Liszaj płaski a zakaźny - przyczyny, objawy, leczenie liszaja na twarzy

Liszaj płaski zaliczany jest do dermatoz o charakterze przewlekłym. Pomimo wielu badań etiologia liszaja płaskiego wciąż nie jest znana. Znane są jednak czynniki, które mogą sprzyjać rozwojowi tej choroby skórnej. Choroba może rozwinąć się na skutek silnego stresu, stosowania leków hormonalnych, środków przeciwmalarycznych. Jak powinno przebiegać leczenie liszaja? Co na liszaje sprawdzi się najlepiej? Co robić, kiedy zaobserwujemy liszaje u dzieci?

1. Jak wygląda liszaj na skórze?

Liszaj jest przewlekłą dermatozą cechującą się zmianami skórnymi oraz świądem w obrębie naskórka, błon śluzowych oraz paznokci. Objawy chorobowe różnią się między sobą, w zależności od rodzaju liszaja. Miejsce występowania zmian może być również inne u poszczególnych pacjentów.

Zdecydowana większość chorych boryka się ze zmianami pęcherzowymi, grudkowymi. Zmiany mogą przybierać postać rozległych wykwitów. W zależności od rodzaju liszaja zmiany skórne mogą być koloru czerwonego, fioletowego, sinego, złocistobrązowego, mlecznobiałego.

2. Liszaj płaski a liszajec zakaźny – różnice

Zobacz film: "Czym jest świąd?"

Liszaj oraz liszajec to choroby skóry, które są często ze sobą mylone. Warto mieć na uwadze, że używanie tych dwóch terminów zamiennie jest błędem. Czym różni się liszaj od liszajca?

Liszaj płaski (lichen planus) to choroba skóry, która objawia się pojawieniem się czerwonych wykwitów, jakie mają tendencję do zlewania i tworzenia rozległych zmian skórnych. Może pojawić się na paznokciach czy błonach śluzowych. Liszaj płaski nie atakuje narządów wewnętrznych. Jego przyczyny są trudne do ustalenia.

Lekarze najczęściej rozpoznają u pacjentów liszaj na twarzy, np. liszaj na powiece, liszaj pod okiem, liszaj na brodzie, liszaj na policzku, liszaj na ustach, liszaj pod nosem.

U niektórych osób zmiany liszajowate mogą rozwinąć się na innych częściach ciała. Chorzy często przychodzą do gabinetu dermatologa, aby skonsultować i wyleczyć takie problemy jak: liszaj na nodze, liszaj na szyi, liszaj na dłoniach, liszaj na plecach, liszaj na rękach, liszaj na udzie, liszaj odbytu, liszaj za uchem czy liszaje na brzuchu.

Dla porównania, liszajec zakaźny wywoływany jest atakiem gronkowców lub paciorkowców. Jednym z pierwszych objawów chorobowych są pęcherzyki ropne na skórze. Z czasem zmiany te przeobrażają się w nadżerki pokryte złocistymi strupkami.

Liszajec w szybkim tempie może przenieść się na inne obszary ciała, z tego powodu należy w trakcie choroby zachować ostrożność.

Objawy chorobowe zaobserwować można zazwyczaj w obrębie ust, rąk oraz nóg. Za chorobę odpowiadają zwykle zwykle paciorkowce bądź gronkowce z rodzaju Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenes.

Liszajec zawsze należy leczyć pod okiem specjalisty. Konieczne jest różnicowanie tej choroby od innych dermatoz. Specjalista zaleci odpowiednią terapią. Kiedy znamy już diagnozę, możemy sięgnąć np. po maść na liszajec zakaźny bez recepty. Krem z 1% nadtlenkiem wodoru to miejscowy środek odkażający, polecany przy leczeniu liszajca zakaźnego.

