Płuca palacza – jak wyglądają i jak je oczyścić?
Płuca palacza na skutek ciągłego wdychania dymu tytoniowego są bardziej narażone na ciężkie choroby i zaburzenia. Rzucenie palenia to najlepszy sposób na zmniejszenie ryzyka nowotworów, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i wielu innych schorzeń. Oczywiście samo rzucenie palenia nie sprawi, że pozbędziemy się trujących związków, które zalegają w organizmie. Zatem jak skutecznie oczyścić płuca palacza?
1. Jak wyglądają płuca palacza?
Płuca palacza wyglądem bardzo różnią się od płuc osoby niepalącej. Z uwagi na długotrwałe wdychanie substancji smolistych oraz nikotyny, u palaczy następuje zmiana koloru płuc. Zmiany w płucach po paleniu papierosów powstają bardzo szybko. Już po roku płuca palacza pokryte są substancjami smolistymi, a z czasem stają się po prostu czarne jak smoła.
Podczas wdychania substancji chemicznych znajdujących się w dymie papierosowym, delikatny nabłonek płuc zostaje podrażniony i tworzy się stan zapalny. Przez kilka godzin po każdym papierosie maleńkie włoski, zwane rzęskami, wyściełające płuca spowalniają swoje ruchy oczyszczające. Powoduje to, że stają się one czasowo sparaliżowane i mniej efektywne przy oczyszczaniu dróg oddechowych ze śluzu i innych substancji, takich jak cząstki kurzu.
Inną zmianą obserwowaną w płucach osoby palącej jest zwiększenie gęstości i produkcji śluzu, a ponieważ rzęski nie nadążają go usuwać z płuc, gromadzi się on w drogach oddechowych, zatyka je i wywołuje kaszel. Nadmiar śluzu może również powodować częstsze infekcje płuc, takie jak przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Czy płuca palacza się regenerują? Otóż eksperci uważają, że niektóre krótkotrwałe zmiany zapalne w płucach można odwrócić, gdy ludzie rzucają palenie. Innymi słowy, obrzęki znikają, a komórki płuc wytwarzają mniej śluzu. Dzięki temu może pojawić się nowa rzęska, która lepiej oczyszcza płuca.
2. Rentgen płuc palacza
RTG płuc palacza to podstawowe badanie diagnostyczne, które umożliwia wczesne wykrycie wszelkich zmian patologicznych, które dotyczą układu oddechowego oraz sercowo-naczyniowego. Zdjęcie rentgenowskie płuc palaczy wyraźnie pokazuje wszelkie pojawiające się zmiany. Badanie RTG pozwala wykryć choroby nowotworowe jeszcze we wczesnym stadium. W przypadku, gdy w czasie badania RTG rozpoznane zostają niepokojące zmiany, lekarz zleca wykonanie innych badań dodatkowych.
Osoby, które palą papierosy, powinny wykonywać regularnie prześwietlenie klatki piersiowej. Prześwietlenie płuc palacza powinno odbywać się raz na 1,5 roku lub przynajmniej raz na 2 lata. U palaczy badanie wykonywane jest zwykle w projekcji tylno-przedniej, rzadziej bocznej. Co istotne, badanie to skierowane jest także do byłych palaczy. Zwłaszcza, gdy pojawiają się u nich uporczywe dolegliwości po rzuceniu palenia – ból płuc, duszności czy inne niepokojące sygnały.
Inne badania, których wykonanie u palacza może zlecić lekarz to między innymi:
- regularne pomiary ciśnienia tętniczego,
- EKG spoczynkowe,
- pulsoksymetria,
- spirometria.
3. Najczęstsze choroby przy nałogowym paleniu
Płuca palacza i zdrowe płuca bardzo się różnią. To, jak bardzo uszkodzone są płuca i jak bardzo pogorszone są ich funkcje, jest bezpośrednio związane z ilością tzw. paczkolat (wartość obliczana poprzez pomnożenie liczby wypalanych paczek papierosów na dobę przez lata tkwienia w nałogu).
Im więcej paczkolat, tym bardziej prawdopodobne jest, że w płucach dojdzie do nieodwracalnych zmian. W tkance płuc mogą się rozwinąć stany zapalne i blizny z powodu palenia, a przez to płuca tracą elastyczność i nie mogą już skutecznie wymieniać tlenu.
Długotrwałe palenie może prowadzić do rozedmy płuc, czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Stan ten niszczy pęcherzyki płucne, czyli miejsce, gdzie następuje wymiana tlenu i dwutlenku węgla, dlatego osoby z POChP mają duszności i trudności z oddychaniem.
