Dbajmy o nasze oczy - wywiad z dr n. med. Anną Marią Ambroziak z okazji Światowego Dnia Wzroku

W każdy drugi czwartek października obchodzony jest Światowy Dzień Wzroku. Święto to ma na celu promowanie wiedzy na temat wad wzroku i znaczenia profilaktyki. Pierwsze obchody w Polsce odbyły się 3 października 2006 roku, a patronat nad nimi objął Zbigniew Religa. Organizatorami są Polski Związek Niewidomych, Polskie Towarzystwo Okulistyczne oraz Stowarzyszenie Pacjentów z AMD. Na temat profilaktyki chorób oczu rozmawiamy z Panią dr n. med. Anną Marią Ambroziak, specjalistą chorób oczu, Dyrektorem Medycznym i Naukowym Centrum Okulistycznego Świat Oka.

Według danych WHO do 2050 roku połowa mieszkańców Europy Wschodniej będzie krótkowzroczna. Ponad 50% naszych dzieci cierpi na krótkowzroczność, a Polacy nie chodzą do okulisty na wizyty kontrolne tak jak np. do dentysty (choć powinni). Kto lub co odpowiada za tak zły stan rzeczy?

Niestety Polacy nie badają wzroku, i dotyczy to zarówno dzieci, młodzieży jak i dorosłych, a nasz wzrok jest najważniejszym zmysłem czuciowym i dostarcza naszemu mózgowi najwięcej informacji.

W naszym kraju i systemie zdrowotnym od lat nie ma odpowiedniej wiedzy edukacyjnej, nie wspomnę o programach zdrowotnych, które ułatwiałyby pacjentom świadomość i ważkość problemu. A mamy doprawdy wybitnych i doskonałych specjalistów.

Profilaktyka okulistyczna to obszar, w którym wciąż mamy wiele do zrobienia. Kontrolne wizyty u specjalistów nadal nie są powszechne wśród społeczeństwa, a dbanie o wzrok najczęściej kojarzy się z zakładaniem okularów przeciwsłonecznych podczas letnich dni czy jedzeniem jagód, ryb albo orzechów.

Tymczasem profilaktyka okulistyczna to temat dużo bardziej złożony i wymagający szczególnej uważności. Oznacza to, że dla naszego wzroku, będącego najważniejszym zmysłem, możemy zrobić zdecydowanie więcej.

A jak często powinniśmy odwiedzać okulistę?

O wizycie u okulisty zazwyczaj wszyscy myślą wtedy, kiedy czegoś bardzo potrzebują, np. badań na prawo jazdy lub kiedy zmusza ich do tego sytuacja zdrowotna.

Prawda jest jednak taka, że gabinet okulistyczny powinniśmy odwiedzać profilaktycznie, dokładnie tak samo jak dentystę czy ginekologa. Regularne badania są niezwykle ważne, gdyż wczesna diagnostyka pozwala na najskuteczniejsze leczenie.

Badania profilaktyczne w przypadku osób noszących okulary czy soczewki pozwalają także stwierdzić, czy wada się pogłębiła i czy nie należy zmienić korekcji.

Każdy dorosły powinien rutynowo odwiedzać swego okulistę minimum raz na dwa lata, a osoby po 40-tym roku życia - minimum raz na rok. Pacjenci z wadą wzroku - optymalnie raz na rok, młodzież i dzieci nawet co sześć miesięcy, gdyż progresja krótkowzroczności wymaga bardzo rozważnej kontroli.

Do pilnej wizyty u specjalisty powinny nas skłonić m.in. urazy narządu wzroku, oparzenia, ostry ból zaczerwienionego oka, nagłe niedowidzeniem, błyski czy wrażenie „zasłony przed okiem”, jak również opadnięcie powieki lub nagłe podwójne widzenie.

Co na co dzień możemy zrobić dobrego dla naszego wzroku?

Pamiętajmy o naszych oczach zarówno w pracy, jak i w czasie wolnym. Pracując czy ucząc się, korzystajmy z zasady American Optometric Association 20/20/20, która wskazuje, że co 20 minut powinniśmy zrobić sobie 20-sekundową przerwę i patrzeć w tym czasie na obiekt oddalony od nas minimum o 20 stóp (ok 6 metrów).

