Koronawirus. Jak leczyć COVID-19 w domu? Aktualne zalecenia ekspertów

Jakie leki przyjmować? Kiedy niezwłocznie wzywać pogotowie? Odpowiedzi na pytania i wiele innych można znaleźć w najnowszych zaleceniach dotyczących postępowania u osób z chorobą COVID-19, które opracowali konsultanci krajowi medycyny rodzinnej oraz chorób zakaźnych. To kompendium wiedzy, które przyda się każdej osobie zakażonej koronawirusem.

1. Jak leczyć COVID-19 w domu?

Polacy unikają testowania w kierunku SARS-CoV-2. Zamiast zgłosić się do lekarza w pierwszych dniach infekcji, leczą się sami. A informacje czerpią nie od specjalistów, tylko z internetu, gdzie roi się od niebezpiecznych dla zdrowia porad.

Zobacz film: "Dr Sutkowski: W dalszym ciągu utrzymuje się tendencja późnego zgłaszania do lekarza"

- Czasem leczymy się resztkami antybiotyku, innym razem sterydami wziewnymi pożyczonymi od dzieci - mówi dr Michał Sutkowski, prezes Warszawskich Lekarzy Rodzinnych. Niestety, skutki tego są często tragiczne, ponieważ chorzy zgłaszają się do lekarza dopiero pod koniec drugiego tygodnia choroby, kiedy już są w bardzo ciężkim stanie.

- Anestezjolodzy biją na alarm, ponieważ chorzy przychodzą do szpitala średnio 4-5 dni za późno, z potężnymi powikłaniami, dusznością, kaszlem i oczekują leczenia. Wtedy bardzo często takiego człowieka już nie możemy uratować - opowiada dr Sutkowski.

Właśnie z tego powodu konsultanci krajowymi z zakresu medycyny rodzinnej, chorób zakaźnych oraz anestezjologii i intensywnej terapii we współpracy z Radą Medyczną przy premierze opracowali wspólne zalecenia dotyczące leczenia COVID-19 w domu. Dokument nie pozostawia suchej nitki na wielu mitach.

2. Deksametazon. Tylko w ciężkich przypadkach

Eksperci odradzają stosować deksametazon u chorych na COVID-19 leczonych w domu.

Deksametazon jest glikokortykosteroidem, stosowanym powszechnie w leczeniu chorób reumatycznych i autoimmunologicznych ze względu na silne i długotrwałe działanie przeciwzapalne. Lek ten niemal od początku pandemii był stosowany w terapii osób z ciężkim przebiegiem COVID-19. Wyniki badań klinicznych, w tym przede wszystkim badania RECOVERY oraz oparte na nich wytyczne AOTMiT wskazują na korzyść ze stosowania deksametazonu w dawce 6 mg dziennie u hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 wymagających tlenoterapii lub mechanicznej wentylacji płuc.

Jednak u chorych na COVID-19 niewymagających tlenoterapii ani mechanicznej wentylacji płuc stosowanie glikokortykosteroidów zwiększa ryzyko zgonu.

Eksperci również odradzają stosowania innych glikokortykosteroidów wziewnych w leczeniu COVID-19, ze względu na brak danych dotyczących ich skuteczności.

3. Tlenoterapia w domu? "Zwiększa ryzyko pogorszenia stanu pacjenta"

Wiele osób zakażonych koronawirusem unika na każdy możliwy sposób hospitalizacji. Niektórzy, kiedy ich stan zdrowia się pogarsza, sięgają po domowe koncentratory tlenu. Zdaniem ekspertów stosowanie tlenoterapii domowej w ostrej fazie choroby jest niebezpieczne.

"Tlenoterapia domowa jest powszechnie stosowana w leczeniu pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową, lecz nie może być stosowana w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej. Pojawienie się ostrej niewydolności oddechowej świadczy o postępie choroby i groźbie bardzo szybkiego pogorszenia, mogącego prowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia. Dodatkowo, zastosowanie tlenoterapii w domu może spowodować opóźnienie w dotarciu pacjenta do szpitala, przez co pacjent traci szansę na otrzymanie leczenia wymagającego zastosowania w pierwszych dobach choroby COVID-19 o ciężkim przebiegu (5-8 dni od wystąpienia objawów)" - czytamy w zaleceniach.

4. Leki przeciwwirusowe w COVID-19?

Nie zaleca się stosowania w leczeniu COVID-19 leków o potencjalnym działaniu przeciwwirusowym. Tu eksperci wyróżniają m.in. modną amantadynę, której skuteczność w leczeniu COVID-19 nie została dowiedziona, jednak istnieją obawy, że może ona przyczyniać się do mutacji koronawirusa.

Nie zaleca się również przyjmować chlorochinę, hydrochlorochinę, lopinawir/rytonawir oraz azytromycynę.

5. Antybiotyki w COVID-19

Również lekarze zwracają uwagę na stosowanie antybiotyków u osób chorych na COVID-19. Jest ono uzasadnione wyłącznie u osób z przewlekłymi chorobami zapalnymi z zakażeniem, jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, poddawanych immunosupresji lub z niedoborami odporności z innych przyczynoraz w razie przewlekającej się infekcji dolnych dróg oddechowych (powyżej 14 dni) z cechami zakażenia bakteryjnego.

