Jak zmienia się skuteczność szczepionek przeciwko COVID-19 wraz z upływem czasu? Nowe badania
Na łamach czasopisma "NEJM" ukazał się raport dotyczący skuteczności trzech szczepionek przeciw COVID-19. Przebadano preparaty firm Pfizer/BioNTech, Moderny oraz Johnson & Johnson. Która ze szczepionek najdłużej chroni przed infekcją SARS-CoV-2?
1. Jak zmienia się skuteczność szczepionek po upływie kilku miesięcy?
W badaniach przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu w Karolinie Północnej oszacowano skuteczność szczepionek przeciwko COVID-19 w obliczu upływającego czasu. Pod uwagę wzięto dwie dawki preparatów Moderny i Pfizer/BioNTech oraz jedną dawkę szczepionki Johnson & Johnson. Szczepionka AstraZeneki nie została uwzględniona w badaniach, ponieważ nie jest podawana na terenie Stanów Zjednoczonych.
Skuteczność wymienionych preparatów zmierzono na podstawie 10,6 milionów próbek zebranych od mieszkańców Karoliny Północnej w ciągu 9 miesięcy (od 11 grudnia 2020 r. do 8 września 2021 r.). Jak prezentowała się efektywność poszczególnych preparatów?
Ochrona przed zachorowaniem na COVID-19 w dwa miesiące po dwóch dawkach szczepionek wyniosła w przypadku preparatu:
- Moderny: 95,9 proc.
- Pfizer-BioNTech: 94,5 proc.
Ochrona przed zachorowaniem na COVID-19 w siedem miesięcy po dwóch dawkach szczepionek wyniosła w przypadku preparatu:
- Moderny: 80,3 proc.
- Pfizer-BioNTech: 66,6 proc.
Ochrona przed zachorowaniem na COVID-19 miesiąc po jednej dawce Johnson & Johnson wyniosła 74,8 proc. i spadła do 59,4 proc. w piątym miesiącu.
"Szacunki długoterminowej skuteczności szczepionki przeciwko COVID-19 pokazane w tym badaniu są niższe, niż wyniki oparte na ograniczonych danych z badań III fazy badań klinicznych. Jednak nasze badanie obejmowało zarówno zakażenia objawowe, jak i bezobjawowe, a spodziewano się, że skuteczność szczepionki przeciwko zakażeniom bezobjawowym będzie niższa, niż przeciwko zakażeniom objawowym, co podkreślono we wnioskach z badań klinicznych III fazy" – zauważają autorzy badań.
2. Pfizer czy Moderna? Czy warto porównywać te preparaty?
Naukowcy wyodrębnili także różnice między skutecznością preparatów Moderny i Pfizer/BioNTech i podkreślili, że wyższa efektywność tej pierwszej szczepionki wynika z wyższego stężenia składnika aktywnego mRNA.
"Nasze wyniki wykazały, że skuteczność dwóch szczepionek z informacyjnym RNA (mRNA) – Pfizer/BioNTech i Moderna – była bardzo wysoka i trwała w przypadku ochrony przed hospitalizacją i śmiercią. Szczepionka Moderny była nieco bardziej skuteczna niż preparat Pfizera. Należy zauważyć, że szczepionkę Pfizera podawano w niższej dawce niż Moderny (30 mg na dawkę vs. 100 mg na dawkę)" – podkreślają badacze.
- Wszystkie badane szczepionki prezentowały długotrwałą skuteczność w redukcji ryzyka wystąpienia hospitalizacji i zgonu z powodu COVID-19. Słabnąca wraz z upływającym czasem ochrona przed infekcją SARS-CoV-2 była wynikiem zarówno słabnącej siły odpowiedzi odpornościowej, jak i pojawienia się wariantu Delta koronawirusa SARS-2 – komentuje dr Bartosz Fiałek, reumatolog i popularyzator wiedzy medycznej.
Lekarz dodaje, że to już kolejne analizy, w których widać, że preparat Moderny wypada nieco lepiej niż preparat Pfizera. Czy to oznacza, że naszym pierwszym wyborem powinna być szczepionka Moderny?
- To, że powstały takie badania, nie jest powodem, aby wskazywać, że któraś ze szczepionek mRNA jest wyraźnie lepsza. Różnice między tymi preparatami są niewielkie, a obie szczepionki są wysoce skuteczne, dlatego rekomendacja konkretnej nie ma sensu – podkreśla lekarz.
Podobnego zdania jest prof. Joanna Zajkowska, epidemiolog i specjalistka chorób zakaźnych z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku.
- Najważniejsze jest, aby szczepionkę przyjąć, ponieważ wszystkie preparaty spełniają najważniejszą funkcję – wciąż wysoce chronią przed hospitalizacją i zgonem z powodu COVID-19 – dodaje prof. Zajkowska.
3. Co z preparatem Johnson & Johnson?
Szczepionka firmy Johnson & Johnson zapewniała wysoki poziom ochrony przed hospitalizacją i śmiercią, a jej skuteczność przeciwko COVID-19 osiągnęła szczytowy poziom ochrony, który był podobny do dwóch szczepionek mRNA, miesiąc po szczepieniu. Po upływie miesiąca efektywność zaczęła jednak spadać. Zdaniem dr. Fiałka, mając do wyboru te trzy preparaty, lepiej jest wybrać te oparte na technologii mRNA.
- W przypadku, kiedy przyjmujemy tzw. booster (dawkę przypominającą), zaleca się, aby po dwóch dawkach szczepionek wektorowych, jako dawkę przypominającą przyjąć preparat mRNA. Widzimy, że szczepionki mRNA mają wyższą skuteczność niż Johnson & Johnson. Centrum ds. Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) rekomenduje, aby pierwszym wyborem był preparat mRNA – tłumaczy lekarz.
Prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych i zdrowia publicznego z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, uważa, że preparat wektorowy powinien być wybrany wtedy, jeśli są przeciwskazania zdrowotne, aby przyjąć szczepionkę opartą na mRNA lub gdy po jej przyjęciu doszło do NOP, czyli niepożądanego odczynu poszczepiennego.
- Odradzałabym przyjmowanie preparatu, który doprowadził do poważnego NOP-u, ale nie odradzałabym przyjęcia trzeciej dawki szczepionki. W tym wypadku należy przyjąć prepart oparty na technologii mRNA. Z mojego doświadczenia wynika, że zawsze po poważnym incydencie chorobowym lepiej wybrać szczepionkę o innym mechanizmie – twierdzi prof. Boroń-Kaczmarska.
Dotychczas preparat Johnson & Johnson nie mógł być podany w Polsce jako tzw. booster. Od 1 stycznia 2022 r. może jednak w tej formie zostać podany.
"Po szczepieniu szczepionką COVID-19 Vaccine Janssen (Johnson & Johnson) podanie szczepionki COVID-19 Vaccine Janssen lub szczepionki mRNA może odbyć się w odstępnie co najmniej dwóch miesięcy. Dawka przypominająca szczepionki COVID-19 Vaccine Janssen może być warunkowo podana, jako heterologiczna dawka przypominająca po szczepieniu podstawowym szczepionką mRNA przeciw COVID-19 z zachowaniem odstępu co najmniej pięciu miesięcy, po ukończeniu pełnego schematu szczepienia przeciw COVID-19" – informuje Ministerstwo Zdrowia.
Przypominamy, że osobom, które przyjmą dawkę przypominającą, zostanie wydłużona ważność Unijnego Certyfikatu COVID (UCC). Od 1 lutego 2022 r. ważność certyfikatu będzie wynosić 270 dni. Data ważności jest liczona od ostatniego szczepienia.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
