Koronawirus. Dlaczego jedni przechodzą COVID-19 ciężko, a inni nie? Odpowiedź kryje się w naszej krwi
Czy na przebieg COVID-19 ma wpływ grupa krwi? Czy badanie genetyczne będzie w stanie określić przebieg COVID-19 na długo przed zakażeniem? Naukowcy szukają odpowiedzi na te pytania. Mogą one okazać się kluczowe dla diagnozowania i leczenia zakażonych koronawirusem.
Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #DbajNiePanikuj.
1. Grupa krwi a COVID-19
Od początku pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 naukowcy zastanawiali się, co determinuje przebieg COVID-19 u różnych pacjentów. Jedna z teorii zakłada, że wszystko zależy od grupy krwi. Mianowicie zauważono, że pacjenci z grupą 0 rzadziej doświadczają ciężkiej postaci COVID-19.
Teoria na temat tego, że grupa krwi może predysponować do podatności na konkretne infekcje, nie jest nowa. Wcześniejsze badania wykazały, że osoby z grupą krwi 0 mogą mieć większą podatność na zakażenie norowirusem, powodującym grypę żołądkową. Również ta grupa krwi może predysponować do cięższej postaci cholery.
Jednak dopiero pandemia koronawirusa pozwoliła naukowcom zbadać to zjawisko na szeroką skalę. Jedno z najobszerniejszych badań zostało opublikowane na łamach "Blood Advances", periodyku wydawanym przez Amerykańskie Towarzystwo Hematologiczne. Autorami są duńscy naukowcy, którzy przeanalizowali dane prawie pół miliona osób zakażonych SARS-CoV-2.
Okazało się, że osoby z grupą krwi 0 nie tylko mają mniejsze prawdopodobieństwo zakażenia, ale również rzadziej zapadają na najcięższe formy COVID-19. Następnie wyniki badań porównano z danymi ponad 2,2 mln chorych na COVID-19 z całego świata. Analiza potwierdziła wcześniejsze ustalenia i dodatkowo wykazała, że osoby z grupą krwi 0 mają również mniejsze szanse na wystąpienie powikłań po zakażeniu koronawirusem.
Z kolei osoby o grupie krwi A i B częściej się zakażają koronawirusem i są bardziej narażone na zgon z powodu COVID-19.
2. "Nie wyciągać fałszywych wniosków"
Co powoduje, że osoby z grupą krwi 0 są bardziej odporne na koronawirusa? Zdaniem naukowców, ważnym czynnikiem są przeciwciała anty-A oraz anty-B, które razem występują tylko w tej grupie krwi.
Według statystyk w Polsce najczęstszą grupą krwi jest A (32 proc. pacjentów), a drugą co do liczebności jest grupa 0 (31 proc.). Czy to w jakiś sposób determinuje przebieg epidemii koronawirusa w kraju?
Zdaniem prof. Krzysztofa Tomasiewicza, kierownika Kliniki Chorób Zakaźnych Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 w Lublinie, nie ma na to żadnych istotnych dowodów. Same badania zaś mogą być statystycznym zbiegiem okoliczności.
- W Polsce nie prowadzono żadnych badań na temat korelacji grupy krwi z przebiegiem COVID-19, więc niewiele można na ten temat powiedzieć. W przypadku takich mało zbadanych spraw wystrzegam się jednoznacznych stwierdzeń. Niestety, jakość dowodów naukowych w dobie COVID-19 jest bardzo marna, a więc musimy być ostrożni, żeby nie wyciągnąć fałszywych wniosków - podkreśla prof. Krzysztof Tomasiewicz.
3. Badanie genetyczne wykaże, kto jest bardziej narażony?
Zdaniem prof. Tomasiewicza kwestia powiązania grupy krwi z przebiegiem COVID-19 wymaga potwierdzenia. Inaczej sprawa się przedstawia z badaniami krwi, na podstawie których można będzie wykazać, czy pacjent jest narażony na ciężką postać choroby już po wystąpieniu objawów.
Nad opracowaniem takiego testu pracują naukowcy na całym świecie. Jedno z badań jest prowadzone również w Polsce. Bierze w nim udział kilkanaście ośrodków chorób zakaźnych i oddziałów intensywnej terapii. Jak tłumaczy kierownik projektu prof. Marcin Moniuszko, prorektor ds. nauki i rozwoju Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, celem badania jest identyfikacja czynników genetycznych, które byłyby w stanie wskazać, którzy z pacjentów zakażonych SARS-CoV-2 obecnie lub w przyszłości będą narażeni na cięższy przebieg choroby, i u których mogą wystąpić cięższe powikłania.