Kiedy płuca ulegną uszkodzeniu i dojdzie do rozedmy, ścianki dróg oddechowych tracą kształt i elastyczność, co sprawia, że trudno jest wypchnąć całe powietrze z płuc. Według dr. Edelmana te zmiany płuc są trwałe i nieodwracalne. Wykorzystując obrazowanie MRI, naukowcy dowiedzieli się niedawno, że proces niszczenia płuc związany z rozedmą zaczyna się już kilka lat po sięgnięciu po pierwszego papierosa, chociaż objawy choroby mogą się pojawić dopiero po 20-30 latach.
Inne możliwe choroby przy nałogowym paleniu papierosów to:
- Nowotwory – to częste konsekwencje długoletniego palenia tytoniu. U palaczy mogą pojawiać się nowotwory płuc, jamy ustnej, wargi, języka, przełyku, krtani. Oprócz tego może pojawić się rak nerki czy rak pęcherza moczowego.
- Choroby serca i układu krążenia – zawał serca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń, tętniak aorty.
- Choroby płuc – palacze często chorują na przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz gruźlicę układu oddechowego, czy astmę oskrzelową.
- Inne choroby – wśród innych możliwych schorzeń pojawiających się na skutek palenia tytoniu, wymienia się wrzody żołądka i dwunastnicy, upośledzenie płodności czy udar mózgu.
Palenie może przyczyniać się także do odczuwania nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak duszności, czy ból płuc. Po paleniu tytoniu zmienia się także znacząco stan uzębienia. Tytoń ma negatywny wpływ na zęby. Zdjęcia zębów palaczy doskonale obrazują jak istotny jest to problem – żółte, a miejscami nawet brązowe uzębienie.
Co istotne, także bierne palenie ma niszczący wpływ na zdrowie. Płuca biernego palacza narażone są na występowanie różnorodnych schorzeń i nowotworów. Dlatego też ważne jest, by palacze nie narażali na skutki swojego nałogu innych osób, zwłaszcza kobiet w ciąży i dzieci.
Problem czynnego i biernego palenia tytoniu jest na tyle istotny, że w ostatnich latach podejmuje się coraz więcej działań, skłaniających palaczy do rzucenia nałogu. Jednym z takich działań jest zmiana etykiet papierosów na terenie Unii Europejskiej. Zdjęcia i rysunki płuc palaczy i innych organów, pojawiające się na opakowaniach papierosów, mają skłaniać do przemyśleń na temat skutków nałogu.
Dostępność preparatów pomocnych w rzucaniu palenia sprawdzisz z pomocą wyszukiwarki KtoMaLek.pl. Wypróbuj jej możliwości i sprawdzaj dostępność leków w ponad 10 800 aptekach w Polsce! Zarezerwuj swój lek online i zapłać za niego w aptece.
4. POChP – choroba płuc palaczy
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest jedną z częstszych chorób układu oddechowego, diagnozowanych u palaczy. Przyjmuje się, że palenie tytoniu, odpowiada za aż ok. 80 proc. przypadków POChP. Choroba ta jest jedną z głównych przyczyn przewlekłej chorobowości oraz umieralności na całym świecie.
W wyniku choroby następuje trwałe ograniczenie przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe. Schorzeniu towarzyszą zmiany patologiczne typowe dla przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc.
Nałogowi palacze, których dotyka POChP, początkowo skarżą się głównie na duszność, pojawiającą się podczas wysiłku. Duszność postępuje z upływem lat, pojawia się także kaszel z wykrztuszaniem plwociny. Wraz z postępem choroby pojawiają się także inne dolegliwości, takie jak ucisk w klatce piersiowej, niewydolność czy świst w czasie oddychania.
5. Oczyszczanie płuc po rzuceniu palenia
Eksperci są zgodni – nigdy nie jest za późno na rzucenie palenia. Płuca palacza po rzuceniu palenia mogą odzyskać sprawność, bowiem mają zdolności regeneracyjne. Ile oczyszczają się płuca po rzuceniu palenia? Według Edelmana już nawet po kilku dniach czy tygodniach po rzuceniu palenia, problemy z oddychaniem pojawiające się podczas ćwiczeń zaczynają ustępować. Palaczom jest łatwiej oddychać.
Nie jest jasne, dlaczego tak się dzieje, ale częściowo może to wynikać z usunięcia tlenku węgla z krwi. Gaz ten znajdujący się w dymie papierosowym może zakłócić transport tlenu, ponieważ tlenek węgla wiąże się z czerwonymi krwinkami zamiast tlenu. A to może być przyczyną zadyszki u niektórych palaczy. Inną przyczyną poprawy w oddychaniu może być zmniejszenie stanu zapalnego w drogach oddechowych, dzięki czemu znika obrzęk i powietrze łatwiej przepływa przez drogi oddechowe. Z czasem zwykle ustępują także duszności.