3. Przyczyny liszaja

Za potencjalne przyczyny liszaja płaskiego uznaje się:

• choroby wątroby,
• cukrzycę,
• reakcje immunologiczne np. po przeszczepie szpiku,
• przyjmowanie niektórych leków (szczególnie tych, które w swoim składzie zawierają związki złota, arsenu i bizmutu oraz środki przeciwmalaryczne),
• zażywanie neuroleptyków lub też środków farmakologicznych stosowanych w psychiatrii,
• silny wstrząs psychiczny,
• powikłania po takich chorobach jak ospa wietrzna, wszawica,
• zaburzenia hormonalne,

4. Objawy liszaja płaskiego

Najbardziej charakterystyczne są zmiany skórne: są to niebiesko-purpurowe grudki, o średnicy do około 3 milimetrów. Są one błyszczące i wieloboczne, sinofiołkowe lub czerwonawe oraz mogą mieć układ linijny. Wykazują zmienność w zależności od czasu trwania liszaja płaskiego. Ustępujące ogniska są brunatnie podbarwione.

Na ich powierzchni widoczna jest delikatna siateczka. Nawet drobny uraz (np. zadrapanie) może wywołać stan zapalny skóry w miejscu zranienia i przyczynić się do rozwoju liszaja płaskiego. Zmianom skórnym mogą towarzyszyć świąd i pieczenie, podłużne bruzdkowanie paznokci, czasami dochodzi do zaniku płytki paznokciowej.

Choroby paznokci nie występują u wszystkich chorych na liszaj płaski, w skrajnych przypadkach zdarza się, że występują jako samodzielny objaw liszaja płaskiego. Objawy liszaja płaskiego mogą pojawić się na różnych częściach ciała, najczęściej jednak grudki zauważa się w zgięciach nadgarstków i łokci, pępku, na nogach, tułowiu, fałdach skóry prącia i pochwy, języku i w obrębie błon śluzowych jamy ustnej.

Liszaj płaski ulokowany na skórze głowy może przyczynić się do wypadania włosów.

5. Rodzaje liszaja - jak je rozpoznać?

Wyróżnia się kilka rodzajów liszaja płaskiego:

• odmianę przerosłą (najczęściej obejmuje skórę podudzi, zmiany są dużych rozmiarów, występują zlewne ogniska hiperkeratotyczne, nie ma typowych grudek liszaja płaskiego),
• odmianę mieszkową (są to drobne grudki występujące przy mieszkach włosowych z hiperkeratotycznym czopem, częste występowanie łysienia bliznowatego oraz stanu zapalnego),
• odmianę zanikową (w części środkowej występuje zanik bliznowaty bądź przebarwienia, zmiany mają kształt obrączkowaty),
• odmianę pęcherzową (zmiany występują na skórze stóp i dłoni, na błonach śluzowych, a także na powierzchni skórnej ciała),

Ponadto lekarze wymieniają także:

• odmianę wrzodziejącą,
• odmianę twardzinową,
• odmianę linijną,
• odmianę obrączkowatą.

5.1. Liszaj płaski twardzinowy

Liszaj twardzinowy najczęściej dotyczy jednak narządów płciowych i jest to jego cecha charakterystyczna. W liszaju twardzinowym grudki tworzą tarczki, które z czasem mogą twardnieć, powodując ból i swędzenie skóry.

Leczenie liszaja twardzinowego wymaga stosowania sterydów i maści łagodzących swędzenie. Liszaj twardzinowy może doprowadzić nawet do nowotworu.

5.2. Liszaj płaski zanikowy

Liszaj płaski zanikowy najczęściej występuje pod postacią owalnych, tarczkowatych bądź grudkowatych zmian skórnych. W środkowej częścij tarczki lub grudki zaobserwować można widoczne zanikanie.

Liszaj płaski w odmianie zanikowej najczęściej występuje na bocznych obszarach szyi. Dodatkowo, może rozwinąć się w obrębie ramion, obojczyków, piersi bądź zginaczy przedramion.