6. Jakich leków unikać podczas COVID-19?

Eksperci nie zalecają włączania leków przeciwpłytkowych ani przeciwzakrzepowych w leczeniu COVID-19 u chorych przebywających w domu, o ile nie pojawią się wskazania inne niż zakażenie koronawirusem. Nie zaleca się również stosowania innych leków, w tym inhibitorów ACE i statyn w leczeniu choroby COVID-19.

7. Jakie leki można stosować u chorych na COVID-19?

Jednocześnie lekarze podkreślają, że osoby zakażone koronawirusem powinny kontynuować dotychczasowe leczenie farmakologiczne, jeśli takie stosowały przed zakażeniem. Nawet gdy osoba ze zdiagnozowanym COVID-19 ma przypisane glikokortykosteroidy, w tym wziewne, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwnadciśnieniowe (w tym inhibitory ACE), statyny, leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe.

"Nie wykazano zwiększenia ryzyka zgonu związanego z leczeniem częstych chorób przewlekłych. Dlatego zaleca się kontynuację stałego leczenia tych schorzeń" - podkreślono w zaleceniach.

W przypadku dolegliwości takich, jak gorączka powyżej 38,5 st. Celsjusza eksperci radzą stosować leki przeciwgorączkowe. Najskuteczniejsze są niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ lub paracetamol.

Nie wolno jednak przesadzić ze stosowaniem tych leków.

- Jeśli będziemy przyjmować regularnie leki przeciwbólowe bądź przeciwgorączkowe, możemy przegapić moment, w którym nastąpi pogorszenie naszego stanu. Na przykład nasilającą się gorączkę. To dlatego leki powinno się stosować jedynie w małych dawkach oraz w sytuacjach, kiedy nie możemy wytrzymać i czujemy się naprawdę źle - tłumaczy prof. Robert Flisiak, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.

Zaleca się stosowanie leków przeciwkaszlowych u chorych z nasilonym kaszlem (utrudniającym mówienie i sen). W ciężkich przypadkach można rozważyć stosowanie preparatów z zawartością kodeiny.

8. Jak dbać o osobę chorą na COVID-19?

Lekarze podkreślają, że bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. W przypadku chorych z przewlekłą niewydolnością serca i przewlekłą niewydolnością nerek wskazana jest samokontrola diurezy, nasilenia obrzęków oraz codzienny pomiar masy ciała.

Zaleca się również stosowanie witaminy D. Dawka powinna wynosić do 2000 IU dziennie u dorosłych (do 4000 IU u osób powyżej 75 roku życia), zgodnie z zaleceniami suplementacji tej witaminy w populacji polskiej.

"Zalecenie AOTMiT wskazują na ryzyko cięższego przebiegu choroby u pacjentów z niedoborami witaminy D, przy jednoczesnym małym ryzyku związanym ze stosowaniem tego preparatu. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r. jednoznacznie wskazują na konieczność suplementacji tej witaminy w całej populacji polskiej, przez większość roku. Jednocześnie ostatnie dane opublikowane w The Lancet Diabetes&Endocrinology wskazują na brak istotnego wpływu podawania witaminy D na przebieg ostrych infekcji dróg oddechowych" - podkreślają eksperci.

9. Pomiary saturacji i ciśnienia

Zaleca się regularne pomiary ciśnienia tętniczego u chorych na COVID-19 w wieku powyżej 65 lat oraz u wszystkich leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca.

Lekarze również zalecają monitorowanie saturacji krwi tętniczej tlenem za pomocą pulsoksymetru u wszystkich pacjentów z dusznością spoczynkową, a szczególnie u osób w wieku powyżej 60 lat.

10. Kiedy domowe leczenie to za mało?

Jak wyjaśnia dr Michał Domaszewski, lekarz rodzinny i autor popularnego bloga z reguły wysoka gorączka w COVID-19 nie trwa długo, znika po kilku dniach, ale jeśli temperatura powyżej 38 st. Celsjusza utrzymuje się dłużej, warto skonsultować to z lekarzem rodzinnym.

Czujne powinny być zwłaszcza osoby z chorobami przewlekłymi. W przypadku cukrzyków alarmującym sygnałem może być wahanie glikemii – nadmierne spadki i wzrosty poziomu cukru we krwi.

- Znakiem ostrzegawczym będzie też zarówno zbyt wysokie ciśnienie, jak i zbyt niskie (poniżej 90/60 mmHg). Jeśli przy niskim ciśnieniu rośnie tętno (powyżej 100 uderzeń na minutę), to kolejny powód do kontaktu z lekarzem. Innym niepokojącym objawem jest ból zamostkowy w klatce piersiowej, zwłaszcza jeśli ktoś ma chorobę niedokrwienną serca - wyjaśnia Michał Domaszewski.

Kiedy jednak trzeba wszcząć alarm i zadzwonić po karetkę? - Takim charakterystycznym i bardzo niepokojącym sygnałem jest nagła niemożność złapania oddechu. Jeśli wystąpiła duszność, wtedy nie warto zwlekać i czekać na teleporadę z lekarzem rodzinnym, tylko od razu dzwonić na pogotowie - ostrzega lekarz. - Spadek "natlenienia" krwi poniżej 95 proc. i związana z nim duszność to wskazanie do hospitalizacji. Niestety, dość często obserwuję u pacjentów taką tendencję, że po prostu boją się jechać do szpitala i robią wszystko, żeby tego uniknąć. W ten sposób tracą ważny czas - podkreśla Michał Domaszewski.

Zobacz także: Koronawirus. Czym jest pulsoksymetr i dlaczego może być pomocny dla osób z COVID-19?

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.