Kora nadnerczy – hormony, przyczyny niedoczynność, objawy niedoczynności
Kora nadnerczy jest położoną zewnętrznie częścią nadnercza. Kora nadnerczy stanowi około 80 - 90 % masy całego gruczołu. Zbudowana jest z trzech warstw: kłębkowej, pasmowatej i siatkowatej.
1. Kora nadnerczy – hormony
Czynność tego narządu jest regulowana na zasadzie mechanizmu sprzężenia zwrotnego podwzgórzowo-przysadkowego. Kora nadnerczy spełnia przede wszystkim funkcję hormonalną. Hormony, które są przez nią wydzielane to:
- mineralokortykosteroidy (produkowane przez warstwę kłębkowatą; aldosteron i dezoksykortykosteron – DOCA), odpowiedzialne są za gospodarkę sodową, potasową oraz częściowo wodną w organizmie.
- glikokortykoidy (produkowane przez warstwę pasmowatą; kortyzon i kortyzol), mające wpływ na przemiany tłuszczów i cukrów. Ponadto mają właściwości antyalergiczne i przeciwzapalne,
- androgeny (produkowane w warstwie siatkowate), odgrywające zasadniczą rolę w rozwoju drugorzędnych cech płciowych a oraz w przemianach białkowych.
2. Kora nadnerczy – przyczyny niedoczynności
Niedoczynność kory nadnerczy stanowi zespół objawów, które mają swoje źródło w niedoborze hormonów produkowanych przez korę nadnerczy, przede wszystkim kortyzolu.
Ze względu na przyczynę można niedoczynność kory nadnerczy podzielić na:
- pierwotną wynikającą z uszkodzenia nadnerczy i jest ona nazywana wówczas chorobą Addisona. Jest to proces najczęściej autoimmunologiczny podczas którego dochodzi do powolnego, trwającego latami wyniszczania narządu nie dającego objawów. Rzadziej, ale ciągle odnotowuje się jeszcze przypadki w których to gruźlica jest przyczyną pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy,
- wtórną powodowaną uszkodzeniem lub zaburzonym funkcjonowaniem przysadki mózgowej. Jako główny powód występowania tego zaburzenia podaje się długie leczenie glikokortykosteroidami na przykład w przebiegu chorób reumatycznych, które prowadzą do powstawania urazów okolicy podwzgórzowo-przysadkowej.
3. Kora nadnerczy – objawy niedoczynności
Niedoczynność kory nadnerczy są różnorodne, związane przede wszystkim z przyczyną choroby, tempem postępowania niedoboru hormonów oraz jego stopniem. Objawy, które się pojawiają często nie są specyficzne dla niedoczynności kory nadnerczy. Należą do nich: osłabienie, zmęczenie, utrata masy ciała, chudnięcie. Ponadto obserwuje się bóle brzucha, wymioty, nudności, chęć spożywania słonych pokarmów. Do bardziej charakterystycznych symptomów niedoczynności kory nadnerczy należą natomiast: niskie ciśnienie tętnicze oraz hipotonia ortostatyczna (spowodowana spadkami ciśnienia tętniczego przy szybkim wstawaniu z pozycji leżącej). Dodatkowo pojawia się spadek poziomu glukozy we krwi (hipoglikemia). Spada lub rośnie też poziom sodu i potasu. Czasami również pacjenci mają bladą skórę lub ciemniejszą (przy chorobie Addisona).
Kora nadnerczy jako jeden z kluczowych narządów produkujących hormony może na skutek niedoczynności wejść w tak zwany przełom nadnerczowy, który jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W takich przypadkach konieczne jest podanie choremu hydroksykortyzonu w przeciwnym wypadku może dojść do zgonu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.