5.3. Liszaj płaski wrzodziejący

Liszaj płaski wrzodziejący zazwyczaj rozwija się w obrębie stóp, podeszw stóp oraz przestrzeni międzypalcowych. Znacznie rzadziej występuje w okolicach odbytu czy tułowia. Na skórze chorego rozwijają się wykwity w liczbie pojedynczej lub mnogiej. Zmiany skórne wyglądające jak owrzodzenia bądź nadżerki mają charakterystyczne, ostre brzegi. Czasami zaobserwować można na nich siateczkowate mlecznobiałe plamy.

W przebiegu choroby pacjent czuje się osłabiony, ma problemy z poruszaniem się.

5.4. Liszaj płaski obrączkowaty

Liszaj płaski obrączkowaty (pot. liszaj obrączkowy) jest rozpoznawany u pacjentów bardzo często. Może rozwinąć się na błonach śluzowych, jak i na skórze. Zmiany skórne zlokalizowane są zazwyczaj w obrębie kończyn, tułowia i moszny.

Zmiany charakteryzujące się układem obrączkowatym rozwijają się w wyniku chłaniania się centralnej części czerwonych lub fioletowych zmian tarczkowatych.

5.5. Liszaj płaski linijny

Linijny liszaj płaski zazwyczaj dotyka najmłodszych pacjentów. Występuje u małych dzieci oraz u młodzieży. Na skutek choroby u chorych rozwijają się linijne, maksymalnie kilkucentymentrowe zmiany, wyglądające podobnie do zmian wywołanych półpaścem. Pojedyncze zmiany skórne mogą wyglądać jak płasko wyniosłe grudki, pęcherzyki, wykwity hiperkeratotyczne i obrączkowate.

5.6. Liszaj płaski mieszkowy

Liszaj płaski w odmianie mieszkowej prowadzi do łysienia przebiegającego na skutek bliznowacenia.

Łysienie bliznowaciejące, zwane inaczej bliznowatym, to szeroka grupa schorzeń, które niszczą torebki włosowe, zastępując je tkanką bliznowatą i powodując trwałą utratę włosów. Niektóre przypadki są stopniowe, bez zauważalności objawów przez długi czas. Inne odmiany przebiegają bardzo burzliwie. Często towarzyszy im świąd, pieczenie oraz ból.

Łysienie bliznowate możemy podzielić na:

• wrodzone - wrodzona postać występuje bardzo często w towarzystwie innych wad wrodzonych dziecka takich jak: rozszczep kręgosłupa i podniebienia, wodogłowie, defekty w przegrodzie serca,
• nabyte - do zewnątrzpochodnych składowych łysienia nabytego zaliczamy czynniki: fizyczne, chemiczne, biologiczne oraz mechaniczne. Czynniki wewnątrzpochodne stanowią choroby takie jak: liszaj płaski, sarkoidoza, nowotwory skóry oraz przerzuty nowotworów z innych struktur organizmu.

Leczenie łysienia związanego z liszajem płaskim polega na usuwaniu operacyjnym miejsc zmienionych przez blizny. W zależności od rozległości zmian stosowane są różne procedury.

Przy niewielkich powierzchniach zszywa się dwa sąsiadujące brzegi skóry. Przy większych zmianach konieczne jest zastosowanie różnego rodzaju płatów bądź przeszczepów skóry owłosionej. W przypadku całkowitej utraty owłosienia można zaproponować pacjentowi transplantację włosów.

5.7. Liszaj rumieniowaty (toczeń rumieniowaty)

Liszaj rumieniowaty, znany też jako toczeń rumieniowaty, jest chorobą skórną o podłożu autoimmunologicznym. To popularne schorzenie może występować w postaci układowej (SLE) lub skórnej (DLE). Choroba uwidacznia się u pacjentów genetycznie predysponowanych na skutek działania niektórych czynników np. światła słonecznego, leków hormonalnych, leków hipotensyjnych, środków antyarytmicznych lub przeciwdrgawkowych.

