Profilaktyka raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy nie jest chorobą genetyczną, ale wywołaną przez pewne odmiany wirusa HPV. Badania potwierdzają, że około 80% kobiet przynajmniej raz w życiu ma kontakt z tym wirusem. W 70% przypadków rak szyjki macicy wywołują typy wirusa HPV o numerach 16 i 18.
1. Jak się można zarazić wirusem HPV?
Kobiety nie zdają sobie sprawy, że podjęcie współżycia płciowego naraża je na wirus HPV. Źródłem infekcji jest intymny kontakt skóry narządów płciowych. Rak szyjki macicy rozwija się przez długotrwałe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego, a zwłaszcza typami wirusa HVP 16 i 18. Prawie 30 odmian wirusa jest odpowiedzialnych za problemy z błoną śluzową narządów płciowych, a 15 typów wywołuje raka szyjki macicy. Gdy wirus ma cechy rakotwórcze, ryzyko zwiększa się przez wczesną inicjację seksualną i palenie papierosów. Bardziej narażone są matki po urodzeniu trójki i więcej dzieci, osoby stosujące doustne środki antykoncepcyjne i zarażone chorobami wenerycznymi. Ryzyko zwiększa się przez nieleczenie drobnych intymnych infekcji, a także zakażenie wirusem HIV. Zwykła prezerwatywa nie zapewnia pełnej ochrony przez wirusem HPV, względnie zabezpieczają wkładki i krążki dopochwowe. Najważniejsze jest dochowywanie wierności swojemu partnerowi.
2. Co to jest rak szyjki macicy?
Nowotwór szyjki macicy to choroba, która polega na niekontrolowanym i nieprawidłowym rozroście komórek nabłonka szyjki macicy, czyli jej dolnej części uchodzącej do pochwy. Choroba ta potrafi latami rozwijać się, nie dając żadnych objawów. Wyróżnia się cztery stopnie raka szyjki macicy: I – zmiany chorobowe występują tylko w szyjce, II- rak wykracza poza szyjkę i może zajmować nawet 2/3 górnej części pochwy, III – rak zajmuje szyjkę macicy i pochwę, IV – rak zajmuje pęcherz moczowy, odbytnicę i inne narządy. Rak szyjki macicy jest drugą co do częstości występowania chorobą nowotworową, na którą cierpią kobiety. Nowotwór złośliwy zabija 270 tys. kobiet na całym świecie. Z państw Unii Europejskiej najwięcej zgonów spowodowanych tym rakiem występuje niestety w Polsce. Badania mówią, że każdego dnia na raka szyjki macicy umiera 5 Polek.
3. Cytologia w profilaktyce raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy może być stwierdzony na postawie tego badania. Pobiera się komórki nabłonka i dzieli się je na cztery rodzaje: normalne, atypowe, przedrakowe, rakowe. Jeżeli pojawią się komórki atypowe, to zaleca się stosowanie środków przeciwzapalnych i ponownie wykonuje się cytologię. W przypadku stwierdzenia występowania komórek przedrakowych, zleca się wykonanie kolposkopii i badania, które potwierdzi cechy onkologiczne wirusa. Kolposkopia polega na oświetleniu wnętrza szyjki macicy specjalnym aparatem optycznym i pobraniem próbki chorej tkanki. Niekiedy, aby lepiej ją zobaczyć, ścianki pochwy pokrywa się roztworem, który uwidacznia obszary chorobowo zmienione. Gdy to nie pomaga, lekarz przeprowadza kolonizację, czyli pewien rodzaj biopsji. Badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Rak szyjki macicy nie zawsze dostatecznie wcześnie wykryty jest przez cytologię, ponieważ specjalistyczna szczoteczka do wymazu cytologicznego ma 1 cm, a szyjka macicy 4 cm. Warte podkreślenia jest to, że w krajach, w których 20 lat temu udało się wprowadzić powszechne badania cytologiczne, śmiertelność zmniejszyła się nawet o 80% (tak jest w Islandii).
4. Leczenie raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy może zostać zwalczony przez usunięcie macicy. Cytologię należy wykonywać, jeśli pozostała szyjka lub jej część i jeśli pozostał tzw. kikut pochwy. Jeżeli macicę usunięto z powodu mięśniaka, nie trzeba się badać.
5. Szczepionka przeciwko wirusowi HPV
Ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy mogą zmniejszyć szczepionki, które chronią przed zakażeniem typami 16 i 18 wirusa HPV. Pierwszy rodzaj szczepionek chroni nie tylko przed tymi odmianami wirusa, ale także przed występowaniem brodawek narządów płciowych u kobiet i u mężczyzn (za 90% przypadków tego schorzenia odpowiada typ 6 i 11 wirusa HPV – rak szyjki macicy nie jest przez nie wywołany). Druga szczepionka przeciwko wirusowi HPV wzmacnia odpowiedź układu immunologicznego na podaną dawkę wirusa, zatem dzięki niej wydłuża się okres ochrony przed typami groźnego wirusa HPV. Efekty działania szczepionek będą widoczne dopiero po jakimś czasie, kiedy będzie można stwierdzić spadek zgonów wywołanych przez choroby nowotworowe, w tym przypadku raka szyjki macicy.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.