Codzienna higiena pracy obejmuje również pełne, świadome mruganie oraz odpowiednie ustawienie monitora komputera, tak by dodatkowo nie obciążać odcinka szyjnego kręgosłupa. Istotne jest także prawidłowe oświetlenie. Jeśli tylko możemy – korzystajmy jak najwięcej z naturalnego światła dziennego.

Tyczy się to również form spędzania czasu wolnego. Każdego dnia powinniśmy przeznaczyć minimum godzinę na aktywność na świeżym powietrzu. Ruch, możliwość patrzenia w dal przy świetle dziennym – to wszystko pozwala naszym oczom odpocząć, regeneruje je i przyczynia się do zachowania dobrego wzroku.

Czy kondycję naszych oczu można wspierać naturalnie? Np. poprzez odpowiednią dietę?

W kwestiach profilaktyki okulistycznej należy pamiętać również o diecie. Powinna być ona zróżnicowana i zbilansowana pod kątem składników mineralnych. Zamiast sztucznej suplementacji, warto włączyć do swojego menu jak najwięcej warzyw i owoców, produktów naturalnych oraz jak najmniej przetworzonych. Jedzmy jedzenie, a nie wyroby jedzeniopodobne. Jedzmy mniej, ale mądrzej i świadomiej. Nie stosujmy przewlekle restrykcyjnych diet. Jedzmy uważnie i z przyjemnością.

Wielu Polaków przeszło lub właśnie czeka na operację zaćmy. Choroby oczu są powszechne wśród naszej populacji. Jakie są ich najczęstsze przyczyny?

Zaćma jest efektem starzenia się i procesów metabolicznych soczewki prowadzących do jej zmętnienia oraz utraty przezierności, a w konsekwencji upośledzenia ostrości wzroku. Pacjent widzi świat jak przez brudną szybę. Wg WHO, zaćma jest najczęstszą przyczyną odwracalnego upośledzenia ostrości wzroku, choruje na nią ponad 27 mld osób na świecie.

Usunięcie zaćmy jest najczęściej wykonywanym zabiegiem okulistycznym. Zabieg polega na usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu w jej miejsce soczewki sztucznej. Dysponujemy różnymi soczewkami wewnątrzgałkowymi do wszczepu, m.in standardowymi soczewkami jednoogniskowymi, które dają ostre widzenie z jednej odległości, ale wymagają od pacjenta stosowania okularów do czytania lub do chodzenia.

Są także dostępne soczewki toryczne korygujące astygmatyzm, czy soczewki multifokalne, zapewniające ostre widzenie z każdej odległości. Nie każde rozpoznanie zaćmy jest wskazaniem do jej operacji.

Kwalifikację do operacji przeprowadzamy gdy pacjenta zauważa i zgłasza pogorszenie wzroku, widzenie za mgłą, zmniejszone poczucie kontrastu. Wraz ze zmianą naszego stylu życia, zmieniła się także struktura pacjentów chorujących na zaćmę.

Kiedyś mówiło się, że choroba ta dotyka osób po 50. roku życia, w chwili obecnej coraz częściej operujemy osoby młodsze, szczególnie czynne zawodowo oraz mające wysokie wymagania wzrokowe.

A czy to prawda, że do rozwoju chorób oczu mogą przyczynić się również inne choroby rozwijające się w naszym ciele?

Organizm ludzki to system naczyń połączonych, a jedne dolegliwości bardzo często mają wpływ na funkcjonowanie innych narządów. W kontekście okulistyki, do rozwoju chorób oczu może przyczynić się m.in. cukrzyca, gdyż w oku mogą pojawiać się zmiany cukrzycowe.

Szczególną uwagę na stan swojego wzroku powinni zwrócić również pacjenci zmagający się z otyłością, nadciśnieniem tętniczym, czy będący na przewlekłym leczeniu steroidami, gdyż te choroby lub formy terapii wymagają stałego monitorowania narządu wzroku.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.