Objawy liszaja rumieniowatego to:

• rumień na twarzy,
• rumień krążkowy,
• nadwrażliwość na światło słoneczne,
• owrzodzenia jamy ustnej,
• zmiany zapalne w obrębie stawów,
• bóle głowy,
• problemy z widzeniem,
• niska liczba białych krwinek (leukopenia),
• zmniejszone stężenie limfocytów w organizmie (limfopenia)
• niedobór płytek krwi (małopłytkowość).

6. Liszaj na twarzy

Liszaj na twarzy zazwyczaj układa się w jedną linię. Zazwyczaj jest to liszaj płaski i powoduje powstanie na twarzy grudek. Liszaj skórny to zmiana łagodna, jednak uciążliwa, ponieważ zmianom towarzyszy silne swędzenie. Liszaj na twarzy przybiera postać liszaja płaskiego, pasmowatego i twardzinowego.

Lecznicze maści i kremy stosowane w leczeniu dermatoz znajdziesz za pomocą wyszukiwarki KtoMaLek.pl. Wypróbuj jej możliwości i sprawdzaj dostępność szukanych produktów w ponad 10 800 aptekach w Polsce! Rezerwuj je online i zapłać przy odbiorze w aptece.

7. Leczenie liszaja

Liszaja płaskiego diagnozuje się na podstawie obrazu klinicznego. Widoczne są także zmiany w badaniu histopatologicznym - naciek limfocytów oraz makrofagów na granicy skórno-nabłonkowej, obserwuje się też zwyrodnienie i martwicę komórek naskórka, występują także ciałka koloidowe oraz specyficzne wpuklenia naskórne, wyglądem przypominające zęby piły.

Leczenie liszaja płaskiego nie obejmuje leczenia przyczynowego i opiera się na łagodzeniu zmian skórnych i zapobieganiu nadkażeniom bakteryjnym. Leczenie objawowe liszaja płaskiego możemy podzielić na ogólne oraz miejscowe. W tym celu zaleca się:

• podawanie leków przeciwhistaminowych, które zmniejszają swędzenie,
• miejscowe stosowanie sterydów (łagodzenie pieczenia i świądu) – zaleca się smarowanie zmian skórnych niewielką ilością preparatu,
• stosowanie leków zawierających lidokainę lub benzydaminę (liszaj płaski w jamie ustnej),
• doustne stosowanie sterydów przez kilka tygodni (gdy zmiany są bardzo rozległe i trudne do wyleczenia) - leczenie ostrego zapalenia,
• miejscowe stosowanie maści z witaminą A, która przyśpiesza regenerację skóry.

Coraz większym zaufaniem wśród lekarzy w walce z liszajem płaskim cieszy się fototerapia. Ponadto chorym na liszaj płaski zaleca się dbanie o skórę – unikanie kontaktu ze środkami chemicznymi poprzez stosowanie rękawic ochronnych oraz częste nawilżanie skóry. Sucha skóra jest bowiem mniej odporna na czynniki drażniące.

Niekiedy do leczenia farmakologicznego liszaja płaskiego włączane są leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Gdy zaatakuje liszaj płaski skóry głowy, wskazane jest mycie włosów preparatami zawierającymi siemię lniane lub malwę. Chorym na liszaj płaski zaleca się prowadzenie unormowanego trybu życia, unikanie stresu.

7.1. Liszaj płaski a liszaj złocisty

Liszaj złocisty (łac. lichen aureus) to bardzo rzadzkie schorzenie, które zaliczane jest przez lekarzy do barwnikowych dermatoz plamiczych. To co charakteryzuje chorobę, to nagłe pojawienie się na skórze zmian (grudek bądź plamek) w kolorze złocistym bądź rdzawym.

Liszajec złocisty to schorzenie o charakterze przewlekłym. Zazwyczaj cierpią na niego młodzi dorośli.

8. Liszaj na twarzy a dieta – co jeść, a czego unikać?

Liszaje skóry można zwalczać nie tylko za pomocą środków farmakologicznych, ale również odpowiednio dobranej diety. Bez względu na to, czy problemem pacjenta jest liszaj płaski obrączkowaty czy też liszaj płaski mieszkowy, pomocne może okazać się wykluczenie niektórych produktów żywnościowych.

