Fitosterole w profilaktyce chorób układu krążenia
Sterole są składnikiem wszystkich organizmów żywych. Występują wolno lub są związane estrowo z kwasami tłuszczowymi. Dzielimy je na zoosterole – zwierzęce, fitosterole – roślinne i mikosterole. Cholesterol jest natomiast głównym sterolem wytwarzanym w organizmie człowieka.
Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2003 r. zaostrzyły wymagania dotyczące stężenia cholesterolu we krwi. Zgodnie z nimi stężenie cholesterolu całkowitego nie powinno przekraczać 190 mg/dl, stężenie cholesterolu frakcji LDL u osób zdrowych nie powinno przekraczać 115 mg/dl. Osoby z podwyższonym stężeniem cholesterolu cechuje zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób układu krążenia, dlatego głównym celem leczenia jest uzyskanie prawidłowego stężenia cholesterolu frakcji LDL.
1. Co to są fitosterole?
Fitosterole to związki pochodzenia roślinnego, które swoją budową przypominają cholesterol. Stanowią one swego rodzaju odpowiednik tego związku. To właśnie dzięki temu zyskują tak duże znaczenie w diecie i w profilaktyce chorób układu krążenia.
Fitosterole mają zdolność obniżania stężenia cholesterolu frakcji LDL we krwi o 10–15%, dlatego ich spożywane nabiera coraz większego znaczenia w zapobieganiu rozwojowi zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Łączą się one na zasadzie konkurencji w świetle jelit z receptorami zarezerwowanymi dla cholesterolu, zmniejszając tym samym wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego, co prowadzi do zwiększonego jego wydalania ze stolcem. Same fitosterole zaś wchłaniają się z przewodu pokarmowego w bardzo niewielkim stopniu. Fitosterole mogą być stosowane razem z lekami obniżającymi stężenie cholesterolu we krwi zwłaszcza u osób, u których mimo podjętego leczenia farmakologicznego nadal obserwuje się podwyższone stężenie cholesterolu frakcji LDL.
2. Źródła fitosteroli
Najbogatszym naturalnym źródłem fitosteroli są nierafinowane oleje roślinne. Największe ilości tych związków występują w oleju z otrąb ryżowych, oleju kukurydzianym, oleju sezamowym (1050–850 mg/100 g). Pewną ich ilość dostarczają również orzechy (100–200 mg/100 g), nasiona roślin strączkowych (120–135 mg/100 g) oraz przetwory zbożowe. Niewielkie ich ilości są obecne również w warzywach i owocach (10–20 mg/100 g). Niestety, ich naturalna ilość w wymienionych produktach jest zbyt niska, by możliwe było pokrycie zapotrzebowania organizmu wyłącznie z tych źródeł.
W celu obniżenia podwyższonego poziomu cholesterolu – poza odpowiednią dietą – zaleca się dostarczenie dziennie około 2 g fitosteroli, natomiast średnie ich spożycie z produktów roślinnych w typowej zachodniej diecie osiąga wartości 150–350 mg dziennie. Konieczne jest więc użycie produktów, które są wzbogacone w te związki, np. margaryna, jogurt. Innymi produktami wzbogaconymi w fitosterole mogą być soki owocowe, serki, wyroby cukiernicze.
Warto również nadmienić, że fitosterole nie zmniejszają stężenia cholesterolu frakcji HDL podczas stosowania, co jest zjawiskiem jak najbardziej pożądanym ze względu na korzystny wpływ tej frakcji cholesterolu na zdrowie człowieka. Ponadto sterole nie wpływają na stężenie triglicerydów we krwi, dlatego bezskuteczne jest podawanie ich osobom, u których stężenie to jest wysokie.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.