

1. COVID-19 u zaszczepionych. Liczby będą rosły?

Jak podkreśla prof. Krzysztof Simon, zaszczepieni pacjenci wśród hospitalizowanych z powodu COVID-19 obecnie zdarzają się bardzo rzadko. - Głównie przyjmujemy pacjentów, którzy się nie zaszczepili - mówi kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz członek Rady Medycznej.

Wcześniejsze badania przeprowadzone w Polsce wykazały, że zaszczepieni pacjenci stanowią jedynie 1,2 proc. wszystkich hospitalizacji osób zakażonych koronawirusem.

Zobacz film: "Czwartą falę będą kształtowały trzy czynniki"

Te dane są bardzo optymistyczne, jednak istnieje duże ryzyko, że wraz z upływem czasu odsetek hospitalizacji wśród zaszczepionych będzie konsekwentnie rósł.

- Może się tak stać, ponieważ, jak już wiemy, poziom przeciwciał ochronnych obniża się po upływie 6-8 miesięcy - podkreśla dr Paweł Grzesiowski, pediatra, immunolog oraz ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. walki z COVID-19.

Obawy te wzmacniają doniesienia z Izraela, gdzie rośnie liczba przypadków COVID-19 wśród zaszczepionych. Trzeba jednak podkreślić, że zazwyczaj chorobę przechodzą lekko, a liczba zgonów wśród osób po wakcynacji jest znikoma.

2. Kto w grupie ryzyka?

Zdaniem prof. Simona największe ryzyko wystąpienia COVID-19 u osób zaszczepionych istnieje w grupie pacjentów z niedoborami odporności. Te osoby już teraz mogą przyjąć trzecią dawkę szczepionki przeciw COVID-19:

• otrzymujące aktywne leczenie przeciwnowotworowe,
• po przeszczepach narządów, przyjmujące leki immunosupresyjne lub terapie biologiczne,
• po przeszczepie komórek macierzystych w ciągu ostatnich 2 lat,
• z umiarkowanymi lub ciężkimi zespołami pierwotnych niedoborów odporności,
• z zakażeniem wirusem HIV,
• leczone aktualnie dużymi dawkami kortykosteroidów lub innych leków, które mogą hamować odpowiedź immunologiczną,
• dializowane przewlekle z powodu niewydolności nerek.

Z danych izraelskich naukowców wynika, że do szpitali trafiały również osoby zaszczepione w podeszłym wieku, z cukrzycą oraz chorobami serca. Czy zatem pacjenci z chorobami przewlekłymi również są w grupie ryzyka?

Jak wyjaśnia dr Grzesiowski, nie wszystkie choroby wpływają na reakcje immunologiczne.

- Generalnie zalecenia podania trzeciej dawki pojawiają się wtedy, kiedy pacjent może mieć obniżoną odporność. Przykładowo osoby z niewydolnością nerek ogólnie częściej chorują, ponieważ muszą co kilka dni mieć dializę. Ten zabieg obniża odporność, wypłukuje też przeciwciała z krwi. Logiczne więc jest, że taka osoba jest znacznie bardziej narażona na zakażenie i COVID-19, nawet jeśli przyjmie szczepienie. Nie ma natomiast udowodnionej korelacji pomiędzy chorobami serca i krążenia a słabszą odpowiedzią na szczepienie. Oczywiście, gdyby pacjent z takimi obciążeniami nie zaszczepił się i zakaził koronawirusem, wówczas prawdopodobnie ciężko przechodziłby COVID-19. Jednak jeśli przyjął szczepienie i wytworzył przeciwciała, to pomimo swoich obciążeń jest chroniony przed COVID-19 - wyjaśnia ekspert.

Z kolei w przypadku osób z cukrzycą istnieje ryzyko, że układ odpornościowy może nie być w pełni sprawny. Jednak zdaniem dra Grzesiowskiego w takich sytuacjach należy najpierw wykonać oznaczenie liczby przeciwciał i dopiero na tej podstawie podejmować decyzję o ewentualnym podaniu trzeciej dawki szczepionki.

