Dyskalkulia - przyczyny, objawy i leczenie
Dyskalkulia, czyli problemy z nauką matematyki, daleko wykraczające poza kłopoty z nauczeniem się tabliczki mnożenia czy rozwiązanie trudniejszego zadania z treścią, to dramat wielu uczniów. Osoby borykające się z tym zaburzeniem jego skutki odczuwają zarówno w szkole, jak i poza nią. Trudno się dziwić. Zdarza się, że wyzwaniem jest nie tylko proste obliczenie, ale i odczytywanie numerów. Jakie są przyczyny i objawy dyskalkulii? Czy można ją leczyć?
1. Czym jest dyskalkulia?
Dyskalkulia to zaburzenie predyspozycji niezbędnych do rozumienia problemów matematycznych. Oznacza specyficzne trudności w przyswajaniu i rozumieniu matematyki oraz arytmetyki.
Osoba dotknięta dyskalkulią nie radzi sobie z najprostszym zadaniem matematycznym. Częstość występowania dyskalkulii wśród dzieci w wieku szkolnym wynosi od 3 do 6%. Pojęcie „dyskalkulia” pochodzi z języka łacińskiego. W dosłownym tłumaczeniu oznacza trudności w liczeniu.
Czasem nazywa się ją dysleksją matematyczną. Rozpatrując tę kwestię warto wziąć pod uwagę, że o zaburzeniu nie mówi się, gdy dziecko nie wykazuje potencjalnych zdolności matematycznych wskutek braków w wiedzy, zmęczenia, choroby bądź zaburzeń emocjonalnych. To pseudodyskalkulia.
2. Przyczyny dyskalkulii
Dyskalkulia ma charakter wrodzony. Jest uwarunkowana genetycznie. Odpowiadają za nią nieprawidłowości w obszarze mózgu odpowiadającym za rozwój i dojrzewanie wszelkiego rodzaju umiejętności matematycznych wraz z wiekiem.
Dyskalkulia jest zaburzeniem umiejętności wykonywania działań arytmetycznych, które nie wynika z niepełnosprawności intelektualnej. Na pojawienie się zaburzenia nie mają również wpływu czynniki zewnętrzne czy środowiskowe, takie jak brak motywacji czy warunki do nauki.
3. Objawy dyskalkulii
Dyskalkulia oznacza, że wiek matematyczny jest wyraźnie niższy od wieku rozwoju umysłowego. Jej objawy są różne. W zależności od rodzaju upośledzenia zdolności matematycznych. Mówi się o takich zaburzeniach jak:
- dyskalkulia werbalna (słowna) - zaburzone są zdolności nazywania pojęć i relacji matematycznych, trudność sprawia nazywanie cyfr i numerów,
- dyskalkulia leksykalna - przejawia się kłopotami z odczytywaniem licz, cyfr, a także różnych symboli matematycznych,
- dyskalkulia graficzna - ogranicza się do problemów z zapisywaniem symboli matematycznych,
- dyskalkulia proktognostyczna (wykonawcza) - cechuje się zaburzeniem w obrębie manipulowania obiektami w celach matematycznych, takich jak szeregowanie rosnąco i malejąco, określanie wielkości (mniejszy-większy),
- dyskalkulia operacyjna - zaburzenie zdolności wykonywania działań matematycznych, takich jak dodawanie, odejmowanie, dzielenie czy mnożenie,
- dyskalkulia ideognostyczna (pojęciowo-wykonawcza) - nierozumienie idei matematycznych, które są konieczne do wykonywania obliczeń pamięciowych.
Na jakie problemy napotykają się osoby dotknięte „dysleksją matematyczną”?
- problemy z rysowaniem figur geometrycznych,
- zakłócenia wyobraźni przestrzennej,
- błędne odczytywanie liczb,
- trudności z uszeregowaniem liczb ze względu na ich wartość, trudności w porównywaniu wielkości,
- mylenie figur geometrycznych,
- trudności w porównywaniu położenia trudności z określaniem położenia przedmiotów względem siebie,
- mylenie podobnie wyglądających liczb i symboli.
Zobacz także:
4. Jak i gdzie zdiagnozować dyskalkulię?
Aby potwierdzić dyskalkulię, trzeba wykluczyć zaburzenia neurologiczne, psychiczne, a także wady wzroku i słuchu. W tym celu należy udać do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Wizyta jest bezpłatna.
Jak przebiega badanie diagnostyczne? Specjalista prosi o wykonanie prostego zadania matematycznego, zapisanie ciągów cyfr, rozwiązanie prostego zadania tekstowego lub uszeregowania liczb rosnąco czy malejąco. Jeśli zostaną wykluczone zaburzenia, a także zaniedbania dydaktyczne i opóźniony rozwój umysłowy, dyskalkulia zostanie potwierdzona.
5. Leczenie dyskalkulii
W terapii dyskalkulii niezbędne są zajęcia korekcyjno-wyrównawcze w szkole oraz praca w domu. Pomocne jest nie tylko odrabianie lekcji razem z rodzicem, rozwiązywanie różnych zadań i wykonywanie ćwiczeń matematycznych dla treningu (labirynty, odwzorowywanie figur geometrycznych, jednoczesne pisanie prawą i lewą ręką, budowanie grafik przestrzennych), ale i wykonywanie działań matematycznych przy każdej nadarzającej się okazji.
Liczenie ziemniaków w koszu, podsumowywanie zakupów czy odczytywanie godziny to także doskonały trening dla głowy. Zabiegi te mają na celu wypracowanie własnych mechanizmów i sposobów radzenia sobie z deficytami w zakresie matematyki.
6. Dyskalkulia a matura
A co z maturą, zdanie której jest konieczne, by móc kontynuować naukę na uczelni wyższej? Czy osoby ze zdiagnozowaną dyskalkulią, które są uzdolnione artystycznie lub humanistycznie mają zamkniętą drogę do zdobycia wyższego wykształcenia?
Nie. Osoby posiadające opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się korzystają z ułatwień w trakcie egzaminu maturalnego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.