Po rzuceniu palenia, w ciągu pierwszych kilku tygodni, paradoksalnie dawni palacze mogą bardziej kaszleć. Jednak nie należy się tym martwić, ponieważ oznacza to, że rzęski płucne są aktywne i oczyszczają drogi oddechowe i płuca z wydzielanego śluzu. Kolejną korzyścią wynikającą z rzucenia palenia jest zmniejszone ryzyko raka płuc. Im dłużej były palacz powstrzymuje się od zapalenia papierosa, tym niższe jest ryzyko wystąpienia raka.
Jednak dr Edelman podkreśla, że choć ciało ludzkie potrafi się zregenerować, to jednak niektóre uszkodzenia tkanek spowodowane paleniem są nieodwracalne.
5.1. Jabłka lub pomidory
Jak oczyścić płuca palacza? W oczyszczaniu płuc po paleniu pomocne mogą być jabłka. Te owoce mają przeróżne zastosowania. Są zdrowe, pełne witamin i minerałów. Regularne jedzenie co najmniej trzech jabłek dziennie sprzyja detoksykacji organizmu. Dzięki tym owocom możemy cieszyć się zdrowiem dłużej. Podobnie jest, gdy chodzi o pomidory. Jedzenie dwóch sztuk warzyw dziennie działa podobnie, jak spożywanie trzech jabłek.
Eksperci z John Hopkins Bloomberg School of Public Health zauważyli, że spożywanie dwóch pomidorów lub trzech jabłek wspiera naturalne mechanizmy obronne organizmu i przyspiesza wydalanie nikotyny z płuc. Spowalnia też procesy starzenia.
Badacze przeanalizowali dietę i czynność płuc u ok. 650 dorosłych pacjentów sprzed 10 lat. Testy na choroby płuc powtórzone zostały po 10 latach. Okazało się, że płuca osób, które miały dietę bogatą w pomidory i jabłka, starzały się wolniej. Dlatego też spożywanie zarówno jabłek, jak i pomidorów jest pomocne w oczyszczaniu płuc po rzuceniu palenia.
5.2. Inne sposoby na oczyszczenie płuc z nikotyny
Regenerację płuc po rzuceniu palenia mogą wspomóc również ziołowe herbatki. Jeśli lubisz pić herbatę, a jednocześnie planujesz rzucić palenie, odmianę czarną zamień na herbatki ziołowe. Oczyszczanie płuc ziołami doskonale wspomaga odkrztuszanie szkodliwych substancji z płuc. Jakie zioła oczyszczają płuca?
Oczyszczeniu płuc z nikotyny sprzyjać może np. regularne picie filiżanki naparu z pokrzywy. To zioło jest cenionym środkiem stosowanym w walce z zanieczyszczeniami. Działa moczopędnie, przez co wspomaga oczyszczanie organizmu. Pokrzywa zawiera także barwniki oraz witaminę C i prowitaminę A. To silne przeciwutleniacze o działaniu antynowotworowym.
To, co oczyszcza płuca po rzuceniu palenia to także herbata z igieł sosny. Bez problemu kupisz je w wersji suszonej w sklepie zielarskim. Igły z sosny mają właściwości detoksykujące. Udrażniają dolne drogi oddechowe, sprzyjają odkrztuszaniu. Mają właściwości delikatnie przeciwzapalne.
6. Jak uchronić się przed chorobami płuc?
Dym tytoniowy jest bardzo częstą przyczyną wielu schorzeń układu oddechowego. Jednak na kondycję płuc ma wpływ także wiele innych czynników. Co zrobić by płuca osób palących i niepalących działały sprawnie jak najdłużej?
Ryzyko chorób płuc można ograniczyć poprzez:
- unikanie palenia tytoniu, unikanie biernego palenia,
- szczepienia ochronne, zwłaszcza szczepienia przeciwko gruźlicy,
- unikanie ekspozycji na pyły oraz substancje chemiczne,
- unikanie kontaktu z chorymi na zakaźne choroby dróg oddechowych,
- regularne badanie RTG płuc,
- regularne wietrzenie pomieszczeń, dbanie o czystość w pomieszczeniach,
- w przypadku astmy i alergii unikanie i ograniczanie kontaktu z alergenem,
- przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny w miejscach pracy narażonych na czynniki szkodliwe dla układu oddechowego,
- dbanie o to, żeby każde przeziębienie i grypa zostały całkowicie wyleczone,
- dbanie o ogólną kondycję organizmu – prawidłowe odżywianie, aktywność fizyczna, spacery na świeżym powietrzu,
- unikanie aktywności fizycznej na zewnątrz w okresach znacznego pogorszenia jakości powietrza.
Zobacz także:
Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.