3. Druga najbardziej narażona grupa. "Nie można zwlekać z doszczepianiem"

Dr Grzesiowski podkreśla, że dane na temat obciążeń osób zaszczepionych, które zachorowały na COVID-19, mogą nie odzwierciedlać w pełni rzeczywistości.

- Notujemy pacjentów z chorobami serca albo cukrzycą, ale nie wiemy, który z czynników odgrywa decydującą rolę. Podstawową informacją dla nas jest to, że wśród zaszczepionych hospitalizowanych w Izraelu prawie 90 proc. to były osoby w wieku powyżej 60 lat. Według mnie ta grupa pacjentów jest po osobach z niedoborami odporności drugą najbardziej narażoną na COVID-19 pomimo szczepienia - mówi dr Grzesiowski.

Z raportu izraelskiego Ministerstwa Zdrowia wynika, że skuteczność szczepionki Pfizer spada z ponad 90 proc. do 55 proc. u osób w wieku 65 lat i starszych, które otrzymały drugą dawkę w styczniu. Nie wiadomo jednak, czy obniżenie skuteczności szczepionek wynika z upływu czasu, czy jednak wariantu Delta, który znacznie lepiej omija poszczepienną odporność.

Rosnąca liczba hospitalizacji była jednym z głównych powodów, dla których w Izraelu rozpoczęła się akcja doszczepiania trzecią dawką. Obecnie może ją otrzymać każdy obywatel kraju, który ukończył 12 lat.

- Również uważam, że trzecia dawka będzie konieczna, ale czy już w tej chwili powinniśmy oferować ją wszystkim? Moim zdaniem na tym etapie taką możliwość powinny otrzymać tylko osoby z grup ryzyka. Zaczęliśmy już doszczepianie osób z niedoborami odporności, teraz apelujemy, aby nie zwlekać i już teraz zacząć podawanie trzeciej dawki osobom po 60 roku życia - podkreśla dr Grzesiowski.

4. Jak zapisać się na trzecią dawkę?

Skierowanie na szczepienie trzecią dawką powinno pojawić się automatycznie. Żeby więc zapisać się na konkretny termin, należy zadzwonić na infolinię pod numer 989 albo zalogować się na Internetowe Konto Pacjenta. Jeśli okaże się, że skierowania nie ma, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który taki dokument utworzy.

Doszczepianie odbywa się tylko przy użyciu prepartów mRNA. Według zaleceń ministerstwa przy podaniu trzeciej dawki należy stosować ten sam preparat, którym zrealizowano poprzednie szczepienia.

"W sytuacji jeżeli preparat ten jest niedostępny, można podać inny preparat mRNA. Zalecenie to dotyczy osób w wieku powyżej 18 lat" - zaznacza resort.

Innymi słowy, osoby powyżej 18. roku życia mogą wybierać między preparatami Comirnaty Pfizer/BioNTech lub Spikevax/Moderna. Natomiast dzieci w wieku 12-17 lat mogą otrzymać jedynie szczepionkę Comirnaty.

Do podania dawki przypominającej pacjentów kwalifikuje lekarz.

"Przy ocenie stanu układu odporności pacjenta należy uwzględnić stopień ciężkości choroby, czas jej trwania, stan kliniczny pacjenta, powikłania, choroby współistniejące oraz każdą potencjalnie immunosupresyjną terapię" - czytamy w komunikacie Ministerstwa Zdrowia. - "Jeżeli to możliwe, dawki szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 (zarówno dawki szczepienia podstawowego, jak i dawkę dodatkową) należy podać więcej niż dwa tygodnie przed rozpoczęciem lub wznowieniem leczenia immunosupresyjnego, przy czym termin wykonania szczepienia przeciwko COVID-19 powinien uwzględniać aktualne lub planowane leczenie immunosupresyjne, a także optymalizację zarówno stanu klinicznego pacjenta, jak i odpowiedzi na szczepionkę".

Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że zalecenia mogą być uaktualnione w przypadku pojawienia się decyzji Europejskiej Agencji Leków (EMA) dotyczącej podawania trzeciej dawki dla osób z grup ryzyka.

Zobacz także: COVID-19 u osób zaszczepionych. Polscy naukowcy zbadali, kto choruje najczęściej

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.