Czynnik chorobotwórczy ptasiej grypy
Ptasia grypa jest chorobą zakaźną wywoływaną przez szczepy wirusa grypy typu A z rodziny ortomyksowirusów. Wirusy ptasiej grypy jak sama nazwa wskazuje zakażają przede wszystkim ptaki, chociaż niektóre z nich mają zdolność infekowania także innych organizmów. Co ciekawe, chociaż w wyniku mutacji niektóre szczepy wirusa są w stanie rozprzestrzeniać się także na ludzi, jednak jak dotąd nie stwierdzono, (poza jednym udokumentowanym przypadkiem) by człowiek mógł się zarazić nimi od drugiego człowieka.
1. Oznaczenie H5N1
Pojęcie "wirus ptasiej grypy" obejmuje wiele szczepów, jednak obecnie dla człowieka największym zagrożeniem jest wirus H5N1. W uproszczeniu wirus zbudowany jest z dwóch głównych elementów:
- rdzenia,
- otoczki (kapsydu).
Rdzeń zbudowany jest z materiału RNA (kwas rybonukleinowy), na którym zapisany jest zestaw genów wirusa (u człowieka i innych bardziej złożonych organizmów genom zapisany jest w DNA). Na rdzeń składa się 8 połączonych ze sobą segmentów RNA wraz ze specjalnymi białkami - nukleoproteinami. Druga część cząsteczki wirusa - otoczka osłania nici RNA i umożliwia zarażanie komórek gospodarza przez łączenie się z ich błoną komórkową. Gdy tak się stanie materiał RNA wirusa dostaje się do komórki zakażanego organizmu, co jest konieczne do rozprzestrzeniania się infekcji.
Skrót H5N1 używany do klasyfikacji wirusów grypy odnosi się do dwóch białek zlokalizowanych na powierzchni otoczki. I tak oznaczenie "H" określa hemaglutyniny, a "N" neuraminidazy. Hemaglutynina umożliwia "przyczepienie się" cząsteczki wirusa do powierzchni komórki gospodarza. Sama nazwa wzięła się od zdolności tego białka do zlepiania (aglutynacji) krwinek w probówce. Dla wirusów grypy zidentyfikowano wiele typów hemaglutyniny, jednak jeżeli chodzi o szczepy wirusów mogące atakować zarówno ptaki jak i ludzi są to te, które mają hemaglutyninę typu 5, 7 i 9. Neuraminidaza jest natomiast enzymem, który powoduje rozpad błony komórkowej. Enzym ten służy do uwolnienia się wirionów ze "zużytej" komórki gospodarza w celu zakażenia kolejnych. Co ciekawe blokowanie działania tego enzymu przez specjalne leki jest jedną ze skutecznych metod walki z zakażeniem.
2. Zakażalność ptasiej grypy
Infekcja może przenieść się na człowieka po kontakcie z martwymi lub chorymi ptakami, które są rezerwuarem wirusa. Obejmuje to nie tylko bezpośredni kontakt ze zwierzęciem, ale także z jego odchodami, z zanieczyszczoną wodą czy odzieżą roboczą. Jako, że ptaki mają tendencję do migracji wirus szybko rozprzestrzenia się. Co ważne jak dotąd nie stwierdzono, by wirus ten miał zdolność do przenoszenia się z człowieka na człowieka. Ta cecha niewątpliwie zwiększyłaby zakażalność i skalę epidemii ptasiej grypy.
3. Zmienność wirusa ptasiej grypy
Wirusy grypy cechują się unikatową zmiennością genetyczną, która umożliwia im wytwarzanie coraz to nowszych, nieznanych wcześniej postaci. Przyczyną takiego zjawiska jest wysoka częstość mutacji materiału genetycznego wirusa oraz zdolność do reorganizacji 8 segmentów tworzących jego RNA. W praktyce oznacza to, że co jakiś czas powstaje nowa forma wirusa, która jest w stanie zaatakować inne niż wcześniej populacje i na którą organizmy te nie miały szansy wytworzyć odporności. Oznacza to także, że nawet jeżeli uda się opracować skuteczną szczepionkę przeciwko jednemu typowi wirusa, to nie będzie ona chronić przed zachorowaniem no nowy, zmutowany typ.
4. Zagrożenia wirusem H5N1 w Polsce
Jak dotąd nie stwierdzono, by w Polsce czy też w krajach sąsiadujących wystąpiły śmiertelne przypadki zarażenia u ludzi. Nie oznacza to niestety, że wirus jest nieobecny w naszym kraju, gdyż w marcu 2006 wykryto przypadki infekcji wśród drobiu. Ważne jest zachowanie czujności epidemiologicznej, należy jednak podkreślić, że zakażenie obecnie na terenie kraju jest raczej mało prawdopodobne i nie ma powodów do paniki.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.