Jeśli chcemy liszaja na twarzy pozbyć się nieco szybciej, wyeliminujmy z diety owoce cytrusowe, pomidory, a także produkty zawierające dużą zawartość soli. Dodatkowo, warto na czas terapii zrezygnować z picia kawy.

Z codziennego jadłospisu postarajmy się także wykluczyć chrzan, ostrą paprykę oraz pikantne przyprawy, np. mieloną papryczkę chili, pieprz kajeński, imbir.

Podczas terapii warto pamiętać o piciu odpowiedniej ilości niegazowanej wody. W diecie osób zmagających się z dermatozą nie powinno zabraknąć takich produktów jak szpinak, jarmuż, truskawka, marchewka, dynia czy jagody.

Dodatkowo, wskazane jest spożywanie produktów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, antyoksydanty oraz witaminę D.

9. Liszaj u dzieci

Jak wygląda liszaj u dzieci? Liszaj u dzieci pojawia się najczęściej wiosną i latem. Zmiany w liszaju u najmłodszych pacjentów pojawiają się zazwyczaj na tułowiu, nogach, na wewnętrznej stronie nadgarstka oraz w okolicach genitaliów. Czasami zdarza się, że liszaj u dziecka pojawia się tylko na twarzy lub na paznokciach.

Liszaj u dziecka spowodowany jest osłabieniem odporności. Układ immunologiczny u maluchów może być osłabiony nie tylko w okresie zwiększonej zachorowalności tj. jesienią i zimą. Osłabienie może być także konsekwencją ospy, stanu zapalnego skóry bądź wszawicy.

Leczenie liszaja u dzieci polega głównie na łagodzeniu objawów, czyli swędzenia skóry. Terapia zazwyczaj opiera się na stosowaniu środków z kortykosteroidami. Pomocniczo, rodzice mogą również przemywać zmiany chorobowe naparami na bazie rumianku czy nagietka.

Wielu rodziców zastanawia się czy liszaj jest zaraźliwy. W przeciwieństwie do liszajca zakaźnego... liszajem płaskim nie można się zarazić.

9.1. Liszaj na twarzy u dziecka

Wielu rodziców czuje ogromny niepokój, gdy widzi liszaj na twarzy u dziecka. Zmiany skórne zazwyczaj lokalizują się w pobliżu ust, nosa bądź policzków maluszka. Na początkowym etapie choroby rodzic może zaobserwować zmiany grudkowate, które po pewnym czasie przekształcają się w nadżerki.

W następnym etapie zmiany przybierają postać strupków. Jeśli liszaj płaski u dzieci występuje w odmianie pęcherzowej, rodzic powinien zaobserwować na buzi dziecka ropne wypryski z żółtą wydzieliną. Wskazana jest w takiej sytuacji wizyta u pediatry.

Liszaj na twarzy - czym smarować buzię dziecka?

Rodzice powinni smarować skórę wyłącznie tymi lekami, które zostały przepisane przez lekarza. Terapii nie powinno prowadzić się na własną rękę. Specjalista może zalecić zastosowanie leków zawierających kortykosteroidy.

10. Liszaj - domowe sposoby

Jakie są domowe sposoby na liszaj? Czy na liszaj płaski leczenie domowe w jakikolwiek sposób pomoże? Okazuje się, że tak. Leczenie domowe liszaja płaskiego powinno opierać się przede wszystkim na przestrzeganiu zaleceń lekarza, regularnym przyjmowaniu przepisanych środków farmakologicznych, a także na przestrzeganiu zaleceń dietetycznych.

Jeśli liszaj obejmuje błony śluzowe w jamie ustnej, warto płukać usta domową płukanką na bazie takich ziół jak siemię lniane czy kwiat malwy. Dla swędzącej skóry na ciele ratunkiem może z kolei okazać się zimny okład lub kąpiel w płatkach owsianych.

Czym smarować liszaje w domu? Pomocna może być w tym wypadku maść na liszaje bez recepty.

Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.