- Przyjęło się, że ciężki przebieg choroby występuje u osób starszych i z chorobami współistniejącymi. Sprawa jednak jest bardziej skomplikowana, ponieważ nie każda osoba w podeszłym wieku rozwija ciężkie objawy COVID-19. Analogicznie jest z osobami młodymi - nie możemy uznać z góry, że są całkowicie bezpieczne i nie są narażone na wystąpienie powikłań – wyjaśnia prof. Moniuszko.
- Czynniki ryzyka związane z wiekiem czy chorobami współistniejącymi są na pewno bardzo istotne, jednak my szukamy jeszcze bardziej precyzyjnych wskazówek, które pozwoliłby lekarzom w codziennej praktyce ocenić, które z osób zakażonych są bardziej narażone na powikłania w przebiegu choroby COVID-19 – dodaje.
4. Podejrzewane są trzy grupy genów
Celem polskich naukowców jest stworzenie testu, który nawet jeszcze przed wystąpieniem zakażenia będzie w stanie zidentyfikować osoby, które w przypadku infekcji, mogą być narażone na gwałtowny przebieg choroby. - Wówczas tacy pacjenci mogą zostać objęci szczególną opieką, większą ochroną zarówno profilaktyczną (izolacja, szczepienia ochronne), jak i medyczną – mówi prof. Moniuszko.
W projekcie wzięło udział tysiąc pacjentów, u których zakażenie SARS-CoV-2 potwierdzono badaniem genetycznym. Naukowcy zbadają genomy pacjentów, by odnaleźć te geny, które mogę być odpowiedzialne za ciężki przebieg COVID-19.
- Dotychczas najbardziej podejrzewane są trzy grupy genów: odpowiadające za regulację odpowiedzi immunologicznej, tempo procesów włóknienia, oraz za procesy krzepnięcia i rozkładu zakrzepów krwi. Możliwe jednak, że w grę wchodzą zupełnie nieznane dotychczas warianty genetyczne – opowiada prof. Moniuszko. – Stawiamy sobie za cel zbadanie wszystkich dwudziestu kilku tysięcy genów. Te dane dokładnie skorelujemy z danymi klinicznymi opisującymi przebieg COVID-19 u poszczególnych pacjentów – dodaje.
Pierwsze wyniki badania poznamy już za kilkanaście tygodni.
5. "Można przewidzieć, którzy pacjenci będą potrzebować tlenoterapii i respiratora"
O ile Polscy naukowcy postawili na badania genetyczne, to badacze z Francis Crick Institute i Charité (szpital kliniczny w Berlinie) skupili swoją uwagę na zidentyfikowaniu we krwi pacjentów z COVID-19 biomarkerów białkowych, czyli mierzalnych zmian w komórkach organizmu. Naliczono ich 27. Wiedza ta może pomóc lekarzom przewidzieć, jaki przebieg choroby będzie miał pacjent.
Jak zaznaczają naukowcy, w wielu przypadkach obserwowany stan pacjenta może nie odzwierciedlać realnego zagrożenia. Chodzi bowiem o to, że u niektórych osób zakażonych SARS-CoV-2 występuje ukryta hipoksja, czyli poważne niedotlenienie organizmu, z którego pacjenci nie zdają sobie sprawy. Innymi słowy, stan zdrowia pacjenta jest znacznie gorszy, niż mu się wydaje.
"Okazuje się, że tacy pacjenci mają wczesną odpowiedź zapalną na infekcję, którą możemy zmierzyć we krwi – tłumaczy kierownik badań prof. Markus Ralser, biochemik z Francis Crick Institute w Londynie. - W przypadku pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19 każdy dzień ma znaczenie. Osoby, wymagające intensywnej terapii, muszą ją otrzymać tak szybko, jak jest to możliwe, ponieważ to znacznie zwiększa ich szanse na przeżycie" - podkreśla.
Na bazie zidentyfikowanych biomarkerów naukowcy opracowali test krwi. Przebadano nim 24 pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19. Przewidywania potwierdziły się w 18 z 19 osób, które przeżyły chorobę oraz u pięciu pacjentów, którzy zmarli.
"Jesteśmy w stanie dość dokładnie przewidzieć, którzy pacjenci będą potrzebować tlenoterapii i respiratora. Dysponujemy także znacznikami dla pacjentów, którzy początkowo nie są tak ciężko chorzy, ale są w grupie, której stan może się pogorszyć" - powiedział prof. Ralser.
Teraz test prof. Ralsera musi przejść badania kliniczne.
Zobacz również: Koronawirus. Syndrom chronicznego zmęczenia po COVID-19. Czy można go wyleczyć?
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.