Kryptokokoza - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Kryptokokoza, inaczej zwana tolurozą lub grzybicą europejską, jest to przewlekła, podostra lub ostra choroba układu oddechowego, wywoływana przez drożdżaki z gatunku Cryptococcus neoformans. Atakuje głównie ośrodkowy układ nerwowy, płuca (grzybice narządowe, głębokie) lub skórę i tkankę podskórną (grzybice powierzchowne).
1. Przyczyny i objawy kryptokokozy
Kryptokokoza wywoływana jest przez drożdżaki z gatunku Cryptococcus neoformans, które występują powszechnie w miejscach, gdzie są gołębie.
Do zarażenia dochodzi wtedy, gdy człowiek wdycha kurz zanieczyszczony odchodami tych ptaków lub poprzez wdychanie bazydiospor. Głównie chorują na nią osoby z obniżoną odpornością, np. zarażeni wirusem HIV, chorzy na AIDS (7-10%), białaczkę, cukrzycę, toczeń rumieniowaty, u których choroba może powodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.
Gdy grzyb dostanie się do organizmu człowieka, najpierw zajmuje płuca. Początkowo występujące objawy ze strony układu oddechowego nie dają możliwości zdiagnozowania kryptokokozy. Grzyb może się rozrastać i powodować zmiany przypominające te w gruźlicy. Drożdżak ten ma duże powinowactwo do ośrodkowego układu nerwowego. Czasami także dochodzi do zajęcia skóry, kości i innych organów wewnętrznych. W przypadku zajęcia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu stan taki może początkowo powodować tylko ból głowy.
U osoby z obniżoną odpornością kryptokokoza może mieć różny przebieg. Najczęstszą postacią choroby jest wspomniane wcześniej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Objawy na początku mogą obejmować:
- nieznaczne podwyższenie temperatury,
- złe samopoczucie,
- apatię,
- trudności ze skupieniem się, zaburzenia koncentracji,
- bóle głowy,
- nudności,
- możliwe towarzyszenie objawów płucnych podobnych do gruźlicy, jak np. kaszel.
Późniejsze nasilone objawy to:
- wymioty,
- zaburzenia chodu,
- objawy oponowe, które w badaniu może stwierdzić lekarz, objawy uciskowe, czyli te, które powstają w wyniku rozrostu grzyba wewnątrz czaszki. Taki grzyb uciska różne struktury i może powodować np. oczopląs, niedowidzenie, porażenie nerwów czaszkowych.
Wtórne zakażenia skóry mogą wystąpić nawet u 15% chorych z rozsianą kryptokokozą i często wskazują na złe rokowanie. Zmiany zwykle zaczynają się od pojawienia małych grudek, które następnie przechodzą w owrzodzenia, ale mogą też występować ropnie, guzki rumieniowe. Jeśli kryptokokoza zostanie rozpoznana u osoby zakażonej HIV, pozwala to na rozpoznanie pełnoobjawowego AIDS.
2. Diagnostyka i leczenie kryptokokozy
Chorobę rozpoznaje się na podstawie badania mikologicznego próbki plwociny, moczu, krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego.
Leczenie wymaga pobytu w szpitalu i dożylnego podania antybiotyków. W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu jest to leczenie długotrwałe, dożylne (około 6 tygodni). Później terapię kontynuuje się przyjmowaniem leków doustnie. Stosuje się głównie leczenie skojarzone, polegające na łącznym podawaniu amfoterycyny B i 5-fluorocytozyny. Skojarzenie tych dwóch leków zwiększa skuteczność leczenia, zmniejsza częstotliwość nawrotów choroby, a także pozwala na obniżenie dawki amfoterycyny B, która jest bardziej toksyczna niż 5-fluorocytozyna.
U pacjentów z kryptokokozą uogólnioną lub z upośledzoną odpornością zalecane jest leczenie podtrzymujące za pomocą flukonazolu w celu uniknięcia nawrotów choroby.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.